Ταξιδέψαμε με το Μετρό Θεσσαλονίκης – Τι μας άρεσε, τι παρατηρήσαμε, γιατί “μετατοπίζει” το κέντρο της πόλης

Ένα μήνα και πλέον λειτουργεί το Μετρό Θεσσαλονίκης και το ypodomes.com είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει στην συμπρωτεύουσα για να εξερευνήσει ιδίοις όμμασι το νέο μέσο σταθερής τροχιάς που απέκτησε η πόλη.

Ένα πρώτο σημαντικό συμπέρασμα είναι πως το Μετρό Θεσσαλονίκης μπαίνοντας στην καθημερινότητα της πόλης, αλλάζει και την γεωγραφία της. Με αρκετούς σταθμούς να βρίσκονται πάνω στον άξονα της Εγνατίας Οδού “μετατοπίζει” το κέντρο ενδιαφέροντος πάνω από την παραλία που είχε μονοπωλήσει τις τελευταίες δεκαετίες το ενδιαφέρον της πόλης δίνοντας της μια νέα διάσταση.

Οι σταθμοί που βρίσκονται πάνω στην Εγνατία δημιουργούν νέους πυρήνες αστικής ανάπτυξης και ήδη γύρω από τους σταθμούς αυτούς δημιουργούνται εμπορικές αναπτύξεις ενώ και το οικιστικό ενδιαφέρον ανεβάζει με γεωμετρικούς ρυθμούς τις τιμές ενοικίων και πωλήσεων.

Ένα δεύτερο συμπέρασμα είναι πως ο κεντρικότερος σταθμός της πόλης, είναι ο σταθμός Αγία Σοφία. Είναι τοποθετημένος σε τέτοιο σημείο που εξυπηρετεί τους επιβάτες που κινούνται πέριξ της Εγνατίας ενώ ο πεζόδρομος της Αγίας Σοφίας τους προωθεί προς το παραλιακό μέτωπο και τους εμπορικούς δρόμους με κυρίαρχο αυτόν την Τσιμισκή αλλά και στο επίκεντρο τη Αριστοτέλους. Μοιάζει πολύ με την λειτουργία του σταθμού Σύνταγμα στην Αθήνα.

Αντίβαρο της Αγίας Σοφίας είναι ο σταθμός Βενιζέλου. Μέσω αυτού του σταθμού βγαίνεις στην αγορά της πόλης και πιο χαμηλά στο λιμάνι ενώ μέσα στα στενά κάτω από την Εγνατία μπορείς να κατευθυνθείς προς την Αριστοτέλους. Μοιάζει αρκετά με τη λειτουργία του σταθμού Ομόνοια στην Αθήνα. Αμφότεροι οι δύο αυτοί σταθμοί έχουν περίπου ίση απόσταση από τον άξονα της Αριστοτέλους.

Ένα τρίτο συμπέρασμα είναι πως το Μετρό δεν θα αλλάξει μόνο την ανθρωπογεωγραφία της πόλης αλλά και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί. Τις ημέρες που μετακινηθήκαμε με το μετρό ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα ήταν πως στις πρωινές ώρες, δεν υπάρχει τόσος πολύς κόσμος στους συρμούς, όπως για παράδειγμα στην Αθήνα.

Αντίθετα όσο πέρναγε η ώρα και κυρίως από το μεσημέρι και μετά οι συρμοί έφταναν σχεδόν γεμάτοι στην Αγία Σοφία και τις απογευματινές ώρες γινόταν το αδιαχώρητο. Αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί με το συμπέρασμα πως το κέντρο της Θεσσαλονίκης σήμερα κυρίως είναι περιοχή αναψυχής και shopping παρά εργασίας, μια περιοχή ψυχαγωγίας.

