Αθήνα: Μέσα περιβαλλοντικά φιλικά αλλά δρόμοι γεμάτοι οχήματα

Η Αθήνα συχνά-πυκνά κατηγορείται ως μία πόλη που δεν προσέχει το αστικό της περιβάλλον. Εδώ και δεκαετίες κάνει προσπάθειες να μειώσει την εκπομπή ρύπων και το «νέφος» να γίνει παρελθόν, ενώ ταυτόχρονα θέλει να κατοχυρωθεί ως μία μοντέρνα Ευρωπαϊκή Μητρόπολη ισάξια με άλλες αντίστοιχες στο μέγεθός της.

Αν αναλογιστεί κανείς πως κινούνται τα οχήματα στην Αθήνα θα μπορέσει να καταλάβει γιατί αυτή η πόλη ακόμα και εν μέσω κρίσης έχει τόσο μεγάλα ατμοσφαιρικά προβλήματα και δεν μπορεί εύκολα να μειώσει την κίνηση την οποία ζούμε καθημερινά πλέον όλοι μας, θυμίζοντας μας εποχές πριν το 2010.

Προς το παρόν δεν υπάρχει σοβαρή ενθάρρυνση προς τους κατοίκους και ειδικά τους χρήστες οχημάτων να τα αφήσουν στο σπίτι ή στην περιοχή τους και να πάρουν ένα μέσο μαζικής μεταφοράς για να μετακινηθούν αξιοπρεπώς και σε αξιοπρεπή χρόνο.

Το πρώτο πρόβλημα παρουσιάζεται στο μεγαλύτερο μέσο μετακίνησης της πόλης που παραμένει το λεωφορείο. Οι λανθασμένες επιλογές και η αβλεψία των τελευταίων χρόνων έχει επιφέρει την «απότομη» γήρανση του στόλου λεωφορείων που παρά το ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν μιλάμε για τόσο παλιά οχήματα, τα προβλήματα συντήρησης τα έχουν γεράσει πολύ πριν την καθορισμένη από τον κατασκευαστή «γήρανση» τους. Η έλλειψη προσωπικού ή αν θέλετε η μη αναδιάρθρωση των γραμμών και τη συνεργασία τους με τα άλλα μέσα κάνει το πρόβλημα ακόμα χειρότερο. Αραιά δρομολόγια σε λεωφορεία που αγκομαχούν, διώχνουν αντί να προσκαλούν τον κόσμο σε αυτά.

Προβλήματα έχουμε και στο Μετρό, το δεύτερο σε μέγεθος μέσο της πόλης. Βλέπουμε εδώ και χρόνια πως τα δρομολόγια είναι «άτακτα» πολλές φορές με αλλοπρόσαλλη λογική, ενώ το τμήμα Άγιος Δημήτριος-Ελληνικό παραμένει σε καραντίνα με μόλις τα μισά τρένα να κάνουν το δρομολόγιο αυτό καθημερινά. Την ίδια ώρα από πάνω η Λ.Βουλιαγμένης «αναστενάζει» από το κυκλοφοριακό. Κατά τα άλλα θέλουμε να σπρώξουμε τον κόσμο στα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Τραμ και Τρόλεϊ, τα 2 ήσυχα μέσα δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα θέματα και ο Προαστιακός είναι πρακτικά ανύπαρκτος στην πόλη, είναι αδύνατον ένα μέσο που κάνει ένα δρομολόγιο την ώρα στο αστικό τμήμα και 3 επί της Αττικής Οδού να τα θεωρήσεις σοβαρά μέσα στην καταπολέμηση της κίνησης και της περιβαλλοντικής ανασυγκρότησης της πόλης.

Η Αθήνα παρά τα αντίθετα φαινόμενα και τις κακές υπηρεσίες που προσφέρει στους πολίτες και τους επισκέπτες της δεν διαθέτει τόσο αντιπεριβαλλοντικά μέσα. Αν εξαιρέσουμε τα λεωφορεία τα υπόλοιπα μέσα της πόλης κινούνται με ηλεκτρισμό συμβάλλοντας στην μείωση των ρύπων ενώ ακόμα και από τον στόλο των λεωφορείων ένα αρκετά μεγάλο τμήμα τους κινείται με φυσικό αέριο που μολύνει κατά πολύ λιγότερο την ατμόσφαιρα.

Αυτό όμως που δεν έχουμε εστιάσει και θα πρέπει ίσως να γίνει κάποια στιγμή σύντομα είναι ΠΩΣ η πόλη αυτή πρέπει να συνεχίσει να υφίσταται στο μέλλον. Η εξαιρετική πρόταση της Ανάπλασης Πανεπιστημίου που μπήκε εδώ και 2 χρόνια στα συρτάρια ήταν ένα πρώτο βήμα στην απομάκρυνση των οχημάτων από το κέντρο. Την στιγμή που η πόλη δεν έχει μεγάλες λεωφόρους στο κέντρο της για να αντέχει την κίνηση εξακολουθεί να λειτουργεί ως διαμπερές σημείο για να κινηθούν τα οχήματα από βόρεια προς νότια και από δυτικά προς ανατολικά σε όλους τους συνδυασμούς.

