Πως μεταμορφώθηκαν οι υποδομές στην Ελλάδα στα σαράντα χρόνια ένταξης στην ΕΕ

Όταν θα κληθεί ο ιστορικός του μέλλοντος να γράψει για την Ελλάδα της μεταπολίτευσης και μέχρι την πανδημία του κορωνοϊού, θα μπορέσει να κάνει, μεταξύ άλλων, δύο σημαντικές διαπιστώσεις. Η πρώτη είναι πως η εσωστρεφής χώρα του 1974, είχε μεταβληθεί σε μία σύγχρονη δημοκρατία παρά τα προβλήματα που συνάντησε στην πορεία της.

Η δεύτερη είναι η πραγματική μεταμόρφωση της, από μία χώρα φτωχή σε υποδομές, σε μία χώρα με πολλές και σημαντικές υποδομές, η οποία μπορεί να υστερεί σε σχέση με τις μεγάλες δυτικές οικονομίες, έκανε όμως άλματα για να πλησιάσει.

Όσο και αν σαν χώρα διαμαρτυρόμαστε -δικαιώς πολλές φορές- και γκρινιάζουμε για την αργοπορία ανάπτυξης υποδομών, αν κοιτάξουμε τη χώρα προοπτικά και πάντα με μία ιστορική ματιά, θα δούμε ότι έχει συντελεστεί ένα μικρό θαύμα.

Από την ψωροκώσταινα στην Ελλάδα της ΕΕ

Οι επόμενες ερωτήσεις που θα καλούταν τότε ο ίδιος ιστορικός να απαντήσει είναι, πως έγινε αυτό, με τι πολιτικές και με ποια αποτελέσματα, κοινωνικά και οικονομικά. Σε αυτό, ο υπογράφων σήμερα αυτό το άρθρο θα πρέπει να υποθέσει αλλά και να βγει από το σημερινό πλαίσιο καταστάσεων. Υπάρχουν όμως κάποιες αντικειμενικές αλήθειες.

Η είσοδος της Ελλάδας το 1980 στην τότε ΕΟΚ και σήμερα Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορεί τότε να αποτέλεσε σημείο πολιτικής διαμάχης, όμως σήμερα μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι εκείνη η ένταξη, έβαλε μία χώρα που πάντα πατούσε μία στη δύση και μία στην ανατολή, μία ρότα προς τη δύση και την έκανε μέλος μίας από τις πιο ισχυρές ενώσεις στον κόσμο.

Πέρα από τα όποια αρνητικά θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί, η Ελλάδα σχεδόν άμεσα άρχισε να επωφελείται από την εισροή επιδοτήσεων και προγραμμάτων στήριξης για την βελτίωση της οικονομικής της κατάστασης και φυσικά για την βελτίωση των υποδομών της.

Το παρελθόν

Θα πρέπει να θυμίσουμε σε εκείνους που είναι κάτω των 40 ή και των 30 ετών και που μπορεί να μην έχουν εικόνα του πως ήταν η χώρα μας τη δεκαετία του 1980, πως βρισκόμασταν σε μία κατάσταση η οποία περιελάμβανε στον τομέα των υποδομών:

-απαρχαιωμένο οδικό δίκτυο με μηδενικά σχεδόν δίκτυα αυτοκινητόδρομων
-απαρχαιωμένη και μόλις μία, γραμμή Μετρό στην Αθήνα που μετρούσε ήδη πάνω από 3 εκατομμύρια κατοίκους
-απαρχαιωμένο σιδηροδρομικό δίκτυο
-απαρχαιωμένο δίκτυο λιμένων και αεροδρομίων.

Η Αθήνα δε είχε “κερδίσει” τη φήμη της πιο επιβαρυμένης με ατμοσφαιρική ρύπανση, πρωτεύουσας της Ευρώπης με το τουριστικό ρεύμα να φθίνει συνεχώς.

Πριν από λίγες μόνο ημέρες, η Ελλάδα γιόρτασε τα 40 χρόνια από εκείνη την ένταξη στην ΕΕ, εν μέσω μίας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Είναι μια χώρα που δεν θυμίζει σχεδόν σε τίποτα εκείνη την “ψωροκώσταινα” του 1980 που ως τεχνικό επίτευγμα είχε να παρουσιάσει από την εποχή της διώρυγας της Κορίνθου και του Φράγματος του Μαραθώνα. Ο 20ος αιώνας για την Ελλάδα δυστυχώς δεν έχει να αφήσει βαριά κληρονομιά σε επίπεδο υποδομών.

