Ιδιωτικοποιήσεις: Επιλογή ανάπτυξης ή εξαναγκασμός;

Αλήθεια γιατί ιδιωτικοποιούμε; Για ποιο λόγο θέλουμε να δώσουμε κρατικές εταιρείες στον ιδιωτικό τομέα και τι ελπίζουμε από αυτή την κίνηση; Είναι ανάγκη; είναι επιλογή; είναι αναπόφευκτο; Για ποιο λόγο δίνουμε δρόμους, αεροδρόμια, συγκοινωνιακές εταιρείες και φτάνουμε και μέχρι την ενέργεια; Δεν θα μπορούσαν όλες αυτές οι εταιρείες να υπάρχουν και το Κράτος μας να κερδίζει από αυτές; Αυτά τα ερωτήματα θα αναλύσουμε σήμερα.

Καταρχάς τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση ή αποκρατικοποίηση; Είναι η πράξη εκείνη όπου από μία συγκεκριμένη διαδικασία μία Δημόσια εταιρεία μεταβιβάζεται ολόκληρη ή τμήμα της σε μία ιδιωτική εταιρεία είτε για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είτε δια παντώς.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα: Δια παντώς πουλήθηκε πριν από μερικά χρόνια η Ολυμπιακή και τώρα το ίδιο γίνεται με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Για ένα χρονικό διάστημα θα λειτουργούν ως ιδιωτικές εταιρείες το Αεροδρόμιο Ελ.Βενιζέλος και οι 5 αυτοκινητόδρομοι που ολοκληρώνονται.

Το δεύτερο ερώτημα είναι γιατί προχωράμε σε μία τέτοια κίνηση; Ο συνηθέστερος λόγος είναι η αδυναμία της εταιρείας ως δημόσιας να ανταποκριθεί στον ρόλο της με όρους ελεύθερης οικονομίας ή να έχει αποφασιστεί για οικονομικούς λόγους ή να έχει προδιαγραφεί πριν καν υπάρξει ως ΝΠΔΔ.

Ας δούμε και εδώ παραδείγματα: Για τον πρώτο λόγο έχουμε την περίπτωση του ΟΤΕ που ως μονοπώλιο τα πήγαινε περίφημα, όμως με τον ανταγωνισμό δέχθηκε πλήγμα και όδευσε σταδιακά προς ιδιωτικοποίηση. Για οικονομικούς λόγους έχουμε την περίπτωση των Περιφερειακών Αεροδρομίων που πήραν και μεγάλο τίμημα. Στην τρίτη περίπτωση έχουμε σχεδιασμό νέων υποδομών όπως π.χ. έγινε με την κατασκευή της Γέφυρας του Ρίο-Αντίρριο.

Τελικά όμως είναι ορθά τα παραπάνω; Κατά τη γνώμη μου η ιδιωτικοποίηση μίας υποδομής ή μίας εταιρείας πρέπει να γίνεται με μακροπρόθεσμο στόχο να αναπτύξεις πέρα από τις δυνατότητες μίας δημόσιας εταιρείας αυτό που “πουλάς”.

Στην περίπτωση των δρόμων ο στόχος δεν είναι μόνο οι ασφαλέστερες και γρηγορότερες διαδρομές αλλά κυρίως η ταχεία ανάπτυξη των οδικών μεταφορών, του αγροτικού τομέα, του τουρισμού του πολιτισμού και της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας.

Για τα Αεροδρόμια αντίστοιχα, να ανοίξουν τα φτερά τους και μέσω της βελτίωσης των υποδομών τους να γίνουν πυλώνες ανάπτυξης των περιοχών τους με βασικό όπλο τον τουρισμό και το εμπόριο.

Για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ για να αναπτυχθεί ραγδαία η σιδηροδρομική μεταφορά με σύγχρονα τρένα και υπηρεσίες με διεθνείς συνέργειες.

Όλα τα παραπάνω μπορεί να τα κάνει μία εταιρεία όντας δημόσια. Όμως ο χρόνος που θα το κάνει είναι αποδεδειγμένο ότι είναι πολλαπλάσιος και τη στιγμή που δεν υπάρχει κανενός είδους αξιολόγηση του προσωπικού και των υπηρεσιών τις περισσότερες φορές η εταιρεία βουλιάζει κάτω από το βάρος της.