Αυτό σημαίνει πως όποιες πολιτικές και να εφαρμόσεις τη στιγμή που ο οδηγός θα έχει την επιλογή να χρησιμοποιήσει τους δρόμους του κέντρου για να κινηθεί θα το κάνει. Το πρώτο σφάλμα της πόλης έγινε με την απόσυρση αυτού του σχεδίου που μελλοντικά θα μπορούσε να επεκταθεί. Γιατί αυτός που μένει στα Ιλίσια να πάρει Μετρό και να πάει στην Αχαρνών όταν με το ι.χ του θα πάει γρήγορα, με τον κλιματισμό και την μουσική του; Δεν θα το κάνει ποτέ. Το ίδιο κόστος θα έχει και δεν θα χρειαστεί να τρέχει, να στριμωχτεί, να προλάβει το τρένο, να ανέβει σκάλες…

Η άνοδος της κίνησης στην πόλη δεν είναι τυχαία αλλά η Αθήνα πρέπει να κάνει το μεγάλο βήμα που δεν τόλμησε ποτέ. Να ορθώσει το ανάστημα της στην διαμπερή κίνηση που διαλύει το κέντρο, να το αναβαθμίσει, να κάνει εκτεταμένες παρεμβάσεις και πεζοδρομήσεις και να το αποδώσει στους εργαζόμενους, τους κατοίκους και τους πολυάριθμους επισκέπτες της (αλήθεια που είναι ο Δήμος της Αθήνας σε αυτό;).

Η περιβαλλοντική και αισθητική αναβάθμιση της Αθήνας ξεκίνησε πριν 3 δεκαετίες με τον αποκλεισμό και πεζοδρόμηση της Ερμού και του εμπορικού τριγώνου. Χαμός είχε γίνει και τότε. Το ίδιο έγινε στην πεζοδρόμηση της Διονυσίου Αεροπαγίτου πριν τους Ολυμπιακούς με τους κατοίκους να βγαίνουν με πλακάτ. Για ρωτήστε τώρα θέλουν αυτοί οι δρόμοι να γίνουν και πάλι προσβάσιμοι στα αυτοκίνητα;. Γιατί δρόμοι παραμένουν και πλέον θα μπορούσαμε στις παρεμβάσεις μας να προσθέσουμε και μία γραμμή Τραμ που θα έκανε ακόμα πιο όμορφη την παρέμβαση.

Αν θέλουμε λοιπόν να μιλάμε για την περιβαλλοντική αναβάθμιση της πόλης και αν ζητάμε πραγματικά να την απαλλάξουμε από την σημερινή της εικόνα, πρέπει να πάρουμε αποφάσεις που συνήθως δεν είναι αρεστές στην αρχή, είναι όμως τόσο αποτελεσματικές και τόσο αισθητικά προηγμένες που κανείς τελικά δεν θέλει να γυρίσει στην πρότερη κατάσταση.

Όσο η Αθήνα αναπτύσσει τα μέσα σταθερής τροχιάς και όσο αποφασίζει να προμηθεύεται μέσα περιβαλλοντικά φιλικά αλλά δεν κάνει τίποτα για τον περιορισμό του αυτοκινήτου και την προσέλκυση των πολιτών σε χρήση μέσων φιλικών προς το περιβάλλον (αλλά και το σώμα τους τελικά) τότε θα δημιουργούμε μία λερναία ύδρα που από τη μία θα της κόβουμε κεφάλια και από την άλλη θα φυτρώνουν άλλα.

Αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δυσαρεστήσουμε στην αρχή τους φίλους οδηγούς (είμαι οδηγός 2 δεκαετίες για να μην παρεξηγούμαστε) αλλά τελικά το περιβάλλον της πόλης να μεταμορφωθεί να γίνει φιλικό και τελικά το ισοζύγιο να είναι κερδοφόρο, δεν βλέπω πραγματικά τον λόγο γιατί να μην το κάνουμε.

Πεζοδρομήσεις, αναπλάσεις, μέσα σταθερής τροχιάς, ακόμα και λεωφορεία με zero emissions (μηδενικούς ρύπους) είναι ο συνδυασμός που τρέχει σε όλη την Ευρώπη. Γιατί όχι και εδώ;

Νίκος Καραγιάννης-ypodomes.com
Ακολουθήστε τον Νίκο Καραγιάννη στο twitter