[EDITORIAL] Ήρθε και πάλι η ώρα των συγχωνεύσεων στον τεχνικό-κατασκευαστικό κλάδο;

Editorial

Οι νέες προκλήσεις που είναι μπροστά στη βιομηχανία των κατασκευών έχει προβληματίσει το σύνολο των εταιρειών. Η μείωση του αντικειμένου σε σχέση με 10 χρόνια πριν και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες εταιρείες τελικά οδήγησε σε μία στρέβλωση με υπερβολικές εκπτώσεις και ένα άνευ προηγουμένου κυνήγι έργων. Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον με τα έργα του ΕΣΠΑ 2014-2020 να είναι στην ώριμη τους φάση και βλέποντας τι γίνεται στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ίσως πρέπει να αναζητήσουμε πιο βιώσιμες, μακροπρόθεσμα πάντα λύσεις.

Τα έργα με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση λιγοστεύουν, αντίθετα εκείνα με ΣΔΙΤ, παραχώρηση ή άλλα υβριδικά εργαλεία όπως οι νεοεισαχθείσες “Προτάσεις Καινοτομίς” αναπτύσσονται ραγδαία. Αυτό σημαίνει και μεγαλύτερο εναγκαλισμό με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε μία χώρα όμως που πρακτικά δεν έχει σημαντικά κανάλια τέτοιας χρηματοδότησης. Το Ταμείο Ανάκαμψης έρχεται ως “μάννα εξ ουρανού” σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή εν μέσω πανδημίας, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες.

Η εμπειρία της περασμένης δεκαετίας

Όλη την προηγούμενη δεκαετία μέσω της κρίσης είδαμε μία βίαιη αναπροσαρμογή και μία δύσκολη μετάβαση του κατασκευααστικού κλάδου σε μία περίοδο απόλυτης εξάρτησης από τα δημόσια έργα λόγω έλλειψης της ιδιωτικής δραστηριότητας Ολα αυτά συντέλεσαν σε μία σχεδόν μαζική έξοδο στελεχών του εγχώριου τεχνικού κλάδου να αναζητήσουν εργασία εκτός Ελλάδας, ενώ οι εταιρείες μας δεν το έκαναν αυτό στο βαθμό που θα μπορούσαν.

Ελάχιστα είναι τα φωτεινά παραδείγματα εταιρειών της χώρας που το είδαν ως ευκαιρία και όχι ως ανάγκη λόγω της κρίσης. Αυτοί που το έπραξαν διαπίστωσαν ότι δεν επρόκειτο για ανάγκη αλλά για τάση της εποχής. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι μιλάμε για μεγάλου μεγέθους εταιρείες. Κρατήστε αυτό το στοιχείο.

“Μη φοβάστε τις συγχωνέυσεις” είπε κάποιο στέλεχος μεγάλου τεχνικού ομίλου σε μία ομιλία του πριν από κάμποσο καιρό. Τις συγχωνεύσεις τεχνικών εταιρειών τις είδαμε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αλλά ήταν μία βίαιη διαδικασία, επιβεβλημένη από το κράτος και όχι αποτέλεσμα ζυμώσεων της αγοράς. Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να πούμε ότι μέσα από εκείνη τη διαδικασία η χώρα δεν κέρδισε.

Είναι επίσης Ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα να μεγαλώσουν σε όλα τα επίπεδα οι επιχειρήσεις. Σε πρόσφατη συμμετοχή του σε διαδικτυακή εκδήλωση ο αναπληρωτής υπουργός Οικονοµικών, κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης είχε τονίσει πως η ελληνική οικονομία πρέπει να μετακινηθεί προς ένα παραγωγικό μοντέλο πιο εξωστρεφές, με μεγαλύτερο μέσο μέγεθος επιχείρησης για περισσότερες οικονομίες κλίμακος, για να είναι πιο παραγωγική και χρειάζεται και πολύ περισσότερη εξωστρέφεια.

Ίδια κατάσταση και στα μελετητικά γραφεία

Σήμερα έχουμε τουλάχιστον 3 μεγάλους ελληνικούς τεχνικούς ομίλους δημιουργημένους από εκείνη την εποχή που παίρνουν έργα σε παγκόσμια κλίμακα. Η ίδια ανάγκη υπάρχει και στον χώρο των μελετητικών γραφείων. Ο κατακερματισμός σε μικρά γραφεία δεν μπορεί να αποφέρει το κέρδος και τον πλούτο που θα μπορούσε αν αυτά τα γραφεία ήταν μεγαλύτερα. Δεν είναι και εδώ τυχαίο που παραδείγματα μεγάλων μελετητικών ελληνικών γραφείων που ξανοίχτηκαν στον παγκόσμιο στίβο, σήμερα απολαμβάνουν μία σειρά από projects που δεν θα τα είχαν αν έμεναν στην στενή αγορά της χώρας μας

Οι συγχωνεύσεις και η δημιουργία μεγαλύτερων, δυνατότερων και υγιέστερων σχημάτων όπου με κριτήρια θα βοηθήσει τον τεχνικό κλάδο τόσο σε επίπεδο τεχνικών εταιρειών όσο και σε επίπεδο μελετών. Θα δώσει την ευκαιρία σε κρυμμένες δυνάμεις να αναπτυχθούν και τα μεγαλύτερα αυτά σχήματα να βγουν και εκτός συνόρων και με την συσσωρευμένη τεχνογνωσία τους από τα μεγαλά έργα της χώρας να εξάγουν γνώση και να εισάγουν πλούτο για τη χώρα.

Το τέλος του Brain drain

Η φυγή στελεχών στο εξωτερικό δεν πρέπει να δαιμονοποιείται. Είναι τέτοια η φύση της απασχόλησης στον τεχνικό κόσμο που δεν είναι απαραίτητα κακό να φεύγεις εκτός συνόρων για νέες ευκαιρίες. Είναι κακό όμως που δεν γίνεται μέσω εταιρειών και συντονισμένα, σε χώρες που μπορούν να εισάγουν την τεχνογνωσία μας, τα μυαλά μας και να κάνουμε ότι έχουν κάνει στο παρελθόν εταιρείες από άλλα κράτη στην χώρα μας.

Μέσα από αυτή την πραγματικότητα στην μετά-covid εποχή πρέπει να δούμε που είναι τις ευκαιρίες. Το βέβαιο είναι ότι στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, οι ενωμένες δυνάμεις θα προσφέρουν καλύτερη υπηρεσία τόσο στον ευρύτερο τεχνικό κλάδο, στα στελέχη που τον απαρτίζουν και βεβαίως στη χώρα.  Για να αντιστραφεί το brain drain θα πρέπει επίσης με βάση τις συγχωνεύσεις να ξαναγίνει μία κουβέντα για τις απολαβές που θα πρέπει να δίδονται στα στελέχη και το επιστημονικό προσωπικό. Ο ανταγωνισμός πλέον δεν είναι μεταξύ ελληνικών επιχειρήσεων είναι κυρίως με το Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι αλλά και με αγορές όπως αυτές των χωρών του Κόλπου και λιγότερο των ΗΠΑ.

Όσο πιο μεγάλο σχήμα δημιουργηθεί τόσο πιο πιθανόν είναι να υπάρξουν μεγαλύτερες απολαβές για τα στελέχη αυτά και να αποτελέσει ένα οριστικό ανάχωμα στη φυγή αξιόλογων καταρτισμένων επαγγελματιών εκτός Ελλάδας.