Άλλωστε για όσους θυμούνται. Πότε ήταν ποιο φθηνή η τηλεφωνία; Πριν την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ και την είσοδο και άλλων εταιρειών ή μετά; Το Αεροδρόμιο της Αθήνας ως δημόσιο στο Ελληνικό είχε καμία σχέση με το σημερινό;

Ιδιωτικοποιούμε λοιπόν με βάση την ανάπτυξη και για να ανοίξουμε ένα τομέα της οικονομίας για περισσότερο ανταγωνισμό, θέσεις εργασίας και νέες ευκαιρίες. Όχι για να μειώσουμε, διαλύσουμε ή καταστρέψουμε κάτι. Τουλάχιστον αυτό γίνεται παγκοσμίως.

Άρα είναι επιλογή όχι εξαναγκασμός. Είναι μία κίνηση που επιτάσσει το παρόν για να αλλάξει το μέλλον. Αναρωτιέμαι, αν τώρα με το άνοιγμα της ενέργειας, με την είσοδο νέων παικτών το ρεύμα θα εξακολουθεί να αυξάνεται όπως μέχρι σήμερα;

Το παιχνίδι των αποκρατικοποιήσεων θα έπρεπε να είναι περισσότερο ήρεμο από όσο είναι σήμερα. Δεν υπάρχει λόγος ούτε να το δραματοποιούμε ούτε να το θεοποιούμε. Αν μία ικανή εταιρεία αναλάβει τα ηνία τότε το πιθανότερο είναι να υπάρξει ανάπτυξη. Θυμάστε τις αντιδράσεις για την πώληση του Προβλήτα ΙΙ στον Πειραιά το 2009; Ας μιλήσουμε με νούμερα. Τότε από εκεί διακινούνταν 660χιλ.εμπορευματοκιβώτια. Το 2016 η Cosco μετέφερε 3,5εκ.εμπορευματοκιβώτια. Μιλάμε για αύξηση που αγγίζει το 600% σε 6 χρόνια. Αν αυτό δεν είναι μία πετυχημένη αποκρατικοποίηση τι είναι; Από 200-300 άτομα με “χρυσές” απολαβές, σήμερα απασχολούνται περισσότεροι από 2.500 εργαζόμενοι.

Μπροστά μας έχουμε μερικές πολύ μεγάλες αποκρατικοποιήσεις όπως το Ελληνικό και ο ΟΛΘ. Δεν ξέρω αν υπάρχει έστω και ένας που σοβαρά πιστεύει ότι αυτά τα 2 asset του Δημοσίου πρέπει να μην παραχωρηθούν σε ιδιώτες. Για το Ελληνικό έχει προταθεί ας πούμε να γίνει ένα τεράστιο Μητροπολιτικό Πάρκο αντί για επενδύσεις. Δεν ξέρω αλλά η εμπειρία που έχουμε από τη διαχείριση δημόσιων πάρκων στην Αθήνα δείχνει ότι αν κάναμε αυτή την κίνηση το πιθανότερο θα ήταν να γίνει χώρος κατεστραμμένος με περιθωριακά στοιχεία. Ο επενδυτής τι λέει; θα δώσει 8 δισ ευρώ σε 20 χρόνια. Δεν μοιάζει για άσχημη πρόταση, μάλλον το αντίθετο. Θα έπρεπε να ανοίγουμε κάθε πόρτα για να ξεκινήσει να δίνει τα λεφτά που υποσχέθηκε και να προσλάβει τον κόσμο που υποσχέθηκε. Αυτό θα ήταν μία αναπτυξιακή κίνηση.

Για τον ΟΛΘ νομίζω το παράδειγμα του ΟΛΠ είναι καταλυτικό, δεν χρειάζονται παραπάνω λόγια. Εδώ να θυμίσω ότι το 2009 ήταν και ο ΟΛΘ να ιδιωτικοποιηθεί αλλά οι “φωνές” τότε δεν το επέτρεψαν. Ας δούμε τώρα τη διαφορά ανάμεσα στα δύο λιμάνια.

Σήμερα που η ανάγκη για να περάσει η χώρα σε καλύτερες μέρες είναι πιο επιτακτική από ποτέ, το να συζητάμε ακόμα αν θέλουμε ή όχι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι απλώς ντεμοντέ. Είναι απλά εκτός τόπου και χρόνου. Αυτή η κουβέντα ανήκει στο παρελθόν, όχι σε Δυτική-Ευρωπαϊκή χώρα το 2017, είναι ξεπερασμένο από μόνο του.

Καλή Εβδομάδα σε όλους
30.1.2017

Νίκος Καραγιάννης-ypodomes.com
Ακολουθήστε τον Νίκο Καραγιάννη στο twitter