Η αναβίωση των μεγάλων έργων, το παρελθόν και η μεγάλη ευκαιρία για ανάπτυξη

Η ολοκλήρωση των αυτοκινητόδρομων της χώρας ήταν αναμφισβήτητα το μεγάλο γεγονός της περασμένης δεκαετίας. Η Ελλάδα σταδιακά το 2017 απέκτησε ένα σημαντικά μεγάλο δίκτυο κλειστών, ασφαλών αυτοκινητόδρομων που αναβάθμισαν τις οδικές μεταφορές και την οδική ασφάλεια και η χώρα άρχισε να επικοινωνεί σε κάθε γωνιά με μεγαλύτερη ευκολία και ασφάλεια.

Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι το μεγάλο αυτό πακέτο έργων, πρωτοξεκίνησε επί εποχής Κώστα Λαλιώτη και έγινε πράξη από τον Γιώργο Σουφλιά. Πολλοί ακόμα και σήμερα το χαρακτηρίζουν φαραωνικό και πως κατασκευάστηκαν και τμήματα που θα επιδοτούνται για πάντα.

Ο αντίλογος είναι ότι με αυτό το δίκτυο επιτεύχθηκαν δύο σπουδαία αποτελέσματα. Το πρώτο είναι ότι η χώρα μπορεί βασιζόμενη σε αυτό το δίκτυο να “χτίσει” ανάπτυξη είτε σε επίπεδο αγροτικής παραγωγής είτε σε επίπεδο βιομηχανικής ανάπτυξης. Το δεύτερο είναι ότι ένωσε περιοχές που χωρίς αυτό το οραματικό σχέδιο δεν θα είχαν μέχρι και σήμερα καλή οδική πρόσβαση και θα είχαν αποκλειστεί από την πιθανότητα επενδύσεων λόγω ακριβώς της παρουσίας αυτών των αξόνων.

Επίσης αυτό το πλάνο, οι “δρόμοι ανάπτυξης”, τροφοδότησε με κεφάλαια την κατασκευαστική αγορά και την κράτησε ζωντανή στις πιο σκοτεινές μέρες της κατά τη διάρκεια της κρίσης. Αν αναλογιστούμε το ποσό που χρειάστηκε για να ολοκληρωθούν οι μεγάλοι άξονες, αυτό σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπερνά τα 6δισ.ευρώ.

Σήμερα είμαστε σε ένα σταυροδρόμι εξελίξεων στον κατασκευαστικό τομέα. Από τη μία έχουμε κάποια μεγάλα έργα που προωθούνται και απο περιμένουμε να υλοποιηθούν και από την άλλη έχουμε ένα ΕΣΠΑ το οποίο θα χρηματοδοτήσει πολύτιμα έργα σε όλη τη χώρα αλλά ένα σοβαρά προβληματικό πλαίσιο δημοπράτησης δημόσιων έργων.

Το ίδιο περιβάλλον είχαμε και τότε που ο Γιώργος Σουφλιάς “ανέστησε” αυτά τα έργα. Ήμασταν μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, με μπλοκαρισμένα όλα τα έργα, με απουσία μίας σημαντικής ομάδας έργων. Η προσθήκη τω 5 αξόνων σε εκείνη την εποχή έδωσε μεγάλη υπεραξία στις τεχνικές μας εταιρείες και ένα πολύτιμο know-how.

Είμαστε δηλαδή σε ένα παρόμοιο πλαίσιο με 15 χρόνια πριν και μάλιστα με σημαντικά χειρότερες συνθήκες και λόγω του covid-19.

Σε αυτό το χρονικό σημείο μας δίνεται η ευκαιρία να δούμε την επανάληψη αυτού του πετυχημένου για τη χώρα story. Η εμπειρία που άφησε η υλοποίηση των αυτοκινητόδρομων μπορεί να γίνει οδηγός για τη δρομολόγηση ενός cluster έργων -με ένα πιθανόν ειδικό νομοθετικό πλαίσιο- που θα είναι ικανό να υλοποιήσει έργα που διαφορετικά θα πραγματοποιούνταν σε βάθος χρόνου.

Η επιλογή σήμερα είναι μεγαλύτερη από κάποτε. Μπορούμε να επαναλάβουμε το ίδιο για τα δίκτυα Μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και έργα που θα τα βλέπαμε σταδιακά τα επόμενα 50 χρόνια να γινούν μέσα σε 10-15 χρόνια. Στην Αθήνα μόνο η ολοκλήρωση των υπόλοιπων τμημάτων της Γραμμής 4 (χωρίς το υπό δημοπράτηση τμήμα Άλσος Βεϊκου-Γουδή) χρειάζεται κεφάλαια που ξεπερνούν τα 2,5δισ.ευρώ. Θα μπορούσε να προστεθεί η ολοκλήρωση της γραμμής 2 μέχρι το Καματερό και τη Γλυφάδα, να μπει η διακλάδωση προς το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος κ.α. Στη Θεσσαλονίκη επίσης οι ανάγκες για να καλύψει το Μετρό τα δυτικά προάστια και την επέκταση μέχρι αεροδρόμιο φτάνει τα 1,5δισ.ευρώ.

Το ίδιο μπορεί να γίνει για τα σιδηροδρομικά έργα. Ήδη η ΕΡΓΟΣΕ εξήγγειλε ένα μεγάλο πακέτο έργων κόστους 3,3δισ.ευρώ μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου ενώ μπορούν να προστεθούν και επιπλέον τμήματα, όπως η αναγέννηση γραμμών στην Πελοπόννησο και η επέκταση της γραμμής της Καλαμπάκας.

Αυτά τα cluster έργων που δοκιμασμένα στο παρελθόν πέτυχαν το σκοπό τους, θα μπορούσαν με τα έργα που έχουν μπει στην αρένα των προς υλοποίηση έργων (υποθαλάσσια Σαλαμίνας, Περιφερειακός Θεσσαλονίκης, το Καλαμάτα-Μεθώνη, το Τρίκαλα-Εγνατία κ.α) αλλά και άλλων που προγραμματίζονται (π.χ. επεκτάσεις Αττικής Οδού) θα οδηγήσουν στην πλήρη επαναδραστηριοποίηση του κατασκευαστικού τομέα.

Επιπρόσθετα γνωρίζουμε ότι στην μετά-covid (αν υποθέσουμε ότι είμαστε στο μετά) εποχή, οι υποδομές θα παίξουν κυρίαρχο ρόλο στην ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάζεται η σπουδαία ευκαιρία να δούμε όντως τις υποδομές ως ένα εργαλείο που θα τονώσει την εθνική οικονομία, θα αναβαθμίσει περαιτέρω τις υπάρχουσες υποδομές και θα λειτουργήσει ως μαγνήτης επενδύσεων.

Από αυτό όλοι οι κλάδοι του τεχνικού κόσμου θα ωφεληθούν. Από τις μελετητικές, συμβουλευτικές, τεχνικές εταιρείες και διείσδυση σε όλο το φάσμα επαγγελμάτων που κυκλώνουν αυτόν τον κόσμο.

Το βέβαιο είναι ότι το επόμενο διάστημα θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον καθώς ζυμώνεται η επόμενη περίοδος από την οποία ο κατασκευαστικός κλάδος έχει πολλά να περιμένει.