Κατασκευαστικός κλάδος: Γιατί είναι απαραίτητο να “αλλάξουν πίστα” οι μεγάλοι Όμιλοι της χώρας

Σε μια νέα φάση μπαίνει ο κόσμος των υποδομών καθώς η ατζέντα των έργων φαίνεται πως έχει πλέον καθοριστεί. Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, σημειώνει σταθερά σε συνεντεύξεις του πως προωθείται ένα πρόγραμμα έργων υποδομής 27 δισ. ευρώ μέχρι το 2030. Παράλληλα στο πεδίο των έργων λόγο έχουν οι Περιφέρειες (και σε κάποιες περιπτώσεις και οι Δήμοι), αλλά και άλλα παραγωγικά υπουργεία όπως το Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Αγροτικής Ανάπτυξης ενώ σημαντικά έργα βλέπουμε και από το υπουργείο Πολιτισμού.

Αυτό σημαίνει πως ο κατασκευαστικός κλάδος για τα επόμενα 6-7 χρόνια μπορεί να έχει μεγάλες προσδοκίες και να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο. Τα πρόσφατα στοιχεία του ανεκτέλεστου που μάζεψε το ypodomes.com από τους 5 μεγάλους Ομίλους που δείχνουν ότι έχουμε φτάσει σε επίπεδο ρεκόρ 16,3 δισ. ευρώ θα μεγαλώσει και άλλο. Αυτό αποτελεί ένα μεγάλο στόχο που είναι περίπλοκος και απαιτεί σύνθετες διαδικασίες και ενέργειες.

Όμως αυτή η μεγέθυνση θα φέρει εκ των πραγμάτων αλλαγές σε όλο τον κλάδο. Το βέβαιο είναι πως οι μεγάλες κατασκευαστικές θα πρέπει “να αλλάξουν πίστα” για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες που θα έχει η αγορά στα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει διοικητικά, οργανωτικά και λειτουργικά να καταστούν έτοιμες για να μπορέσουν να τρέξουν με ένα εύρυθμο τρόπο όλο αυτό το απαιτητικό πακέτο έργων που έρχεται. Αυτό φυσικά ούτε μπορεί να γίνει από τη μια μέρα, ούτε θα γίνει με μαγικές λύσεις.

Είναι δεδομένη η μεγάλη έλλειψη προσωπικού που υπάρχει στην ελληνική αγορά, είναι δεδομένη η μεγάλη ανάγκη για μεγέθυνση των εταιρειών. Ήδη οι μεγάλοι Όμιλοι κάνουν διάφορες κινήσεις για να μπορέσουν να προλάβουν αυτή την έλλειψη.

Για παράδειγμα η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ μαζί με το ΕΜΠ, προχώρησε στην ίδρυση του πρώτου Επαγγελματικού Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών με τίτλο «Διαχείριση Έργων Υποδομών και Κατασκευών». Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από τον Όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ κατ’ αρχήν για πέντε χρόνια με το συνολικό ποσό του μισού εκατομμυρίου ευρώ.

Η ΙΝΤΡΑΚΑΤ, σε μια επιθετική επενδυτική κίνηση προχώρησε στην εξαγορά της ΑΚΤΩΡ (που φυσικά θα ολοκληρωθεί εφόσον και μόλις εγκριθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού). Η κίνηση αυτή είχε ως βασικό στόχο, πέρα από το μεγάλο ανεκτέλεστο της εταιρείας, τους περίπου 3.500 εργαζομένους της που αποτελούν το μεγάλο όπλο για την ανάληψη έργων τα επόμενα χρόνια.

Ειδικά για το θέμα του προσωπικού το ΤΕΕ προβλέπει πως τα επόμενα χρόνια θα δημιουργηθούν πάνω από 200.000 θέσεις εργασίας στον ευρύτερο κατασκευαστικό κλάδο για επιστημονικό, τεχνικό και εργατικό δυναμικό.

Βέβαια δεν είναι πανάκεια η πλήρωση των Ομίλων με προσωπικό. Θα χρειαστεί διευρυμένη οργανωτική και λειτουργική δομή, άρα κάλυψη με διοικητικό προσωπικό στα πρότυπα μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών του εξωτερικού.

Αν νομίζετε ότι οι ελληνικοί Όμιλοι έχουν φτάσει στο ταβάνι των δυνατοτήτων τους και πως δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια και πως θα έχουμε μια περίοδο συντήρησης, θα πρέπει μάλλον να αναθεωρήσετε. Εκτός του ότι υπάρχουν σε δημοπράτηση έργα που ξεπερνούν τα 8 δις. ευρώ, υπάρχει και μια αναγεννημένη ιδιωτική αγορά που συνεχώς αναπτύσσεται.

