Η νέα κυβέρνηση και οι 5 κρίσιμες προτεραιότητες για τα μεγάλα έργα της χώρας

Μια νέα τετραετία ξεκινά για τον κατασκευαστικό κλάδο της χώρας και η νέα κυβέρνηση όπως προέκυψε από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου θα έχει μπόλικη δουλειά μπροστά της μέχρι το 2027.

Η αλήθεια είναι ότι αναφορικά με τα έργα στα υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (τουλάχιστον όπως ηταν δομημένα μέχρι και εχθές) δεν έχουν να διαχειριστούν κάποια “καυτή πατάτα”.

Λίγο-πολύ τα πράγματα έχουν μπει στη θέση τους και αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη η νέα κυβέρνηση είναι η διαχειριστική επιτυχία των όσων πραγματοποιήθηκαν την τετραετία 2019-2023. Για να είμαστε πιο σαφείς:

Το ΕΣΠΑ 2014-2020 ολοκληρώνεται φέτος χωρίς όπως φαίνεται να έχουν χαθεί κονδύλια, αντίθετα υπάρχουν πολλά έργα που θα χρειαστεί να λειτουργήσουν ως “γέφυρες” και να συνεχίσουν στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 το οποίο επίσης ξεκινά φέτος με πάνω από 21 δισ. ευρώ.

Τα έργα με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης προχωρούν και πλέον είμαστε σε ένα ώριμο στάδιο καθώς κάποια έχουν υπογραφεί ενώ αρκετά βρίσκονται σε ώριμη διαγωνιστική φάση. Αυτό που έχουμε δει ως νέο τα τελευταία δύο-τρία χρόνια είναι πως έχει ζωντανέψει μετά από πολλά χρόνια το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το βλέπουμε να είναι παρών σε έργα όπως το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό.

Η κρισιμότητα της διαχείρισης – Οι πέντε μεγάλες προτεραιότητες

Μπορεί να υπάρχουν σοβαρές εκκρεμότητες στα παραγωγικά υπουργεία της χώρας, υπάρχει όμως έντονη ανάγκη για διαχείρισης όλης αυτής της πληθώρας των έργων για να μην εκτροχιαστούν. Σε αυτό οι νέοι υπουργοί θα κληθούν να δώσουν μεγάλη προσοχή στις παρακάτω πέντε μεγάλες προτεραιότητες:

-Να συνεχιστεί το κλίμα έλλειψης προσφυγών που κάνει ζημιά και στην αγορά και στην Πολιτεία. Από τη μια με τις προσφυγές καθυστερούν ή πολλές φορές αναβάλλονται διαγωνισμοί με αποτέλεσμα να πηγαίνει πίσω ένα έργο και μαζί η χρηματοδότηση του από τα ευρωπαϊκά κυρίως ταμεία (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης κ.α.).

-Να υπάρχει ομαλή πορεία στην απορρόφηση των κονδυλίων. Σε αυτό τα τελευταία χρόνια τα υπουργεία αλλά και ΔΕΚΟ αυτών, έχουν προσανατολιστεί στην πρόσληψη συμβούλων που συνδράμουν στην δύσκολη αυτή αποστολή των στελεχών των υπουργείων. Όσο πιο ομαλή είναι η απορρόφηση, τόσο πιο γρήγορα ένα υπό κατασκευή έργο ωριμάζει και βαδίζει στην ολοκλήρωση τους χωρίς μεγάλες καθυστερήσεις. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να προχωρά η διαχείριση των έργων αποτελεσματικά και με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Εδώ θα πρέπει να προστεθεί και ο παράγοντας της ορθής τιμολόγησης μετά την ενεργειακή κρίση και την ραγδαία αύξηση υλικών και πρώτων υλών.

