Φάμελλος: Ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης η πρόληψη και αντιμετώπιση της ρύπανσης

«Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της ρύπανσης δεν είναι πολιτικά ουδέτεροι ζητήματα. Έχουν ισχυρό πολιτικό πρόσημο και συνδέονται με τον περιβαλλοντικό έλεγχο, με την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισοτιμία και την αναδιανομή πλούτου μεταξύ χωρών και πολιτών», υπογράμμισε σήμερα ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, κατά την επίσημη τοποθέτησή του στην 3η Σύνοδο της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (UNEA 3), που πραγματοποιείται στο Ναϊρόμπι της Κένυας με βασικό θέμα την αντιμετώπιση της ρύπανσης.

«Τα φτωχότερα κράτη και οι πολίτες με χαμηλό εισόδημα είναι πάντα πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής», και «για το λόγο αυτό θα πρέπει οι εύπορες κοινωνικές τάξεις και τα εύπορα κράτη να συνεισφέρουν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της ρύπανσης και των επιπτώσεών της, που πολύ συχνά, και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, δημιουργούνται και από τις δικές τους επιχειρήσεις», τόνισε ο Αν. ΥΠΕΝ.

Στο πνεύμα αυτό, ο Αν. ΥΠΕΝ επεσήμανε για ακόμη μία φορά ότι «οι ΗΠΑ θα πρέπει για περιβαλλοντικούς, ηθικούς αλλά και αναπτυξιακούς λόγους να αναθεωρήσουν την απόφασή τους για αποχώρηση από τη Συμφωνία των Παρισίων και να επανασυνταχθούν, μαζί με τον υπόλοιπο πλανήτη, στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», προσθέτοντας ότι η επιχειρηματικότητα και οι περιβαλλοντικοί στόχοι δεν είναι αντικρουόμενες έννοιες.

Η αντιμετώπιση της ρύπανσης συνδέεται οριζόντια με όλους τους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Εστιάζοντας στο θέμα αυτό, ο Αν. ΥΠΕΝ. επεσήμανε ότι ο μονοδιάστατος στόχος της δημοσιονομικής σταθερότητας, που διέπει τις δεσπόζουσες οικονομικές πολιτικές, δημιουργεί αποκλίσεις αντί για σύγκλιση στην κοινή πορεία που θέτουν οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης για την εξάλειψη της φτώχειας, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Επιπλέον, ο Σωκράτης Φάμελλος σημείωσε ότι τόσο σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή όσο και στην πρόληψη της ρύπανσης, θα πρέπει να βασιστούμε στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας και να χρησιμοποιήσουμε τη γνώση μας, όχι μόνο για την αύξηση του κέρδους, αλλά και για το συνολικό όφελος της κοινωνίας. «Η οικονομική ανάπτυξη δεν είναι εχθρός του περιβάλλοντος, αλλά πρέπει να εγκαταλείψουμε το παραδοσιακό αναπτυξιακό πρότυπο υπερκατανάλωσης και υποβάθμισης των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος», είπε χαρακτηριστικά.

«Οι αποσπασματικές λύσεις και η εκ των υστέρων αντιμετώπιση της ρύπανσης είναι οικονομικά αναποτελεσματικές και υπονομεύουν το κοινωνικό όφελος», συνέχισε, και τόνισε τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη της πρόληψης της ρύπανσης στην πηγή. Συνεπώς, θα πρέπει να στραφούμε σε νέα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης, με εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» προκειμένου να υπάρχει λογοδοσία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Σε αυτή την κατεύθυνση, τα Σχήματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού διασφαλίζουν ότι το μοντέλο παραγωγής είναι συμβατό με τη διαχείριση του προϊόντος στο τέλος του κύκλου ζωής του, και καλύπτουν όλα τα σχετικά κόστη συλλογής, ανακύκλωσης κλπ. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να εξεταστεί και η ευθυγράμμιση πολιτικών για τη βιώσιμη βιομηχανική ανάπτυξη προκειμένου να αντιμετωπιστούν θέματα μεταφοράς και χρήσης δευτερογενών υλικών και να προωθηθούν κυκλικά μοντέλα με στόχο την αποδοτική χρήση πόρων και την πρόληψη της ρύπανσης.

«Η ανάγκη για διαφανείς, δίκαιες και συμμετοχικές διαδικασίες στην περιβαλλοντική διακυβέρνηση, τόσο για τους πολίτες όσο και για τους επιχειρηματίες και τους κοινωνικούς φορείς παραμένει επιτακτική. Η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της στην κοινωνία. Όλοι είμαστε υπεύθυνοι και λογοδοτούμε, και όλοι είμαστε μέρος της λύσης. Μόνο έτσι υπάρχει ελπίδα αλλαγής συμπεριφορών και συνηθειών. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση, ιδιαίτερα για τους νέους, είναι κρίσιμες, και το ίδιο ισχύει και για τις τοπικές συμφωνίες και πρωτοβουλίες», υπογράμμισε.

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο Αν. ΥΠΕΝ σημείωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εφαρμόσει ένα ευρύτατο φάσμα περιβαλλοντικών εργαλείων σε επίπεδο σχεδιασμού, σε επιχειρησιακό επίπεδο, σε οργανωτικό επίπεδο και σε επίπεδο παρακολούθησης της ποιότητας του περιβάλλοντος, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν καλές πρακτικές και οδηγούς για άλλες χώρες.

Τέλος, αναφερόμενος σε παραδείγματα από την Ελλάδα, ο Σωκράτης Φάμελλος παρουσίασε το φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό σχέδιο της χώρας για τη διασύνδεση πολλών νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα, έως το 2030. Το σχέδιο αυτό θα έχει πολλαπλά περιβαλλοντικά οφέλη καθώς θα επιτρέψει την απόσυρση παλαιών ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων, οι οποίες ρυπαίνουν σημαντικά και λειτουργούν με μεγάλο κόστος, καθώς και την μεγαλύτερη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ήδη, στο πλαίσιο της Συνθήκης της Βαρκελώνης, η Ελλάδα συνεργάζεται στενά με γειτονικές χώρες όπως η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος, για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση στο αστικό περιβάλλον και η θαλάσσια ρύπανση, μέσω της ανταλλαγής καλών πρακτικών, δράσεων οικοδόμησης δυναμικού και διαμόρφωσης κοινών σχεδίων αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών.