ΒΟΑΚ: Υπό κατασκευή ο άξονας Χερσόνησος-Άγιος Νικόλαος – Το ιστορικό των έργων μέχρι σήμερα

Ολοκληρώνεται το παζλ για την υλοποίηση του ΒΟΑΚ μετά τη χθεσινή υπογραφή και του μεσαίου τμήματος από τη Χερσόνησο μέχρι τη Νεάπολη. Το έργο που υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ είναι το δεύτερο που εισέρχεται σε φάση κατασκευής μετά από το τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος που ήδη έχει υπογραφεί από τις αρχές Σεπτεμβρίου του 2022.

Η σύμβαση που υπεγράφη, αφορά στο τμήμα του ΒΟΑΚ από τον κόμβο Χερσονήσου στο Ηράκλειο έως τη Νεάπολη στο Λασίθι, μήκους 22,5 χλμ., με προϋπολογισμό 290 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 90 εκατ. θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Την κατασκευή αναλαμβάνει το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ-ΙΝΤΡΑΚΑΤ. Αναφορικά με το τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος που υλοποιείται ως δημόσιο έργο, την κατασκευή έχει αναλάβει η ΑΚΤΩΡ.

Αξίζει να θυμηθούμε πως ο διαγωνισμός-ΣΔΙΤ ξεκίνησε στις 18 Οκτωβρίου 2018 με την εκδήλωση ενδιαφέροντος. Στις 24 Ιανουαρίου 2022 υποβλήθηκε η προσφορά από το παραπάνω σχήμα όπου και πρόσφατα ανακηρύχθηκε προσωρινός ανάδοχος για το μεσαίο τμήμα του ΒΟΑΚ.

Με τα δύο αυτά έργα έχουμε πλέον υπό κατασκευή το τμήμα του ΒΟΑΚ από την Χερσόνησο μέχρι τον Άγιο Νικόλαο, μήκους περίπου 38 χιλιομέτρων δηλαδή περίπου το 20% του συνολικού έργου.

Τελευταία εκκρεμότητα μένει πλέον το τμήμα Χανιά-Χερσόνησος, μήκους 157 χιλιομέτρων του οποίου ο διαγωνισμός προχωρά με τη μέθοδο της παραχώρησης. Πρόκειται για το βασικό τμήμα του ΒΟΑΚ, καθώς θα εξυπηρετεί τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της Κρήτης, δηλαδή Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο.

Όπως αναφέρθηκε εχθές από τον υφυπουργό Υποδομών Γιώργο Καραγιάννη, στη σχετική τελετή των υπογραφών, στις 8 Μαΐου θα υποβληθούν οι δεσμευτικές. Ο προϋπολογισμός για το τμήμα αυτό ανέρχεται σε 1,75 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν εξασφαλιστεί 600 εκατ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 και 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στο μεγάλο αυτό έργο έχει ενταχθεί ως προαίρεση και προχωρά η ωρίμανση για το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου, για τα τρία τμήματα, ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ. Ο ΒΟΑΚ αποτελεί την τελευταία μεγάλη εκκρεμότητα στο πεδίο των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων της χώρας. Με την ολοκλήρωση του και σε συνδυασμό με άλλες προσθήκες, όπως το Πάτρα-Πύργος, το βόρειο και νότιο τμήμα του Ε65, το Ιωάννινα-Κακαβιά, το flyover και τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού, το δίκτυο αυτοκινητόδρομων της χώρας θα αγγίξει τα 3.000 χιλιόμετρα.

Ο ΒΟΑΚ όταν λειτουργήσει θα έχει ηλεκτρονικά διόδια από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του. Θα είναι ο πρώτος αυτοκινητόδρομος που με την έναρξη λειτουργίας του θα διαθέτει αναλογικό σύστημα διοδίων, δηλαδή πληρωμή ανάλογα με τα χιλιόμετρα που θα έχουν διανυθεί από τον χρήστη.

Η ιστορία του ΒΟΑΚ

Η χθεσινή υπογραφή για το μεσαίο τμήμα ήταν η τελευταία πράξη ενός διαγωνισμού που ξεκίνησε από το 2018. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι το πως φτάσαμε στην υλοποίηση του ΒΟΑΚ μέσω τριών διαφορετικών μεθόδων, δηλαδή την παραχώρηση, της ΣΔΙΤ και του δημόσιου έργου.

Την περίοδο που ξεκινούσε η διερεύνηση του πως θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί η υλοποίηση ενός τόσο μεγάλου έργου, η αρχική σκέψη ήταν η παραχώρηση. Ωστόσο εκείνη την εποχή, το 2017, ήταν η περίοδος στην οποία η Eurostat έδινε το πράσινο φως στα έργα-ΣΔΙΤ, θεωρώντας τα ότι δεν επιβαρύνουν το χρέος ενώ αντιθέτως οι παραχωρήσεις είχαν πάει στο χρέος.

Επιπρόσθετα, από όλο τον άξονα του ΒΟΑΚ, ικανή κίνηση υπήρχε στο τμήμα Χανιά-Ηράκλειο, στα υπόλοιπα τμήματα -όπως άλλωστε και στο μεγαλύτερο τμήμα των αυτοκινητοδρόμων- η αριθμητική δεν έβγαινε.

Τότε, λήφθηκε η απόφαση να σπάσει το έργο στα τρία για να μπορέσει να υλοποιηθεί σε όλο του το μήκος. Δηλαδή να πάρει την άγουσα προς υλοποίηση με τη μέθοδο της παραχώρησης, το τμήμα Χανιά-Ηράκλειο.

Επιπλέον, μέσω του ΕΣΠΑ μπορούσε να προχωρήσει το ανατολικό τμήμα, από τη Νεάπολη μέχρι τον Άγιο Νικόλαο (τότε ακόμα δεν υπήρχε το Ταμείο Ανάκαμψης). Έτσι, το μεσαίο τμήμα, από τη Χερσόνησο μέχρι τη Νεάπολη, μήκους 22,5χλμ, αποφασίστηκε να υλοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ, λύνοντας τα χέρια του υπουργείου ΥΠΟΜΕ.

Με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησε το 2018 η προκήρυξη των διαγωνισμών για τα τμήματα της παραχώρησης και της ΣΔΙΤ (Χανιά-Χερσόνησος και Χερσόνησος-Νεάπολη) με την εκδήλωση ενδιαφέροντος.

Το 2020, με την έλευση της πανδημίας covid-19, Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε την ίδρυση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Από την διάρθρωση των πόρων, ο ΒΟΑΚ βγήκε κερδισμένος με περίπου 450 εκατ. ευρώ. Έτσι από το 2021 είχε ολοκληρωθεί και το χρηματοδοτικό σκέλος και έτσι οι διαγωνισμοί (πέρα από την ωρίμανση τους που έτρεξε) μπορούσαν πλέον να προχωρήσουν.

Στις αρχές του 2022 προκηρύσσεται και ο διαγωνισμός, ως δημόσιο έργο, για το τμήμα Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος, με κάλυψη από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι διαγωνιστικές διαδικασίες έτρεξαν, με αποτέλεσμα στις 5 Σεπτεμβρίου να υπογραφεί, με ανάδοχο την ΑΚΤΩΡ, το έργο. Η αρχή είχε γίνει.

Το δεύτερο μέρος ολοκληρώθηκε εχθές με τις υπογραφές για το μεσαίο τμήμα, ως ΣΔΙΤ και πλέον αναμένουμε τις προσφορές για το βασικό τμήμα και ακολούθως τις υπογραφές που θα ενεργοποιήσουν τις κατασκευές σε όλο τον άξονα του ΒΟΑΚ.