Η μεγάλη ατζέντα, οι προκλήσεις και τα στοιχήματα για την νέα ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών

Μια μεγάλη ατζέντα έργων αναλαμβάνει η νέα ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Το τρίδυμο των Χρίστου Δήμα, Κωνσταντίνου Κυρανάκη και Νίκου Ταχιάου έχει μπροστά του κάτι περισσότερο από δύο χρόνια μέχρι τις επόμενες εκλογές του 2027 για να προχωρήσει το πρόγραμμα στα έργων και μεταρρυθμίσεων στις μεταφορές.

Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα η μεγαλύτερη πρόκληση στον τομέα των υποδομών είναι η χρηματοδότηση νέων μεγάλων έργων και κάποιων που βρίσκονται υπό δημοπράτηση και στις μεταφορές οι μεταρρυθμίσεις στον σιδηρόδρομο και η βελτίωση στα μέσα μαζικής μεταφοράς της Αθήνας που αποτελούν και την καθημερινότητα των προβλημάτων.

Τα στοιχήματα στις Υποδομές

Στον τομέα των υποδομών ο νέος υπουργός θα βρει μπροστά του μια μεγάλη σειρά έργων που υλοποιούνται, από τις μεγαλύτερες εδώ και δεκαετίες. Η γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας έχει φτάσει συμβατικά σχεδόν στα μισά της κατασκευής και τα προβλήματα εντοπίζονται στις εμπλοκές με τους σταθμούς Ευαγγελισμός και Εξάρχεια. Οι μετροπόντικες είναι σε πλήρη εξέλιξη και βάρος πρέπει να δοθεί στην κατασκευή των σταθμών.

Ο κ.Δήμας θα βρει επίσης σε αντίστροφη μέτρηση την επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά που σχεδιάζεται να παραδοθεί στο τέλος του 2025 συμπληρώνοντας το πρώτο παζλ για ένα μικρό δίκτυο στην πόλη. Το στοίχημα δεν είναι εύκολο καθώς όπως είπε ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος από το βήμα συνεδρίου προ ημερών, σε αυτό το έργο τρέχουν πολλαπλές συμβάσεις που πρέπει να συντονιστούν για να παραδοθεί η επέκταση στον επιθυμητό χρόνο.

Ένα μεγάλο ορόσημο θα είναι επίσης η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του ΒΟΑΚ στο βασικό τμήμα Χανιά-Ηράκλειο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο οδικό έργο της τρέχουσας δεκαετίας που ολοκληρώνει τον σχεδιασμό του υπουργείου ΥΠΟΜΕ για την κατασκευή του ΒΟΑΚ από τα Χανιά μέχρι τον Άγιο Νικόλαο. Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναδείχθηκε οριστικός ανάδοχος και τώρα μένει να τρέξουν οι διαδικασίες του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να γίνει η κύρωση στη Βουλή και να υπογραφεί η σύμβαση.

Φέτος έχει προγραμματιστεί επίσης η παράδοση του Πάτρα-Πύργος σε δύο δόσεις. Η πρώτη στα τέλη Ιουλίου για 65 χιλιόμετρα από τον Αλισσό μέχρι τον Πύργο και η δεύτερη από την Πάτρα μέχρι τον Αλισσό προς το τέλος του έτους. Εδώ όπως φαίνεται η κατασκευή τρέχει ανέφελα και φτάνει το 80%.

Επίσης δεν ξεχνάμε το μεγάλο στοίχημα των έργων αποκατάστασης ύψους 1,35 δισ. ευρώ στη Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα. Οι σχετικοί διαγωνισμοί είναι προχωρημένοι και η νέα ηγεσία θα χρειαστεί μετά την υπογραφή των συμβάσεων να τρέξει τα πολύ απαραίτητα αυτά έργα.

Μια σημαντική παράμετρος είναι και η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων των σημαντικών έργων καθώς η έλλειψη προσωπικού τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει ένα δύσκολο τοπίο στην καθημερινότητα και την πρόοδο κυρίως σε επίπεδο μεγάλων έργων.

