Τα συμπεράσματα από τη Στρογγυλή Τράπεζα των Κατασκευών – Οι μεγάλες ευκαιρίες και τα αγκάθια

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των εργασιών του ITC 2022- 5ου Συνεδρίου Υποδομών-Μεταφορών, αυτό που συζητήθηκε πάρα πολύ ήταν η Στρογγυλή Τράπεζα των Κατασκευών. Δεν ήταν μόνο ότι σε αυτή βρέθηκαν μαζί ο υπουργός ΥΠΟΜΕ, Κώστας Καραμανλής, ο εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης, Χρήστος Γιαννούλης, ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός και οι 5 κορυφαίοι εκπρόσωποι των πέντε μεγάλων ομίλων. Ήταν ο τρόπος με τον οποίο διεξήχθη αυτή η κουβέντα.

Σπάνια βλέπεις σε ένα συνέδριο μια ανοιχτή, ειλικρινή κουβέντα για θέματα τα οποία απασχολούν ένα κλάδο. Αυτό όμως έγινε σε αυτή τη συνεδρία. Μια σοβαρή κουβέντα, με ειλικρίνεια, με εξωστρέφεια και σε ένα απόλυτα πολιτισμένο, πολιτικά και επιχειρηματικά κλίμα.

Τι μάθαμε όμως από αυτή την κουβέντα; τι μας έκανε πιο σοφούς; Πολλά νομίζω. Πρώτον ότι δεν είμαστε πλέον στο περιβάλλον απαισιοδοξίας και έλλειψης έργων που συζητούσαμε σε προηγούμενα συνέδρια. Η αγορά έχει “φουλάρει” από έργα και μάλιστα πολλά ακόμα θα υπογραφούν και αρκετά ακόμα είναι στην ουρά προς υλοποίηση. Αυτό δεν το έχουμε δει ούτε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.

Αυτό έχει προκαλέσει ένα “ευχάριστο” πρόβλημα. Το διαθέσιμο στελεχιακό δυναμικό έχει απορροφηθεί και τώρα αντιμετωπίζεται μια σημαντική έλλειψη προσωπικού σε όλα τα επίπεδα. Όπως είπε πολύ χαρακτηριστικά ο Γιώργος Στασινός, αν βρεθεί διαθέσιμος ένας μηχανικός, έχει βρει δουλειά την επόμενη ημέρα. Εδώ θα δανειστώ όμως μια φράση από μια άλλη συνεδρία και τον εκπρόσωπο της Parsons, Max Clark, ο οποίος έδειξε τον δρόμο. “Think globally” είπε και σημείωσε πως σε αυτό το περιβάλλον θα πρέπει να δούμε με πιο ευρεία ματιά και να φέρουμε προσωπικό από άλλες χώρες του κόσμου. Είμαστε ανταγωνιστικοί θα πει κάποιος; Ε να γίνουμε, δεν γίνεται να είναι και η πίτα γερή και ο σκύλος χορτάτος όπως λέει ο σοφός λαός. Όσον αφορά το περίφημο Brain gain, ισχύει το ίδιο, μπορεί να γίνει με τις αντίστοιχες ανταμοιβές.

Δεύτερον, είναι σαφές ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα από την παγκόσμια ενεργειακή κρίση που έχει προκαλέσει ανεξέλεγκτη άνοδο σε υλικά και καύσιμα. Τέθηκε επί τάπητος από όλη την αγορά. Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής μίλησε για τις παρεμβάσεις που έγιναν και γίνονται (εχθές πέρασε ακόμα μια τροπολογία) αλλά και για την πολυπόθητη έναρξη του Παρατηρητηρίου Τιμών που θα αλλάξει τον χάρτη στην υλοποίηση έργων. Βέβαια, με μια δόση αυστηρότητας, υπενθύμισε πως με τη λειτουργία του, οι τιμές δεν θα ανεβαίνουν μόνο αλλά θα κατεβαίνουν όταν οι παγκόσμιες τιμές θα πέφτουν. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που θα πρέπει να τη λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι τεχνικές εταιρείες όλων των επιπέδων όταν δίνουν εκπτώσεις. Είναι πλέον πασιφανές ότι οι εποχές που οι εκπτώσεις δίνονταν στο πόδι έχει παρέλθει -μέχρι νεωτέρας- και θα πρέπει πλέον να υπολογίζονται εξαντλητικά.

