Όταν ο Ηλεκτρικός έγινε Μετρό: Πως ο “νέος” συρμός μεταμορφώνει την πιο πράσινη γραμμή στην Ευρώπη

Όταν λέμε πως το Μετρό της Αθήνας είναι το αγαπημένο μέσο των Αθηναίων κυριολεκτούμε. Πρώτον γιατί μας μεταφέρει πολύ γρήγορα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο όχημα. Δεύτερον γιατί είναι καθαρό, περιποιημένο ακόμα και αν εμφανίζει σημάδια φθοράς. Τρίτον γιατί μας κάνει και αισθανόμαστε περισσότερο “ευρωπαιοι”, είναι σημάδι εξελιγμένου αστικού πολιτισμού.

Από αυτά τα σημάδια υπεροχής, υπάρχει μια διάκριση. Η Γραμμή 1 του Μετρό, πρώην Ηλεκτρικός, πρώην ΗΣΑΠ, είναι μέχρι σήμερα ο “φτωχός” συγγενής του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου της Αθήνας. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στους συρμούς καθώς οι σταθμοί έχουν ανακαινιστεί και ομολογουμένως είναι σε καλή κατάσταση. Είναι η μεγάλη αδυναμία της πρώτης γραμμής της Αθήνας.

Το τελευταίο διάστημα κάτι αρχίζει να κινείται. Η ΣΤΑΣΥ σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, έβγαλε ένα διαγωνισμό για την ανακαίνιση 14 συρμών της, τους πιο παλιούς, τους πιο ταλαιπωρημένους, προκειμένου να τους δώσει μια δεύτερη ζωή και να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες που παρέχονται στους επιβάτες της γραμμής.

Παράλληλα, για πρώτη φορά, ένας συρμός των γραμμών 2 και 3 δρομολογήθηκε στην Γραμμή 1, δημιουργώντας μία νέα τάξη πραγμάτων στο σύστημα συγκοινωνιών της πρωτεύουσας.

Ταξίδι με τον “νέο” συρμό

Το ypodomes.com είχε τη μεγάλη χαρά να επιβιβαστεί σε αυτό τον συρμό και να ταξιδέψει μαζί του, να δει αντιδράσεις, να αποτυπώσει την χαρά των στελεχών και των επιβατών που είδαν κάτι “νέο” στη γραμμή. Η λέξη “νέο” είναι όντως σχετική για αυτόν τον συρμό.

Ανήκει στην πρώτη γενιά συρμών των γραμμών 2 και 3 και δρομολογήθηκαν με την έναρξη της λειτουργίας τους, στις αρχές του 2000. Στη Γραμμή 1 υπάρχουν αντίστοιχα οι συρμοί 11ης γενιάς που δρομολογήθηκαν το 2003 και το 2004. Οπότε ηλικιακά δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι κάτι “νέο”.

Και όμως, για την Γραμμή 1 αυτός ο συρμός είναι και αντιμετωπίζεται ως νέος. Είναι γυαλιστερός, είναι καθαρός μέσα και έξω, διαθέτει ικανή επιφάνεια για να μαζέψει επιβάτες. Δρομολογήθηκε στις 7 Νοεμβρίου από τη ΣΤΑΣΥ και χρειάστηκαν λίγες ημέρες για να  ενταχθεί στα δρομολόγια.

Πλέον κινείται καθημερινά, συμπληρωματικά στον υπάρχοντα στόλο στις ώρες αιχμής για να ανακουφίσει τις ολοένα και πιο αυξημένες ανάγκες της Γραμμής 1. Φτάνοντας στο σταθμό ΑΤΤΙΚΗ, είδαμε ένα συρμό “διαφορετικό” από αυτούς που έχουμε συνηθίσει στη Γραμμή 1.

Όταν έφτασε στην αποβάθρα ο κόσμος κοιτούσε αυτό το νέο απόκτημα που άλλαζε την εικόνα που υπάρχει για την παλαιότερη γραμμή του Μετρό της Αθήνας. Επιβιβαστήκαμε ακολουθώντας κατά γράμμα τις υποδείξεις του μηχανοδηγού και ξεκινήσαμε την κάθοδο μας προς τον Πειραιά.

Μέχρι σήμερα έχουν εκπαιδευτεί 12 μηχανοδηγοί προκειμένου να έχουν την άδεια να τον κυκλοφορήσουν. O “δικός μας” μηχανοδηγός είναι βέβαια ένας από αυτούς και ξεκινά να οδηγεί αυτό το όχημα των 110 μέτρων. Τον ρωτάμε για διαφορές με τους συρμούς της Γραμμής 1. Μας ενημερώνει ότι υπάρχουν νεότεροι συρμοί στο στόλο της γραμμής, όμως σημειώνει ότι αυτός ο συρμός έχει κάποιες τεχνολογικές υπεροχές σε σχέση με τους υπάρχοντες.