Οι προκλήσεις της χρηματοδότησης

Εδώ εντοπίζεται ίσως και η μεγαλύτερη πρόκληση καθώς η χρηματοδότηση έργων υπό δημοπράτηση και η δρομολόγηση νέων έργων αποτελεί ένα σημαντικό στοίχημα.

Για παράδειγμα έχουμε την επέκταση της γραμμής 2 του Μετρό προς Ίλιον που είναι σε δημοπράτηση με το υπουργείο να αναζητά κοντά μισό δις. ευρώ για να μπορέσει να τρέξει το έργο.

Παρόμοια κατάσταση είναι και στο υπό δημοπράτηση έργο για την επέκταση της Λεωφόρου Κύμης που επιπρόσθετα έχει και την προσφυγή του Δήμου Ηρακλείου στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Στη συνέχεια έχουμε σειρά από έργα υπό δημοπράτηση που πρέπει να κλειδώσουν χρηματοδοτικά: τα δύο έργα-ΣΔΙΤ Θεσσαλονίκη-Έδεσσα και Δράμα-Αμφίπολη, το Μακρακώμη-Τυμφρηστός κ.α.

Για τα μελλοντικά έργα έχουμε τις ανάγκες που προκύπτουν από την γιγάντωση του κυκλοφοριακού προβλήματος για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού και κυρίως την Σήραγγα Ηλιούπολης και προς Ραφήνα-Λαύριο καθώς και τον νέο άξονα Ελευσίνα-Οινόφυτα. Εδώ υπάρχει η δυνατότητα μέσω του νόμου των Πρότυπων Προτάσεων που έχουν κατατεθεί από το 2023 από τους μεγάλους ομίλους και είχε αρχίσει να εξετάζεται ως λύση από την προηγούμενη ηγεσία υπό τον κ.Σταϊκούρα.

Επίσης ανάγκες εντοπίζονται τόσο για νέες επεκτάσεις στο Μετρό της Αθήνας, όσο και της Θεσσαλονίκης και σε πρώτη φάση για την ωρίμανση έργων όπως η επέκταση της γραμμής 4 μέσω Κηφισιάς μέχρι Λυκόβρυση και του Μετρό Θεσσαλονίκης στα δυτικά.

Οι προκλήσεις στις Μεταφορές

Στον τομέα των Μεταφορών εντοπίζονται και τα σημαντικότερα θέματα καθώς εδώ το δίδυμο Δήμας-Κυρανάκης θα έχουν πολλή δουλειά. Το πρώτο μέλημα είναι το θέμα του σιδηροδρόμου που έχει απασχολήσει πολύ εδώ και δύο χρόνια.

Εδώ έχουμε μια διττή αποστολή: από την μια έχουμε το σχέδιο αναμόρφωσης με την νέα εταιρεία Σιδηρόδρομοι Ελλάδας που είναι σε εξέλιξη, την διαμόρφωση του σχεδιασμού λειτουργίας και συντήρησης του δικτύου και την επαναφορά του μέσου σε τροχιά καθημερινότητας.

Από την άλλη έχουμε πολλαπλά έργα, όπως τα έργα αποκατάστασης που αναφέρθηκαν παραπάνω, νέους διαγωνισμούς που τρέχουν όπως η γραμμή Νέα Καρβάλη-Τοξότες, ΣΚΑ-Οινόη, διαγωνισμούς που έρχονται από το παρελθόν και προφανώς επαναξιολογούνται αλλά και έργα που τρέχουν όπως στη γραμμή Κιάτο-Αίγιο και την νέα γραμμή Αίγιο-Ρίο.

Γενικά ο επανασχεδιασμός στον σιδηρόδρομο είναι το βασικό στοίχημα στον τομέα των μεταφορών και θα αποτελέσει μια μεγάλη πρόκληση να δούμε το μέσο να περνά σε καλύτερες μέρες.