Βέβαια οι εταιρείες όπως λέχθηκε από πολλούς, έχουν να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη εξίσωση. Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, η όποια έκπτωση δοθεί, μπορεί αυτομάτως να “ακυρωθεί” σε διάστημα λίγων μηνών λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης. Αυτό ίσως να σημαίνει ότι πρέπει να προσαρμοστεί και η Πολιτεία και τα μοντέλα δημοπρατήσεων τα οποία εφαρμόζονται. Παράλληλα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι όποιες διακυμάνσεις τιμών θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του τρέχοντος προϋπολογισμού.

Τρίτον, όπως έδειξε και η συζήτηση στη συνεδρία αυτή, η αγορά των κατασκευών είναι πλέον πολύ μεγαλύτερη, ώριμη και πιο συνειδητοποιημένη. Το βάρος της έγκαιρης υλοποίησης των έργων είναι πλέον στα χέρια της. Με τα τόσα πολλά έργα δεν υπάρχει χώρος για κατενάτσιο. Τα έργα θα πρέπει να τρέχουν, να ολοκληρώνονται για να παίρνουν σειρά τα επόμενα. Το ανέφερε ο επικεφαλής της ΑΒΑΞ, Κωνσταντίνος Μιτζάλης. Το ανεκτέλεστο των εταιρειών είναι σε επίπεδα ρεκόρ και για να έχει νόημα, θα πρέπει να καταναλώνεται για να κεφαλαιοποιείται.

Τέταρτον, ο τεχνικός κόσμος, όπως σωστά λέχθηκε από τον κ.Γιαννούλη και τον κ.Στασινό, δεν είναι μόνο οι BIG 5, αλλά και όλες οι εταιρείες που βρίσκονται κάτω από την 7ης τάξης πτυχίου. Εδώ ίσως το πρόβλημα να είναι πιο σύνθετο καθώς εκεί εντοπίζονται και τα σοβαρότερα θέματα επιβίωσης, πολλές φορές και από λανθασμένες επιλογές. Είναι μια πραγματικότητα που την βλέπουμε. Υπάρχουν εταιρείες που υπό το βάρος των ανατιμήσεων και με βάση τη σημερινή κατάσταση αποχωρούν από διαγωνισμούς ακόμα και σε περιπτώσεις που αναδεικνύονται ανάδοχοι.

Πέμπτον, όπως τόνισε ο πρόεδρος της ΑΚΤΩΡ, Χρήστος Παναγιωτόπουλος, είναι εδώ το πρόβλημα της τραπεζικής χρηματοδότησης. Μπορεί να έχει παρέλθει η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά οι τράπεζες παραμένουν σχετικά απρόσιτες αν όχι στο σύνολο της κατασκευαστικής κοινότητας, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος. Ο κ.Παναγιωτόπουλος ανέλυσε γιατί συμβαίνει αυτό ακόμα και στο υψηλό επίπεδο των εταιρειών 7ης τάξης. Πόσο μάλλον στις χαμηλότερες.

Εν κατακλείδι, η πολύ επιτυχημένη φετινή συνεδρία, με την ανοιχτή και ειλικρινή της συζήτηση, ίσως μας έκανε λίγο πιο σοφούς. Τα έργα υπάρχουν και θα έρθουν και άλλα, η παγκόσμια αναταραχή έχει φέρει όπως είναι αναμενόμενο, προβλήματα στην εκτέλεση έργων αλλά συνεργαζόμενοι, Πολιτεία και Αγορά μπορούν να τα ξεπεράσουν και ο κατασκευαστικός κλάδος, ο κοιμώμενος γίγαντας που δείχνει να έχει ήδη ξυπνήσει να μπορέσει να αναλάβει και πάλι τον ρόλο του στυλοβάτη της οικονομίας.