Αιχμή του δόρατος είναι η επένδυση της Lamda Development στο Ελληνικό με έργα της τάξης του 1 δισ. ευρώ ήδη να τρέχουν. Παράλληλα έχουμε και την Dimand η οποία είναι η πλέον δραστήρια real estate and development εταιρεία να τρέχει ταυτόχρονα πολλά projects μεταξύ των οποία τα εμβληματικά έργα στον Πύργο Πειραιά και το Μινιόν, κτίρια που θα ζωντανέψουν ξανά σε Πειραιά και Αθήνα ύστερα από δεκαετίες.

Αυτό, για να επιστρέψουμε στις κατασκευαστικές, σημαίνει πως θα πρέπει να προετοιμάσουν μεγαλύτερες δομές, είτε με νέα οργανογράμματα και διευρυμένες λειτουργίες, είτε με την εξαγορά μικρότερων εταιρειών που θα τους προσφέρουν ένα πιο έτοιμο περιβάλλον.

Τα ανεκτέλεστα των 16,3 δισ. μπορεί να φαίνονται μεγάλα και να αποτελούν ρεκόρ όλων των εποχών για τη χώρα όμως σε επίπεδο ευρωπαϊκό είναι ακόμα μικρά. Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για παράδειγμα έχει έσοδα που φτάνουν το 1 δισ. ευρώ το 2022 και 971 εκατ. το 2021 και είναι η καλύτερη ελληνική επίδοση (είναι και η Ελλάκτωρ 90η με 892 εκατ). Αν ρίξουμε μια ματιά στο Top 100 των κατασκευαστικών της Ευρώπης για το 2021 θα δούμε ότι κατετάγη 87η.

Για να δώσουμε μια τάξη μεγέθους για το ποιες είναι οι δυνατότητες, στην ίδια λίστα, στην 50η θέση βλέπουμε την Βρετανική Keller Group με 2,51 δισ. ευρώ έσοδα, στην 40η την Νορβηγική AF Group με 2,89 δισ. ευρώ, στην 19η την γνωστή στην Ελλάδα WeBuild (Ιταλία) με 5,31 δισ. ευρώ και στην πρώτη θέση την επίσης γνωστή στη χώρα μας Γαλλική πολυεθνική Vinci με έσοδα 43,93 δισ. ευρώ.

Στη λίστα αυτή υπάρχουν πολλές εταιρείες από χώρες με παρόμοιο ή μικρότερο πληθυσμό από την Ελλάδα. Για παράδειγμα είναι η Αυστριακή Porr, 20η με 4,65 δισ. ευρώ έσοδα, η Πορτογαλική Mota-Engil, 53η με 2,49 δισ. ευρώ, ενώ είδαμε παραπάνω και την επίδοση της Νορβηγικής AF Group κ.ο.κ.

Αυτό λοιπόν που βλέπουμε σε αυτή τη λίστα, με εταιρείες από χώρες της Ευρώπης που δεν βίωσαν την 12ετή κρίση που συρρίκνωσε τον κατασκευαστικό κλάδο της χώρας μας, είναι η πραγματικότητα των κατασκευών στην ήπειρο μας. Δυνητικά λοιπόν, αυτή η έξαρση των κατασκευών, θα οδηγήσει κάποια ή κάποιες εκ των πέντε μεγάλων σε περαιτέρω αύξηση μεγεθών, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο κλάδος έχει μια περιορισμένη περίοδο ανάπτυξης ή πως τα στατιστικά που βλέπουμε είναι κάτι τυχαίο ή περιοδικό.

Είναι μάλλον η λογική της επιστροφής των κατασκευών ως πυλώνα της ελληνικής οικονομίας έχοντας συσσωρευμένες ανάγκες από την στέρηση που είχε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Ανάπτυξη χωρίς κατασκευές και υποδομές δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο, από τις ΗΠΑ μέχρι την Κίνα και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μέχρι τη Βραζιλία.

Αυτό μας οδηγεί και στο συμπέρασμα, ότι τα ανεκτέλεστα και τα έσοδα θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και με κάποια σιγουριά πως στα επόμενα TOP 100 των ευρωπαϊκών κατασκευαστικών θα δούμε ψηλότερα και περισσότερες ελληνικές εταιρείες με την προσδοκία ότι θα δούμε τους Ομίλους αυτούς να “αλλάζουν πίστα” και δυνατότητες. Το πως θα γίνει αυτό, μένει να δούμε να πραγματοποιείται και να το διαπιστώσουμε στα επόμενα χρόνια.