Αυτό καθώς τις προηγούμενες δεκαετίες ο κυκλοφοριακός κορεσμός στο κέντρο ίσως “έδιωξε” σε σημαντικό βαθμό την επιχειρηματικότητα πέριξ του κέντρου και περιφερειακά. Αυτό που θα έχει πολύ ενδιαφέρον στο επόμενο διάστημα, μήνες και χρόνια είναι να δούμε αν πλέον με την παρουσία του Μετρό, η επιχειρηματικότητα θα επιστρέψει με μεγαλύτερους ρυθμούς στο κέντρο.

Στις γενικές παρατηρήσεις για τη λειτουργία της βασικής γραμμής αυτό τον πρώτο μήνα είναι πως το Μετρό μεταμορφώνει την πόλη. Είναι γεγονός πως οι πόλεις που αποκτούν μετρό αλλάζουν πολύ γρήγορα προφίλ. Το γεγονός της ταχείας μετακίνησης από το ένα άκρο της πόλης στο άλλο σε πολύ σύντομο χρόνο θα αλλάξει τον τρόπο των μετακινήσεων και αναβαθμίζει το πως αντιλαμβάνονται οι πολίτες και οι επισκέπτες την ίδια την πόλη. Η Θεσσαλονίκη με το νέο της υπερσύγχρονο μέσο αποκτά ακόμα περισσότερο έναν αέρα μεγαλούπολης.

Οι παιδικές ασθένειες και η χρήση του μέσου

Με την άφιξη μας στη Θεσσαλονίκη, το πρώτο βήμα ήταν η προσέγγιση του κέντρου με τη χρήση του Μετρό. Φτάνοντας στο αεροδρόμιο Μακεδονία, πήραμε την γραμμή 2Χ και σε διάστημα περίπου 12 λεπτών φτάσαμε στο ανατολικό άκρο της γραμμής, στη Νέα Ελβετία. Από εκεί μέχρι τον σταθμό Αγία Σοφία χρειάστηκαν περίπου άλλα 13 λεπτά. Συνολικά, εύκολα και με σχετική άνεση χρειάστηκαν μόλις 28 λεπτά από την στιγμή που επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο, το περπάτημα για να φτάσουμε στον σταθμό και την διαδρομή με το Μετρό μέχρι να φτάσουμε στο κέντρο της πόλης.

Οι σταθμοί του Μετρό Θεσσαλονίκης είναι πανομοιότυποι με εκείνους του Μετρό Κοπεγχάγης. Για όποιον έχει ταξιδέψει και χρησιμοποιήσει το μέσο σταθερής τροχιάς της πρωτεύουσας της Δανίας θα το παρατηρήσει.

Μια πρώτη παρατήρηση είναι η αίσθηση της ασφάλειας. Στο Μετρό της Αθήνας η επαφή του επιβάτη με τις γραμμές δημιουργεί μια ανασφάλεια. Αντιθέτως οι θύρες που υπάρχουν στο Μετρό Θεσσαλονίκης εξασφαλίζουν την ασφάλεια του επιβάτη από ατυχήματα πτώσεων.

Επίσης μια παρατήρηση είναι οι αποβάθρες. Γενικότερα οι αποβάθρες του Μετρό δεν είναι ιδιαίτερα πλατιές. Στην περίπτωση του σταθμού Ανάληψη έχουμε πραγματικά μια αποβάθρα “μινιατούρα” καθώς δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 3-3,5 μέτρα σε πλάτος.

Η μετακίνηση στους συρμούς είναι εντυπωσιακή. Η δυνατότητα που δίνει στον επιβάτη να βλέπει την σήραγγα μπροστά και πίσω από το τρένο γέμιζε τα δύο άκρα του. Είναι μια μοναδική εμπειρία που προσφέρεται στον επιβάτη.

Ο συρμός που ξεκινά από Νέα Ελβετία γεμίζει προοδευτικά με κόσμο και βλέπουμε σχεδόν να αδειάζει στον σταθμό Βενιζέλου. Ένας από τους πιο “άδειους” σταθμούς είναι ο σταθμός Δημοκρατίας μια και φαίνεται να έχει τον λιγότερο κόσμο.

