Βίκυ Κεφαλά: Μια Ελληνίδα στα ψηλότερα κλιμάκια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων

Όταν ακούμε για το «Πακέτο Γιουνκέρ» αυτό το χρηματοδοτικό εργαλείο που ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Jean Claude Juncker έθεσε σε εφαρμογή το 2015, έχουμε στο μυαλό μας χρήματα τα οποία έρχονται όπως το ΕΣΠΑ. Δωρεάν χρήμα δηλαδή το οποίο μπορεί να διακινηθεί σε έργα. Αυτό δεν ισχύει καθώς το EFSI (European Funds for Strategic Investments, ή Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων όπως είναι η επίσημη ονομασία του) είναι ένα Ταμείο που λειτουργεί υπό την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το οποίο μπορεί να δανείσει χρήματα με ευνοϊκούς όρους και την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της ΕΤΕπ, σε έργα τα οποία πρέπει αποδεδειγμένα να είναι βιώσιμα και χρηματοδοτήσιμα.

Σε αυτό το Ταμείο, για όσους δεν το γνωρίζουν, υπάρχει και μία Ελληνική παρουσία και μάλιστα στα υψηλά κλιμάκια. Η Βίκυ Κεφαλά είναι στο EFSI από την 1η Ιανουαρίου 2016 ως μέλος με δικαίωμα ψήφου της 8μελούς ανεξάρτητης Επενδυτικής Επιτροπής που εξετάζει και εγκρίνει τα projects που μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Ως μέλος αυτής της επιτροπής αξιολογεί δεκάδες προτάσεις κάθε μήνα και βάσει της εμπειρίας της μπορεί να θεωρηθεί ένα από τα πλέον έμπειρα και με συνάφεια στο αντικείμενο στελέχη του Ταμείου.

Άλλωστε η ίδια στο παρελθόν έχει εργαστεί σε θέσεις ευθύνης, στην οικονομική διεύθυνση της BP, του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και της Ελλάκτωρ. Από το 2012, είναι Επικεφαλής Επενδυτικών και Αναπτυξιακών Έργων στην CCC (Consolidated Contractors Company), μια από τις 20 μεγαλύτερες διεθνείς κατασκευαστικές στον κόσμο. Η εμπειρία της επικεντρώνεται στο χώρο της ανάπτυξης και χρηματοδότησης έργων υποδομής χωρίς ή με περιορισμένη αναγωγή (Project Finance), όπου έχει συμμετάσχει σε πληθώρα διαγωνισμών και υλοποιημένων έργων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με εγχώρια και διεθνή κοινοπρακτικά σχήματα και με σύνθετες χρηματοδοτικές δομές σε συνεργασία με εμπορικές και αναπτυξιακές τράπεζες, επενδυτικά κεφάλαια και οργανισμούς εξαγωγικών πιστώσεων.

Η ίδια όπως εκμυστηρεύεται στο ypodomes.com θεωρεί το EFSI ως ένα πολύ σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την στήριξη των επενδύσεων καθώς η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση οδήγησε σε μείωση του επιπέδου των επενδύσεων στην Ευρώπη περίπου κατά 15 % σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα το 2007.

Η έλλειψη επενδύσεων, η οποία ήταν ιδιαίτερα έντονη στην Ελλάδα, έχει επιβραδύνει την οικονομική ανάκαμψη και επηρεάζει αρνητικά τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Όπως εξηγεί η κυρία Κεφαλά, αυτή η επιτροπή συνεδριάζει σε μηνιαία βάση και εξετάζει 15-25 έργα το μήνα, διαδικασία που ξεκίνησε από τον Ιανουάριο του 2016. Τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τα έργα έχουν ως βασικό κανόνα ότι παρόλο το υψηλό επίπεδο κινδύνου που μπορεί να ενέχουν όσον αφορά την χρηματοδότηση τους, πρέπει να είναι τεχνικά και οικονομικά βιώσιμα, να έχουν θετικό αντίκτυπο στην οικονομία και στις θέσεις απασχόλησης και ουσιαστικά να μην μπορούν να χρηματοδοτηθούν αλλιώς ή στην απαιτούμενη έκταση έτσι ώστε για να υλοποιηθεί το έργο.