Το παρόν

Η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην βελτίωση των υποδομών της Ελλάδας είναι φανερή παντού. Στους δρόμους που οδηγούμε, στα δίκτυα που ταξιδεύουμε, στις υπηρεσίες που επιλέγουμε. Ας μιλήσουμε όμως με αριθμούς:

Μέσα από τις 5 προγραμματικές περιόδους που η Ελλάδα έχει συμμετάσχει ως χώρα-μέλος της ΕΕ, έχει καταφέρει να δημιουργήσει στον από κοινού σχεδιασμό των υποδομών μεταξύ άλλων τα παρακάτω:

-Ένα δίκτυο κλειστών σύγχρονων αυτοκινητόδρομων 2.200 χιλιομέτρων με τη συνδρομή και ιδιωτικών κεφαλαίων, που συνδέουν στην ηπειρωτική χώρα όλες τις μεγάλες πόλεις και τα κυριότερα λιμάνια και αεροδρόμια, αλλά και πύλες εισόδου/εξόδου στα σύνορα.

-Δύο νέες γραμμές Μετρό που σε διάστημα 21 ετών έφτασαν να διαθέτουν σχεδόν 40 χιλιόμετρα υπόγειας γραμμής και 44 σταθμούς (4 εξ αυτών είναι επίγειοι και κοινοί με τον Προαστιακό). Ριζική ανανέωση της Γραμμής 1 του Μετρό, με τους σταθμούς να μεταμορφώνονται.

-Αναβαθμισμένο σιδηροδρομικό δίκτυο περίπου 700 χιλιομέτρων, 630 εκ των οποίων είναι ηλεκτροκινούμενα. Σε αυτό εντάσσονται και οι Προαστιακοί Σιδηρόδρομοι Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

-Ένα νέο διεθνές Αεροδρόμιο στην Αθήνα με τη συνδρομή ιδιωτικών κεφαλαίων και με τον ίδιο τρόπο 14 αναβαθμισμένα αεροδρομία μεταξύ των οποίων και της Θεσσαλονίκης.

-Πολλές αναβαθμίσεις στα λιμάνια Πειραιά και Θεσσαλονίκης, αλλά και σε άλλα λιμάνια, μεταξύ των οποίων και της Ηγουμενίτσας, το οποίο έχει αναδειχθεί σε πύλη εισόδου/εξόδου προς την Ευρώπη.

-Ένα δίκτυο Τραμ 30 περίπου χιλιομέτρων για την Αθήνα, που καλύπτει τη σύνδεση του κέντρου της Αθήνας με τα νότια προάστια και τον Πειραιά (η επέκταση αναμένεται να λειτουργήσει τις επόμενες εβδομάδες).

-Το εμβληματικό έργο της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου.

-Δύο υπό κατασκευή γραμμές Μετρό για τη Θεσσαλονίκη 14,5 χιλιομέτρων με 18 σταθμούς, στις οποίες αν δεν είχαν γίνει λάθος επιλογές κατά τα πρώτα χρόνια κατασκευής, τώρα θα λειτουργούσε. Οι γραμμές προγραμματίζεται να λειτουργήσουν σταδιακά από το 2023.

Φυσικά πολλά άλλα έργα συνδεόμενα με έργα ύδρευσης, αποχέτευσης, φράγματα, αστικές αναπλάσεις, προμήθεια τροχαίου υλικού κ.α.

Το μέλλον

Σήμερα επίσης με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι προγραμματισμένα ή υπό κατασκευή έργα 4 δισ. ευρώ, που αφορούν μεταξύ άλλων, την κατασκευή της νέας 4ης γραμμής Μετρό στην Αθήνα, την επέκταση της Ολυμπίας Οδού μέχρι τον Πύργο, σιδηροδρομικά έργα που θα φέρουν το τρένο στην Πάτρα, την ολοκλήρωση του άξονα Άκτιο-Αμβρακία κ.α.

Όλα αυτά δεν συμπεριλαμβάνουν τον σχεδιασμό για την επόμενη επταετία 2021-2027 στην οποία θα χρηματοδοτηθούν νέα μεγάλα έργα, όπως η επέκταση της γραμμής 2 από την Ανθούπολη στον Άγιο Νικόλαο στο Ίλιον και η σιδηροδρομική Εγνατία.

Η πραγματική βελτίωση των υποδομών της χώρας επετεύχθη χάρη στους στόχους που ετέθησαν από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, αλλά και από την κάλυψη σε μεγάλο βαθμό των επενδύσεων σε υποδομές, από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα η Ελλάδα με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και περισσότερα σχέδια για το μέλλον, μπορεί στα σταθεί ξανά όντας μέσα στον πυρήνα του ευρωπαϊκού ονείρου, ακόμα και μέσα από αστοχίες, κρίσεις ή λάθη.

Ελπίζουμε στα 50 χρόνια της χώρας στην Ένωση, να υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα επιτεύγματα, ακόμα μεγαλύτεροι στόχοι και η Ελλάδα να είναι ακόμα πιο έτοιμη και δυνατή στην κούρσα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας αφήνοντας το δικό της στίγμα σε αυτό το υπέροχο εγχείρημα που λέγεται Ευρωπαίκή Ένωση.