Προς το παρόν στους πιο περιφερειακούς σταθμούς, όπως Φλέμινγκ, Ανάληψη και Βούλγαρη είδαμε να υπάρχουν ακόμα κλειστά μαγαζιά ακόμα και πάνω από τον σταθμό. Αυτό αναμένεται να αλλάξει το επόμενο διάστημα λόγω της παρουσίας του μέσου αλλά ίσως πάρει περισσότερο χρόνο.

Οι συχνότητες προς το παρόν είναι στο επίπεδο του τετραλέπτου-πενταλέπτου. Αυτό πολλές φορές δημιουργούσε -ειδικά τις απογευματινές ώρες- το αδιαχώρητο στα τρένα. Επίσης οι ταχύτητες μοιάζουν να μην είναι στο maximum ενώ και οι αναμονές στους σταθμούς είναι μάλλον λίγο περισσότερο από το κανονικό.

Τα προβλήματα που έχει παρουσιάσει το μέσο σε αυτό το πρώτο διάστημα είναι οι “παιδικές ασθένειες” που παρουσιάζει κάθε νέο μέσο. Σε αυτό τον πρώτο μήνα έχουμε δει συρμό να σταματά και να αποβιβάζει επιβάτες εντός της σήραγγας, να παγώνει για κάποια λεπτά, δυσλειτουργίες στις κυλιόμενες κλίμακες και στο σύστημα έκδοσης εισιτηρίων κ.α.

Είναι προφανές ότι θα χρειαστεί ένα διάστημα μέχρι να “ρολάρει” το όλο σύστημα, αλλά είναι επίσης προφανές ότι δημιουργεί και μια αναστάτωση στους χρήστες του μέσου που περίμεναν μια πιο στρωτή λειτουργία.

Σε αυτό το πρώτο διάστημα προσαρμογής του μέσου και προσαρμογής του επιβάτη, έχουν μετακινηθεί όπως έγινε γνωστό περισσότεροι από 1 εκατομμύριο επιβάτες.

Το πρόβλημα των εισιτηρίων φαίνεται πως κυριαρχεί σε επίπεδο δυσαρέσκειας στο επιβατικό κοινό μιας και ακόμα δεν έχει επιτευχθεί η επαρκής λειτουργία του. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι αντίστοιχα στην Αθήνα όταν εγκαταστάθηκαν τα νέα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίου το 2017 και μπήκαν οι πύλες εισόδου-εξόδου χρειάστηκαν αρκετοί μήνες για να λειτουργήσει εύρυθμα το σύστημα. Οι αναμονές που παρατηρήθηκαν στην απόκτηση ενός εισιτηρίου προς το παρόν παραμένουν.

Σε επίπεδο εμπειρίας το Μετρό μέσα στους σταθμούς υπάρχουν εργαζόμενοι της ΤΗΕΜΑ, της κοινοπραξίας AKTOR-WEBUILD-HITACHI και σε κάποιες περιπτώσεις αστυνομικοί. Οι εργαζόμενοι φρόντιζαν για τη μετακίνηση, έδιναν πληροφορίες στους επιβάτες, μετακινούσαν κόσμο κατά μήκος των αποβαθρών, προκειμένου να γίνεται μια πιο ομαλή επιβίβαση.

Πολλοί σταθμοί είναι πραγματικά αρχαιολογικά μουσεία αλλά ο σταθμός Βενιζέλου τους ξεπερνά όλους. Το επίπεδο που κατεβαίνεις και βλέπεις μπροστά σου ένα κομμάτι της αρχαίας πόλης είναι εντυπωσιακό. Το γεγονός ότι εντάσσεται μέσα στο σταθμό και όχι έξω από αυτόν όπως είναι στην Αγία Σοφία δίνει μια μοναδικότητα στον σταθμό και του δίνει μια φοβερή αίσθηση.