Ο αρχικός στόχος που είχε τεθεί για το Ταμείο ήταν να παρέμβει σε τόσα έργα έτσι ώστε να κινητοποιηθούν πολλαπλάσια ιδιωτικά και άλλα κεφάλαια, δηλαδή για κάθε ένα ευρώ του Ταμείου, κινητοποιούνται –κατά μέσο όρο- άλλα 15, πράγμα που εξασφαλίζει την πλήρη χρηματοδότηση ενός έργου. Τα 315δις. ευρώ που είχαν τεθεί ως στόχος ξεπεράστηκε πριν από τον Ιούνιο του 2018 και αυτό, μαζί με την συνεχιζόμενη αναγκαιότητα στήριξης επενδύσεων σε έργα στα κράτη-μέλη της ΕΕ, αποτέλεσε την αφορμή να επεκταθεί η ζωή του Οργανισμού κατά 2 έτη δηλαδή μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 και ο νέος στόχος είναι να ξεπεραστούν συνολικά τα 500δις ευρώ σε επενδύσεις. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση της ΕΕ, θα υπάρξει και συνέχεια στην στήριξη των επενδύσεων και πέρα από το 2020 με «διάδοχο» πρόγραμμα, το INVEST ΕU, το οποίο θα λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο και με τη συμβολή και άλλων αναπτυξιακών τράπεζων της Ευρώπης αλλά και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Όπως σημειώνει η κυρία Κεφαλά, η χώρα μας είναι –με βάση τα στοιχεία Ιουλ. 2018- η πρώτη χώρα σε χρηματοδότηση με βάση το GDP (ΑΕΠ), με εγκεκριμένα κονδύλια άνω των 2.6δις ευρώ μέσω του Ταμείου, μία σημαντική διάκριση η οποία μπορεί να δείξει και το ενδιαφέρον από πλευράς επενδυτών για έργα σωστά δομημένα και με την καταλυτική συμμετοχή της ΕΤΕπ. Σε ερώτηση μας σε ποιους τομείς θα μπορούσε κάποιος να προτείνει επενδυτικά πλάνα, η κα Κεφαλά είναι σαφής. Digital Economy, έργα υποδομής μέσω παραχώρησης, δανειοδοτήσεις ΜΜΕ, Ενέργεια και Περιβάλλον είναι οι κορυφαίοι τομείς μέχρι σήμερα, αλλά σημειώνεται ότι οι περισσότεροι τομείς της σύγχρονης οικονομίας καλύπτονται από τις διατάξεις του Ταμείου. Από Ελληνικής πλευράς σημαντικές επενδύσεις που έχουν εγκριθεί είναι στην Creta Farms, στη Fraport Greece (Περιφερειακά Αεροδρόμια), στον Αγωγό ΤΑΡ, στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή κ.α. «Πολλά έργα στην Ελλάδα θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν εν μέρει μέσω του Ταμείου πάντα με τις προϋποθέσεις που υπάρχουν» σημειώνει η Βίκυ Κεφαλά.

«Δηλαδή το due diligence της Τράπεζας να βγάζει ένα έργο τεχνικά και οικονομικά βιώσιμο, με δυνατότητα αποπληρωμής, να συνάδει με τους τομείς επιλεξιμότητας του Ταμείου, να έχει διαφανείς διαδικασίες διαγωνισμού και ανάθεσης, μετρήσιμο θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση, να προάγει τις προτεραιότητες τις ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα, και να ικανοποιεί και άλλους όρους και στόχους που θέτει η Τράπεζα».