Φτάνουμε στο σταθμό ΟΜΟΝΟΙΑ και υπάρχουν επιβάτες που σηκώνουν τα χέρια κάνοντας το σήμα της νίκης στον οδηγό. Άλλοι κοιτούν σαστισμένοι γιατί βλέπουν ένα συρμό άλλης γραμμής. Βλέπετε, δυστυχώς αλλά είναι αλήθεια, οι επιβάτες αυτής της γραμμής έχουν συνηθίσει τους καλυμμένους με γκράφιτι συρμούς εσωτερικά και εξωτερικά. Ένας τέτοιος συρμός αποτελεί τη μύγα μέσα στο γάλα και βέβαια είναι μια νέα εμπειρία.

Τα προβλήματα με τους συρμούς

Το πολύ μεγάλο πρόβλημα της φύλαξης των συρμών της γραμμής 1 είναι σήμερα το κυρίαρχο. Όπως μας ενημερώνουν στελέχη της ΣΤΑΣΥ οι επιθέσεις σε σημεία εναπόθεσης συρμών είναι πολύ συχνό φαινόμενο. Είναι μια κουλτούρα που έχει δημιουργηθεί από ομάδες κυρίως νέων σε ηλικία που θεωρούν πως οι συρμοί αποτελούν σημείο παρέμβασης.

Ακόμα και ο νέος συρμός που ήρθε στη Γραμμή 1, βανδαλίστηκε το πρώτο κιόλας βράδυ όταν έγινε επίθεση στο σημείο εναπόθεσης του στο σταθμό ΑΤΤΙΚΗ. Η επίθεση έγινε εν ώρα λειτουργίας και οι εργαζόμενοι της ΣΤΑΣΥ έτρεχαν να προλάβουν να κόψουν το ρεύμα για να μην σημειωθεί κάποιο δυστύχημα εν ώρα “δημιουργίας”. Πρώτο μέλημα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής.

Ωστόσο όπως ενημερωθήκαμε ο σταθμός της ΑΤΤΙΚΗΣ είναι πλέον πολύ δύσκολα προσβάσιμος σε ενέργειες όπως αυτή που περιγράψαμε. Από περίπου 5 επιθέσεις τον μήνα, μετά από κάποιες συμπληρώσεις σε κενά ασφαλείας, οι επιθέσεις σχεδόν εκμηδενίστηκαν. Ήταν όμως μας είπαν τα στελέχη της γραμμής η πρώτη επίθεση εδώ και σχεδόν 1,5 έτος.

Η πιο πράσινη γραμμή στην Ευρώπη

Η διαδρομή με τον “νέο” συρμό μέχρι τον Πειραιά ήταν εντυπωσιακή. Όταν βρίσκεσαι στην καμπίνα του οδηγού διαπιστώνεις πως η Γραμμή 1 έχει δύο τρομερά πλεονεκτήματα. Το πρώτο είναι πως αντικρίζεις μια απίστευτα “πράσινη” και όμορφη διαδρομή. Όπως υπογράμμισε ο μηχανοδηγός, είμαστε σε μια από τις πιο πράσινες γραμμές Μετρό στην Ευρώπη.

Η γραμμή είναι ενταγμένη μέσα στη ζωή της πόλης για δεκαετίες και μπορείς να διαπιστώσεις τις εναλλαγές στη δόμηση, την αρχιτεκτονική και την διαμόρφωση ανοιχτών χώρων.

Το δεύτερο είναι η επαφή που έχουν οι μηχανοδηγοί με την καθημερινότητα. Έχουν το προνόμιο να κινούνται στην επιφάνεια και όπως μας λέει ο οδηγός μας, κάθε ημέρα είναι διαφορετική. Μας λέει ιστορίες από την ημέρα που η Αθήνα είχε χιόνια, τις καταιγίδες που σάρωσαν την πόλη πριν από μερικές εβδομάδες ενώ μας ενημερώνουν πως παρότι η γραμμή είναι επιφανειακή, η μεγάλη ποσότητα σε δέντρα κατά μήκος τους, ειδικά το καλοκαίρι λειτουργεί ως “σκίαστρο” που δεν επιτρέπει να θερμανθούν σε υπερβολικό βαθμό.

Φτάνοντας στον Πειραιά ο μακρύς συρμός απλώνεται σε όλη την αποβάθρα. Ο κόσμος μπαίνει μέσα και παρατηρεί τον συρμό. Κάποιοι χαμογελούν, κάποιοι απορούν, κάποιοι αδιαφορούν. Αυτό που δεν γνωρίζουν είναι πως αυτοί οι συρμοί ήρθαν για να μείνουν στη Γραμμή 1. Τις επόμενες ημέρες ακόμα ένας συρμός θα έρθει στη γραμμή προκειμένου να βοηθήσει στην εξομάλυνση των δρομολογίων.

