Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για την Ανακύκλωση

Κατατέθηκε νωρίτερα στη Βουλή το ν/σ του ΥΠΕΝ για την Ανακύκλωση. Με τις προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις τροποποιείται το βασικό θεσμικό πλαίσιο για την εναλλακτική διαχείριση στη χώρα μας, όπως αυτό θεσπίστηκε με τις διατάξεις του ν.2939/2001 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων–Ίδρυση του Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π. και άλλες διατάξεις» (Α’ 179), ο οποίος ενσωμάτωσε την οδηγία 94/62/ΕΚ της 20ής Δεκεμβρίου 1994 για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας και εισήγαγε την εφαρμογή της αρχής της «Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού».

Ο ν.2939/2001 χρήζει σήμερα προσαρμογής προκειμένου να είναι συμβατός αφενός με το ενωσιακό δίκαιο και αφετέρου με τις νέες εθνικές πολιτικές επιλογές περί διαχείρισης αποβλήτων, όπως αυτές προκύπτουν από το ΕΣΔΑ. Επίσης, έως σήμερα δεν έχουμε επιτύχει τα επιθυμητά ποσοστά ανακύκλωσης, υπάρχει σημαντικό ποσοστό εισφοροδιαφυγής, δεδομένου ότι σημαντικός αριθμός υπόχρεων παραγωγών είτε δεν έχει ενταχθεί σε Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης, είτε, ενώ έχει ενταχθεί, δεν δηλώνει τις πραγματικές ποσότητες επί των οποίων υπολογίζεται η εισφορά που πρέπει να καταβληθεί, με αποτέλεσμα οι εισφορές της κοινωνίας να μην διοχετεύονται για το περιβάλλον και να υπάρχει παράλληλα σοβαρή ανισοτιμία στην αγορά μεταξύ συνεπών και ασυνεπών παραγωγών.

Η άνω των δέκα ετών λειτουργία των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ), τα οποία εγκρίθηκαν από την πολιτεία με σκοπό την οργάνωση της χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης, ανέδειξε σειρά δυσλειτουργιών και παρατηρήθηκε συσσώρευση οικονομικών πόρων στα ΣΕΔ, οι οποίοι πρέπει να διατεθούν για την «εναλλακτική διαχείριση».

Με τις ρυθμίσεις που εισάγονται αποσαφηνίζεται ο οργανωτικός ρόλος των Φορέων ΣΕΔ, που αποτελεί ουσιώδη επιλογή για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, αντιμετωπίζονται περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων, όπως για παράδειγμα με την καθιέρωση ασυμβιβάστων στις περιπτώσεις που μπορεί να ανακύψουν τέτοιες συγκρούσεις, με την υποχρέωση των φορέων ΣΕΔ να υιοθετούν Κανονισμό για την ανάθεση συμβάσεων στα πρότυπα που θα εκδώσει ο Ε.Ο.ΑΝ., την υποχρέωση δημοσιοποίησης στοιχείων και την εποπτεία των συστημάτων από τους υπόχρεους και τίθενται τα εχέγγυα της διαφανούς λειτουργίας αυτών.

Επίσης, υιοθετούνται ρυθμίσεις για τη μείωση των μη παραγωγικών πόρων της ανακύκλωσης και τον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας τους και την διοχέτευση των πόρων που εισπράττονται για την επίτευξη της βέλτιστης εναλλακτικής διαχείρισης, σύμφωνα με το σκοπό που πρέπει να επιτελεί η οργάνωση και λειτουργία των Φορέων ΣΕΔ.

Περαιτέρω, αποσαφηνίζεται η ευθύνη του διακινητή για την εφαρμογή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, η οποία αποτελεί επιπρόσθετο μέτρο για την δίκαιη κατανομή της ευθύνης σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας για την επίτευξη των στόχων, ενώ ταυτόχρονα συμβάλει καθοριστικά στην καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της δημιουργίας άνισων όρων στην αγορά.

Ταυτόχρονα, σε εναρμόνιση με τις διατάξεις της οδηγίας 2015/720/ΕΕ, εισάγεται πρόβλεψη για λήψη μέτρων μείωσης της χρήσης της πλαστικής σακούλας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ΕΣΔΑ, στη χωριστή συλλογή των αποβλήτων υλικών συσκευασίας, ώστε να ανακτώνται στην καθαρότερη δυνατή και ομοιογενή μορφή τους προκειμένου να επιτευχθούν τα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα στους αντίστοιχους τομείς ανακύκλωσης, υποχρέωση που απορρέει από την οδηγία 2008/98/ΕΚ και πρέπει να αποτυπωθεί με σαφήνεια στις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις. Η χωριστή συλλογή θα πρέπει να οργανωθεί τόσο από τα (ΣΕΔ) συσκευασιών όσο και από τους ΟΤΑ Α΄ Βαθμού.

Με τις νέες διατάξεις προβλέπεται η δυνατότητα στους ΟΤΑ Α΄ βαθμού να προβαίνουν αυτοτελώς στην οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης των δημοτικών τους αποβλήτων, ενώ με τις ρυθμίσεις του νέου θεσμικού πλαισίου προβλέπεται η παροχή κινήτρων και η επιβράβευση των ΟΤΑ με βάση τα αποτελέσματά τους.

Ο Ε.Ο.ΑΝ. με την υφιστάμενη δομή και διάρθρωσή του δεν μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως στον πολύ σημαντικό ρόλο του, ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας για την υλοποίηση του σχεδιασμού της εναλλακτικής διαχείρισης στη χώρα και τον έλεγχο και παρακολούθηση της λειτουργίας των ΣΕΔ. Με τις προτεινόμενες διατάξεις ενισχύεται ο Ε.Ο.ΑΝ. με ανθρώπινο δυναμικό, με στόχο την καλύτερη συνεργασία με τα ΣΕΔ, την τοπική αυτοδιοίκηση και τις οργανώσεις της κοινωνίας και των πολιτών. Η οργανωτική δομή του Ε.Ο.ΑΝ. προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και στις υψηλές απαιτήσεις με στόχο την ενεργή παρέμβαση του Ε.Ο.ΑΝ. και στους παρακάτω τομείς:

– Έλεγχοι των ΣΕΔ και των υπόχρεων παραγωγών/διαχειριστών,

– Λειτουργία του σχετικού ηλεκτρονικού Εθνικού Μητρώου Παραγωγών Αποβλήτων (ΕΜΠΑ),

– Στήριξη και έλεγχος της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των φορέων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας για την ενεργοποίησή τους στην διαλογή στην πηγή και την επαναχρησιμοποίηση,

– Ενίσχυση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών αλλά και των εργαζομένων στις υπηρεσίες καθαριότητας των Δήμων,

– Βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των Δήμων και των ΣΣΕΔ με θέσπιση συγκεκριμένων κριτηρίων επίδοσης αλλά και κινήτρων για τη βελτίωση της απόδοσης,

– Προώθηση σταδιακά της χωριστής συλλογής των διαφορετικών ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας.

Οι προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις σηματοδοτούν την επιλογή για την ουσιαστική ενίσχυση της εναλλακτικής διαχείρισης και της στήριξης της κυκλικής οικονομίας και αποσκοπούν σε έναν οικονομικό μετασχηματισμό και στη δημιουργία μίας νέας οικονομίας που αναπτύσσεται σε ασφαλέστερο περιβάλλον.