Για προτάσεις που μπορεί να προέρχονται από ένα Υπουργείο (όπως στην περίπτωση της Ελλάδας που υπάρχει μία μακρά λίστα προτάσεων μέσα στο EFSI και την ΕΤΕπ με έργα Μετρό, σιδηροδρομικά, οδικά κ.α.) η κα Κεφαλά είναι σαφής: «Στην περίπτωση μεγάλων και σύνθετων έργων υποδομών που δημοπρατούνται σε περίοδο με δύσκολες συνθήκες χρηματοδότησης, θα βοηθούσε και η προσέγγιση που έχουμε δει για αντίστοιχα έργα σε άλλες χώρες, δηλαδή να υπάρξει μια πρώτη παρουσίαση του έργου στην αγορά, ένα ‘investor road-show’ όπως λέμε, όπου το αρμόδιο Υπουργείο με έτοιμες οικονομοτεχνικές μελέτες θα παρουσιάσει και θα προτείνει έργα καλώντας κατασκευαστικές εταιρείες, συμβούλους, τράπεζες, ξένους επενδυτές και παίρνοντας κάποια σχόλια, τα οποία μπορεί να αποβούν καταλυτικά στο να διαμορφωθούν οι τελικές παράμετροι του κάθε έργου και το ενδιαφέρον των επενδυτικών σχημάτων. Είναι σημαντικό, πέραν της χρησιμότητας και λειτουργικότητας τους για το κοινωνικό σύνολο και την χώρα, τα σύνθετα έργα υποδομής να είναι ώριμα ως προς τις μελέτες και τις τεχνικές τους προδιαγραφές, αλλά και ελκυστικά προς επένδυση και χρηματοδότηση εφόσον θα γίνουν με τη συμμετοχή ιδιωτών».

Ένα από τα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από τα 2,5 χρόνια λειτουργίας του Ταμείου είναι ότι σημαντικές εταιρείες στην Ευρώπη κάνουν κινήσεις σε έργα καινοτομίας. Η τάση για καινοτομικά έργα δημιουργεί τα τελευταία χρόνια χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και νέους τομείς για την Ευρωπαϊκή Οικονομία. Εξίσου σημαντικός είναι ο τομέας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που μονοπωλούν το ενδιαφέρον για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την εναρμόνιση με τις ντιρεκτίβες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σχετικά με τη δυνατότητα υποβολής επενδυτικών σχεδίων από ιδιωτικούς φορείς το EFSI είναι μία νέα πύλη που μπορεί κάποιος να απευθυνθεί και αυτό που εγγυάται ότι τρέχει με πολύ διαφανείς διαδικασίες και σίγουρα δεν είναι αποτρεπτικό για έργα που είναι ώριμα και οικονομοτεχνικά βιώσιμα. Για τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει μία μεγάλη ευκαιρία μιας και το τραπεζικό περιβάλλον στην Ελλάδα είναι πρακτικά απαγορευτικό σε θέματα δανεισμού, θα μπορούσε να προστρέξει στο EFSI να παρουσιάσει την επενδυτική του πρόταση που μπορεί να αφορά πολλούς διαφορετικούς τομείς.

Όπως αναφέρει η κυρία Κεφαλά, υπάρχουν και σημαντικές χρηματοδοτήσεις σε έργα σιδηροδρομικά όπως αντικατάσταση rolling stock, καινούργια τρένα ηλεκτρικά ή υβριδικά. «Υπάρχουν πολλά projects που τρέχουν χώρες της Ευρώπης με τη συνδρομή του EFSI» τονίζει και όπως λέει η ίδια και μιλάμε κυρίως για ιδιωτικές εταιρείες ή για σχήματα που λειτουργούν κάτω από μία παραχώρηση.

Η παρουσία της Βίκυ Κεφαλά στο EFSI είναι μία υπενθύμιση του σημαντικού στελεχιακού δυναμικού που διαθέτει αυτή η χώρα από την εμπειρία των μεγάλων έργων υποδομής που συντελέστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι ακόμα ένα παράδειγμα του πως στελέχη που απέκτησαν σημαντική εμπειρία σε αυτό τον κλάδο γίνονται μέλη μεγάλων Οργανισμών ή εταιρειών αναδεικνύοντας παράλληλα και την ίδια τη χώρα ως φυτώριο εξαιρετικών επαγγελματιών που φτάνουν σε κορυφαίες θέσεις.

Το ίδιο το Ταμείο είναι μία χρυσή ευκαιρία για χρηματοδότηση έργων τόσο σε ιδιωτικό επίπεδο όσο και σε μεγάλα έργα υποδομής αρκεί να ακολουθήσεις πιστά τους κανόνες και να έχεις έτοιμα, ώριμα έργα που θα κινήσουν το ενδιαφέρον της επενδυτικής κοινότητας.

Νίκος Καραγιάννης-ypodomes.com