Οι συχνότητες των δρομολογίων

Αυτή την εποχή τις ώρες αιχμής η συχνότητα των συρμών είναι ανά έξι λεπτά (που όμως λόγω ιδιαιτεροτήτων πολλές φορές δεν επιτυγχάνεται). Με την προσθήκη των νέων συρμών θα τεθεί στόχος τα δρομολόγια να μπορέσουν να γίνονται ανά 5 λεπτά. Συνολικά προβλέπεται να ενταχθούν στον στόλο της Γραμμής 1, πέντε συρμοί πρώτης γενιάς των γραμμών 2 και 3.

Θα πρέπει βέβαια να αναφέρουμε ότι οι συγκεκριμένοι συρμοί δεν έχουν κλιματισμό και σε μια ως επί το πλείστον επιφανειακή γραμμή το καλοκαίρι δεν θα είναι και ότι καλύτερο για την εμπειρία του επιβάτη.

Ανεβαίνουμε ξανά προς τα πάνω. Στον γεμάτο κόσμο σταθμό ΚΑΛΛΙΘΕΑ η ίδια αντίδραση. Ένας κύριος μαζί με το παιδί του χαιρετά τον οδηγό και γνέφει “μπράβο, επιτέλους”. Ο μηχανοδηγός μας είναι ικανοποιημένος. Μας δείχνει πως λειτουργεί ο συρμός, σε ποια τμήματα έχουμε μειωμένη ταχύτητα.

Ιδιαίτερη αναφορά μας έκανε στο τμήμα Φάληρο-Πειραιάς. Σήμερα λόγω της παλαιότητας των γραμμών σε αυτό το τμήμα, η μέγιστη ταχύτητα είναι 30χλμ/ώρα και όχι 70χλμ/ώρα που είναι στην υπόλοιπη γραμμή. Αν τελικά υλοποιηθεί το πλάνο υπογειοποίησης στο τμήμα αυτό, τότε συνολικά το δρομολόγιο Πειραιάς-Κηφισιά θα μειωθεί από 7 μέχρι 10 λεπτά πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για το μέλλον της γραμμής.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι πιο πρόσφατοι συρμοί είναι αυτή της 11ης γενιάς που είναι περίπου 18 ετών. Παρά ταύτα αποδείχθηκαν και οι πιο προβληματικοί καθώς έχουν σοβαρά θέματα με τις θύρες τους. Αποτέλεσμα είναι σήμερα να είναι παροπλισμένοι επτά συρμοί.

Συρμοί και νέοι οδηγοί

Αν σε αυτό προσθέσουμε την παλαιότητα των άλλων συρμών (που μέχρι να ανακαινιστούν θα χρειαστεί τουλάχιστον μια τριετία), ο διαθέσιμος στόλος της Γραμμής 1 δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες που προβλέπεται να αυξηθούν το επόμενο διάστημα. Παλαιότερα σε καθημερινή βάση λειτουργούσε ένας στόλος 32 οχημάτων και τώρα με το ζόρι ο αριθμός αυτός φτάνει τους 19.

Ως εκ τούτου, στόχος της ΣΤΑΣΥ όπως μας ενημερώνουν είναι με κάποιους διαγωνισμούς που τρέχει η εταιρεία, να λυθεί το πρόβλημα και οι επτά συρμοί να δρομολογηθούν και πάλι. Η ενίσχυση του στόλου όμως θα λειτουργήσει και ως chain reaction. Αυξάνεις τους συρμούς, χρειάζεσαι προσωπικό.

Αν και έγιναν προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, η αιμοδότηση με νέους μηχανοδηγούς είναι μονόδρομος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις θα χρειαστούν περίπου 50 προσλήψεις για να μπορέσει η γραμμή να λειτουργήσει εύρυθμα την επόμενη πενταετία. Η Γραμμή 1 λόγω παλαιότητας έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και τις δικές της ανάγκες.

Ο συρμός φτάνει στην ΟΜΟΝΟΙΑ. Κατεβαίνω, βλέπω συνέχεια τις ίδιες αντιδράσεις. Έκπληξη, απορία, χαμόγελα. Μια ομάδα νεαρών πριν επιβιβαστεί κοντοστέκεται κοιτάζοντας τον συρμό. “Σε λάθος επίπεδο ήρθαμε; δεν είναι εδώ ο Ηλεκτρικός”; ρωτά ο ένας και δίπλα του ένας πιο διαβασμένος του απαντά “καλά, δεν το είδες, έφεραν νέο τρένο, ο Ηλεκτρικός έγινε Μετρό”. Χαμογελώ εγώ και χαμογελούν και άλλοι. Ο Ηλεκτρικός δεν έγινε Μετρό. Είναι Μετρό, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία που πρέπει επίσης  να ειπωθεί.

*Θα ήθελα να ευχαριστήσω τη διοίκηση της ΣΤΑΣΥ καθώς και τα στελέχη και τον μηχανοδηγό για αυτή την όμορφη εμπειρία.