Αντίστοιχα στον σταθμό της Αγίας Σοφίας είναι εντυπωσιακή η στάθμιση των εποχών κατεβαίνοντας από το επίπεδο του δρόμου στο επίπεδο του σταθμού. Εκεί αντιλαμβάνεται την διαρκή ύπαρξη της Θεσσαλονίκης από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα.

Μικροθέματα που μπορούμε να αναφέρουμε επίσης είναι πως κάποιες φορές δεν συμφωνούσε η εκφώνηση στα τρένα με τα όσα αναγράφονταν στην τηλεματική και η κάπως κουραστική συνεχής εκφώνηση στην αναγγελία σταθμών καθώς οι περισσότεροι βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους.

Τέλος δεν γίνεται να μην αναφερθούμε στον κόσμο που είδαμε να χρησιμοποιεί το Μετρό. Ήταν ιδιαίτερα συγκινητικό το γεγονός να βλέπεις τον περισσότερο κόσμο να χαμογελάει, χρησιμοποιώντας το μετρό. Είδαμε πολλούς επιβάτες να μπαίνουν και να χαζεύουν το νέο “δικό τους” απόκτημα. Πάρα πολλές οικογένειες, καροτσάκια με μωρά και άνθρωποι πολύ μεγάλης ηλικίας που έκαναν διαδρομές “γνωριμίας” με το μετρό.

Το επόμενο διάστημα όπως μας είπαν στελέχη της ΤΗΕΜΑ οι συχνότητες θα βελτιωθούν. Αυτό είναι αναγκαίο να γίνει για να βελτιωθεί η εμπειρία των επιβατών. Εφόσον τα 4-5 λεπτά γίνουν 3, θα υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης πολλών περισσότερων επιβατών και όταν με την προσθήκη της γραμμής Καλαμαριάς και την προσθήκη των τρένων επιτευχθούν συχνότητες μέχρι και ανά 90 δεύτερα, τότε θα έχουμε και μια διαφορετική εικόνα.

Μεγάλη βοήθεια προσφέρουν οι δύο σταθμοί μετεπιβίβασης σε Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και Νέα Ελβετία. Η έννοια της μετεπιβίβασης θα πρέπει να περάσει στην καθημερινότητα των χρηστών. Τα έργα στη Νέα Ελβετία είναι σε εξέλιξη ακόμα αλλά ευτυχώς λειτουργικά είναι επαρκής. Η δημιουργία χώρου στάθμευσης όπως λέχθηκε (400 θέσεων) είναι σημαντική για την προσέλκυση περισσότερων επιβατών.

Το βέβαιο είναι πως το Μετρό Θεσσαλονίκης με την εντυπωσιακή state of the art εικόνα του, με τα προβλήματα του, με την παρουσία του στο κέντρο και τις γειτονιές της πόλης ήρθε για να μείνει και να αλλάξει την πόλη. Η αλλαγή αυτή θα γίνει σταδιακά μέσα από την ζύμωση της παρουσίας των σταθμών στην πόλη μέχρι να γίνουν ένα με αυτήν.

Το ypodomes.com ξεκίνησε σήμερα 8.1.2025 τριήμερο αφιέρωμα στο Μετρό Θεσσαλονίκης. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την συνέντευξη που παραχώρησε ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος. Αύριο ακολουθεί συνέντευξη του Τάσου Αρανίτη εκ μέρους του σχήματος AKTOR-WEBUILD-HITACHI που κατασκεύασαν το έργο καθώς και του Carlo Bianco, Διευθύνοντος Συμβούλου της εταιρείας λειτουργίας THEMA του Μετρό Θεσσαλονίκης. Την Παρασκευή το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με την συνέντευξη του Νίκου Κουρέτα, Διευθύνοντος Συμβούλου της Ελληνικό Μετρό, βίντεο και φωτογραφίες από τους 13 σταθμούς του μέσου.