Το τέλος των μεγάλων εκπτώσεων – Οι παράγοντες που οδηγούν σε στροφή τους κατασκευαστές

Τέλος στην εποχή των μεγάλων εκπτώσεων από τον κατασκευαστικό κλάδο ο οποίος γυρνάει την πλάτη του στις πρακτικές που ακολούθησε την τελευταία δεκαετία. Όπως φάνηκε στην ενδιαφέρουσα συζήτηση της τράπεζας των κατασκευών, οι μεγάλοι τεχνικοί όμιλοι έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στις δύο νέες τάσεις που δίνουν τον τόνο στις κατασκευές: το πρώτο είναι το brain gain και το δεύτερο είναι τα κριτήρια ESG.

Όπως λέχθηκε, οι νέες αυξημένες απαιτήσεις για την υλοποίηση των έργων από την εισροή κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, λύνουν τα χέρια των τεχνικών εταιρειών και πιθανόν να μειωθούν οι μεγάλες εμπλοκές που ζήσαμε την τελευταία πενταετία.

Σε αυτό το διάστημα οι εκπτώσεις ξέφυγαν πέρα από κάθε λογική και είδαμε τόσο σε μεγάλα έργα όσο και σε μικρότερα να δίνονται αστρονομικές εκπτώσεις. Αυτές οι εκπτώσεις ουσιαστικά στραγγάλιζαν το ίδιο το έργο μιας και με τη σειρά τους παρέσερναν όλους τους υπεργολάβους και προμηθευτές, τα έργα σέρνοντας λόγω αδυναμίας εκτέλεσης τους και τελικά είχαμ αλλεπάλληλα αιτήματα για συμπληρωματικές συμβάσεις για να ισοφαριστεί η “χασούρα”.

Η νέα σελίδα που ανοίγει στον κλάδο δείχνει ελπιδοφόρα. Στη συνεδρία των κατασκευών όλοι συμφώνησαν πως πρέπει να γίνουν γενναία βήματα προς τα εμπρός. Πέρα από τις εκπτώσεις λέχθηκε η ανάγκη τα έργα να υλοποιούνται στην ώρα τους. Όπως έλεγε κορυφαίο στέλεχος του κλάδου στο ypodomes.com, οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση των έργων τελικά γυρίζει μπούμερανγκ γιατί οι εταιρείες έρχονται αντιμέτωπες με αυξήσεις υλικών και υπηρεσιών που δεν ήταν υπολογισμένες στην αρχική έκπτωση.

Μάλιστα το θέμα της γεωμετρικής αύξησης στις τιμές των υλικών κατασκευής τέθηκε επί τάπητος στη συνεδρία των κατασκευών και είναι ένα από τα καυτά θέματα που θα απασχολήσουν τον κλάδο το επόμενο διάστημα.

Το brain-gain

Το θέμα των μεγάλων εκπτώσεων συνδέεται άμεσα πέρα από την ποιότητα των έργων και με το brain gain. Όπως τονίστηκε στη συνεδρία, οι όμιλοι είναι διατεθειμένοι να φέρουν πίσω επιστημονικό προσωπικό που έφυγε από τη χώρα κατά τη διάρκεια της κρίσης και να προβούν σε αυξήσεις μισθών. Αυτό σημαίνει αύξηση του λειτουργικού κόστους που όπως επεσημάνθη θα είναι σημαντικό στοιχείο ανάσχεσης στην κατάθεση υψηλών εκπτώσεων.

Ήδη στην αγορά παρατηρείται “κυνήγι” στελεχειακού δυναμικού  και κυρίως επιστημονικού προσωπικού και οι “αρπαγές” στελεχών είναι μία πραγματικότητα. Αυτό οδηγεί δυνητικά τις εταιρείες του κλάδου σε αναζήτηση έμπειρων στελεχών που τα τελευταία χρόνια είχε βρει απασχόληση κυρίως σε χώρες του κόλπου ή στην Ευρώπη. To σημαντικότερο όμως είναι ότι είναι διατεθειμένες να πληρώσουν επαρκώς αυτό το προσωπικό.

Ο παράγοντας ESG

Ακόμα ένα στοιχείο που θα δούμε να επηρεάζει τις κατασκευές το επόμενο διάστημα και τα επόμενα χρόνια, είναι η εισαγωγή των κριτηρίων ESG (Economic Social Governance). Πρόκειται για κριτήρια βιωσιμότητας στη λειτουργία των εταιρειών που πλέον θα πρέπει να συνυπολογίζουν πέρα από τα οικονομικά και κριτήρια περιβαλλοντικά, κοινωνικά.

Με τους δείκτες ESG αποτυπώνεται η ικανότητα των εταιρειών να δημιουργούν αξία και να διαμορφώνουν αποτελεσματικές στρατηγικές με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Πρόκειται για ένα δείκτη ο οποίος θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο δρουν οι σύγχρονες επιχειρήσεις, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν.

Οι δείκτες ESG επίσης θεωρείται από θα αποτρέπει τακτικές μεγάλων εκπτώσεων καθώς τα ποιοτικά κριτήρια που θα τίθενται θα είναι σχεδόν απαγορευτικά στην κατάθεση προσφορών πέρα από τα λογικά πλαίσια.

H αποκλιμάκωση των προσφορών

Το τέλος των μεγάλων εκπτώσεων έχει ήδη αρχίσει να φαίνεται στους διαγωνισμούς του 2021 και η αποκλιμάκωση των προσφορών έχει ήδη ξεκινήσει από το 2019 με ελαφρά πτωτικές τάσεις, οι οποίες όμως παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα αγγίζοντας στα έργα μεγάλου προϋπολογισμού το 50%.

Οι εκπτώσεις παραμένουν πιο υψηλές σε έργα χαμηλού ή μέσου προϋπολογισμού αλλά από παράγοντες του κλάδου θεωρείται  θέμα χρόνου να δούμε να ακολουθείται το ίδιο παράδειγμα και από τις μικρότερες τεχνικές εταιρείες. Εξάλλου η αύξηση του αντικειμένου  στις μεγάλες τεχνικές αγγίζει και τις μικρότερες μέσω των υπεργολαβιών στα μεγάλα έργα.

Στον “πειρασμό” των μεγάλων εκπτώσεων έχει υποπέσει σύσσωμος ο τεχνικός κλάδος, ιδιαίτερα στα χρόνια της κρίσης για προφανείς λόγους. Η ανάσχεση τέτοιων προσφορών και η ποιοτικότερη εκτέλεση έργων θεωρείται από πολλούς παράγοντες της αγοράς ως μονόδρομος για την στροφή του κατασκευαστικού κλάδου σε μια βιώσιμη με διάρκεια ανάπτυξη.