-Να βρεθεί φόρμουλα πριν βρεθεί η χώρα με το δεδομένο της έλλειψης δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασιας στον κατασκευαστικό χώρο. Θα πρέπει η κυβέρνηση να επεξεργαστεί και να φέρει γρήγορα ένα σχέδιο για την πλήρωση των ελλειπουσών θέσεων εργασίας για να μην μπλοκάρουν τα εν εξελίξει και τα υπό δημοπράτηση έργα. Ως φαίνεται μιλάμε για την “εισαγωγή” εργατών καθώς από την εγχώρια αγορά δεν δείχνει να υπάρχει διαθέσιμο επιπλέον προσωπικό. Το υπουργείο ΥΠΟΜΕ είχε υπολογίσει προεκλογικά την έλλειψη αυτή σε περίπου 200.000 άτομα, αριθμός συγκλονιστικός που μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην εκτέλεση των έργων.

-Να υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση των εταιρειών του κατασκευαστικού κλάδου από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δηλαδή τις τράπεζες. Σήμερα υπάρχουν πολλά παράπονα για τις πιστωτικές γραμμές, την έκδοση εγγυητικών κ.α. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι μεγαλώνοντας η πίτα των κατασκευών δημιουργείται όπως είναι λογικό μεγαλύτερη ανάγκη χρηματοδότησης. Επίσης θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως οι κατασκευαστικές εταιρείες δεν λειτουργούν μόνο για έργα του υπουργείου Υποδομών αλλά για το σύνολο των κατασκευών, δημόσιων και ιδιωτικών, άρα δεν μιλάμε για ένα θέμα που αφορά μόνο τον κλάδο των μεγάλων έργων αλλά για την δυνατότητα οι εγχώριες εταιρείες να μπορέσουν να αναπτυχθούν με υγιή και βιώσιμο τρόπο.

-Να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη το θέμα των χρονοδιαγραμμάτων των έργων. Στην εποχή που διανύουμε είναι πολύ κρίσιμο τα έργα να ολοκληρώνονται στην ώρα τους, ούτως ώστε οι εταιρείες να μετακινούν τους εργαζόμενους αλλά και τα μηχανήματα, στο επόμενο εν εξελίξει έργο. Ίσως να είναι σημαντικό να δοθούν επιπλέον κίνητρα -πέρα από το πριμ έγκαιρης παράδοσης- για έργα που αποπερατώνονται πριν από το χρονοδιάγραμμα του.

Τα έργα που έρχονται

Μπορεί να μιλάμε σήμερα για ένα θηριώδες ανεκτέλεστο στον κατασκευαστικό κλάδο, θα πρέπει όμως να έχουμε κατά νου, ότι δεν είμαστε στην κορύφωση του. Το 2024 με την έναρξη ακόμα περισσότερων έργων (πάνω από 15 έργα ΣΔΙΤ ύψους 3 δισ. ευρώ, του ΒΟΑΚ, της επέκτασης του Μετρό στο Ίλιον, έργα του υπ.Αγροτικής Ανάπτυξης, του Ταμείου Ανάκαμψης, τα έργα του Ελληνικού κ.α.), υπολογίζεται από στελέχη του χώρου των κατασκευών ότι θα έχουμε σε εξέλιξη έργα προϋπολογισμού άνω των 20 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η κατασκευή ιδιωτικών έργων που έχει πάρει μπρος για τα καλά.

Οι προκλήσεις του κλάδου των κατασκευών είναι μπροστά μας καθώς βιώνει μετά από την γεωμετρική κάθοδο της περασμένης δεκαετίας που τον αποψίλωσε μια βίαιη αύξηση που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί, όσο ικανή και αν είναι η ελληνική κατασκευαστική κοινότητα. Σε αυτό το κλίμα τα παραγωγικά υπουργεία της χώρας θα έχουν πολύ σημαντικό ρόλο να παίξουν, δηλαδή στην διευκόλυνση του κατασκευαστικού κλάδου που παραδοσιακά αποτελούσε και αποτελεί ένα πυλώνα της ελληνικής οικονομίας.