Δεύτερο μεγάλο στοίχημα είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς κυρίως στην Αθήνα και δευτερευόντος στη Θεσσαλονίκη. Στην συμπρωτεύουσα με την λειτουργία του Μετρό και την έλευση σημαντικού αριθμού λεωφορείων (110 εξ αυτών ηλεκτρικά) φαίνεται πως ήδη το επίπεδο μετακινήσεων έχει αυξηθεί σημαντικά και αναμένεται και συνέχεια.

Στο Μετρό Θεσσαλονίκης παραμένουν οι λεγόμενες παιδικές ασθένειες αλλά αυτό έχει να κάνει μάλλον περισσότερο με την εξοικείωση τόσο του λειτουργού όσο και του συστήματος παρά σε κάποια παρέμβαση από πλευράς Πολιτείας.

Στην Αθήνα εντοπίζονται τα σημαντικότερα προβλήματα. Η γραμμή 4 έχει χρόνια ακόμα για να λειτουργήσει (2030 και βλέπουμε) και η καθημερινότητα καταγράφει αρκετές αρρυθμίες. Μεγάλο βάρος έχει δοθεί στην αντικατάσταση του στόλου λεωφορείων που παραμένει αρκετά γερασμένος.

Μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί πάνω από 400 νέα λεωφορεία (140 εξ αυτών ηλεκτρικά) και ο προγραμματισμός του υπουργείου λέει πως μέχρι τον Σεπτέμβριο θα γίνουν 950. Ωστόσο θα χρειαστούν και νέες κινήσεις για να φτάσουμε στην πλήρη ανανέωση του στόλου, πιθανόν μέχρι τις επόμενες εκλογές.

Στο Μετρό της Αθήνας έχουμε επίσης προβλήματα κυρίως με τις συχνότητες συρμών και την λειτουργία εν γένει. Στην γραμμή 1 εντοπίζονται τα σημαντικότερα προβλήματα και αυτό που αναμένεται είναι η προχωρήσει η ανακαίνιση των 14 συρμών μέχρι το τέλος του 2026 για να βελτιωθούν οι συχνότητες που σήμερα σε πολλές ώρες ξεπερνά και τα 10 λεπτά.

Στις γραμμές 2 και 3 έχουμε επίσης το θέμα της ανάγκης νέων συρμών και ειδικότερα στη γραμμή 3 και την σύνδεση με το αεροδρόμιο. Η μεγάλη τουριστική αύξηση που παρουσιάζει η Αθήνα τα τελευταία χρόνια έχει επιφέρει μεγάλη πίεση στο σύστημα και παράλληλα η γήρανση του στόλου δημιουργεί επιπλέον προβλήματα.

Εδώ εξετάζεται η προμήθεια 15 συρμών, επτά διρευματικοί που θα εξυπηρετούν και το αεροδρόμιο και άλλοι οκτώ που θα βοηθήσουν στην βελτίωση των συχνοτήτων κυρίως στις ώρες αιχμής. Βέβαια όλα αυτά τα μέτρα είναι ουσιαστικά αλλά η μεγάλη τομή θα έρθει μετά το 2030 όταν θα λειτουργήσει η γραμμή 4 που με 15 νέους σταθμούς θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση τόσο του κυκλοφοριακού όσο και της παροχής καλύτερου συγκοινωνιακού έργου στην Αθήνα.

Σχετικά με τους 15 συρμούς φαίνεται ότι είμαστε κοντά στην εξασφάλιση χρηματοδότησης και την διενέργεια διαγωνισμών για την προμήθεια τους μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.

Επιπρόσθετα θέματα που θα απασχολήσουν την νέα ηγεσία είναι φυσικά και τα θέματα της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων που απασχολούν τον τεχνικό κλάδο αλλά και τα θέματα μεταφορών σε επίπεδο διασύνδεσης τους για την βελτιστοποίηση κυρίως της εφοδιαστικής αλυσίδας.