Στο τέλος του φτάνει το 2019 και στην ιστορία θα καταγραφεί ως ένα έτος στασιμότητας στο πεδίο των υποδομών. Στα μέσα της χρονιάς είχαμε αλλαγή κυβέρνησης και η κατάσταση μάλλον περιπλέχθηκε περισσότερο. Τα έργα τα οποία περιμένει ο τεχνικός κόσμος ως η νέα γενιά που θα βοηθήσουν σε μία βιώσιμη ανάπτυξη τον χώρο είναι λίγα.

Δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε πως η εκκίνηση στο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, πλην όμως ένας κούκος δεν μπορεί να φέρει την Άνοιξη και επιπλέον τα κυρίως έργα περιμένουμε να ξεκινήσουν από το 2020.

Η χρονιά αυτή μπορεί να μην έφερε πολλά έργα, έφερε όμως πολλές εξελίξεις. Με την κυβερνητική αλλαγή είχαμε και αλλαγή στις προτεραιότητες. Η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας διεσώθη και ο διαγωνισμός προχωρά, όμως δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο με τον ΒΟΑΚ, το Πάτρα-Πύργος ενώ ήδη ακυρώθηκαν οι διαγωνισμοί για τα ηλεκτρονικά διόδια και την προμήθεια των αστικών λεωφορείων σε Αθήνα-Θεσσαλονίκη.

Αντίστοιχα άλλα έργα πήραν κεφάλι: η αναβάθμιση της Περιφερειακής Θεσσαλονίκης με ΣΔΙΤ είναι μία νέα προσθήκη στο υπουργείο ΥΠΟΜΕ που φαίνεται ότι θέλει να την προχωρήσει με ταχύτητα.

Ο πρώην υπουργός ΥΠΟΜΕ, Χρήστος Σπίρτζης, σχολιάζοντας σε συνέντευξη του στην ΑΥΓΗ, καυτηρίασε τις συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές λέγοντας πως είναι «καταστροφική» η πολιτική της κυβέρνησης στον χώρο των υποδομών, καθώς “ακυρώνει έργα που βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία, ακυρώνει έργα που υλοποιούνται, ακυρώνει το πρόγραμμα ‘Φιλόδημος’, ανατρέποντας ουσιαστικά το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Υποδομών – Μεταφορών”.

Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και ο Κώστας Καραμανλής, βρήκαν και πολύ δύσκολες καταστάσεις στις αστικές συγκοινωνίες Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Τα μεγάλα προβλήματα σε ΟΑΣΑ και ΟΑΣΘ, η απαξίωση του μεταφορικού έργου και τα οικονομικά ανοίγματα αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για την επόμενη χρονιά.

ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΤΟ 2020

Σε πρώτο πλάνο περιμένουμε μία σαφή εικόνα για τα έργα στο Μετρό Θεσσαλονίκης και την πορεία προς την ολοκλήρωση και λειτουργία. Την λειτουργία του πρώτου μισού της επέκτασης του Μετρό προς Πειραιά και την λειτουργία του Τραμ προς Πειραιά.

Να βγούν οι διαγωνισμοί για την προμήθεια αστικών λεωφορείων σε Αθήνα-Θεσσαλονίκη, ο νέος διαγωνισμός για τον ΒΟΑΚ, να προχωρήσει η υλοποίηση του Πάτρα-Πύργος,η Αμβρακία Οδός, να υπογραφεί η σύμβαση για τη νέα Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας και η σύμβαση για την Υποθαλάσσια Ζεύξη Σαλαμίνας-Περάματος.

Θα πρέπει να τρέξουν οι νέοι διαγωνισμοί για τα σιδηροδρομικά έργα και να συμβασιοποιηθούν οι στοιχειωμένοι διαγωνισμοί του 2018 για την ηλεκτροκίνηση σε Βόρεια Πελοπόννησο και Θεσσαλία.

Στο πλάνο των έργων που περιμένουμε, ξεχωριστή θέση έχουν και τα αντιπλημμυρικά έργα στους αυτοκινητόδρομους της χώρας κόστους 350εκατ.ευρώ. Τα έργα θα ανατεθούν στους παραχωρησιούχους, πιθανότατα τους πρώτους μήνες του νέου έτους.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ

Ένα άλλο πεδίο που απαιτείται δράση είναι η ριζική αντιμετώπιση των μεγάλων εκπτώσεων που έχει ρημάξει τον τεχνικό κλάδο. Με τον μέσο όρο των εκπτώσεων να κινείται εδώ και 3 χρόνια πάνω από το 50% είναι κρίσιμο όχι μόνο για τις εταιρείες και τους υπεργολάβους αλλά και για τα ίδια τα έργα να θεσμοθετηθούν κανόνες αποτρεπτικοί από την στρέβλωση των τιμών και των εκπτώσεων που προσφέρονται.

Ένας υβριδικός διαγωνισμός που θα επιχειρήσει να το κάνει αυτό, είναι στην επερχόμενη δημοπράτηση της Παράκαμψης Χαλκίδας όπου αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον το αποτέλεσμα του. Αν επιτύχει θα αποτελέσει πιλότο για μελλοντικά μεγάλα έργα.

Η μεγάλη αύξηση που παρατηρείται στους μεγάλους άξονες της πρωτεύουσας μπορεί να μαρτυρήσει πολλά. Σε πρώτη ανάγνωση μπορεί κάποιος να πει ότι η δείχνει πως η κρίση είναι οριστικά πίσω μας. Οι Αθηναίοι εμπιστεύονται και πάλι το αγαπημένο τους ι.χ και οι δρόμοι της πόλης γεμίζει με τα οχήματα τους. Μία δεύτερη ανάγνωση μπορεί να είναι πως η σχέση του Αθηναίου με τα μέσα μαζικής μεταφοράς παραμένει «χλιαρή», πολύ πιο πίσω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Υπάρχει όμως και μία άλλη ανάγνωση. Αυτή που λέει πως τα μέσα μαζικής μεταφοράς δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή για πολλούς συμπολίτες μας είτε γιατί δεν καλύπτουν τις ανάγκες τους είτε γιατί θεωρούν πως θα ταλαιπωρηθούν περισσότερο χρησιμοποιώντας τα.

Εδώ και πολλές δεκαετίες στην Αθήνα αναζητείται ο τρόπος που θα «σπρώξει» μαζικά τους πολίτες από την σιγουριά του ι.χ. τους στην «αρένα» των μέσων μαζικής μεταφοράς. Θα μου επιτρέψετε να καταθέσω εδώ την προσωπική μου εμπειρία, όντας ένας σχεδόν καθημερινός χρήστης των μέσων.

Τα ΜΜΜ της Αθήνας δεν είναι λίγα: έχουμε Μετρό, Τραμ, Προαστιακό, Λεωφορεία, Τρόλεϊ και έχουμε βέβαια και τα ταξί (είναι ένα μέσο μεταφοράς, όχι μαζικό, αλλά μπορεί να λογιστεί ως ένα ακόμα μέσο). Γιατί δεν καταφέρνουν να τραβήξουν περισσότερους επιβάτες;

Έχω την πεποίθηση ότι οι λόγοι είναι πολλοί αλλά οι κυρίαρχοι είναι το γεγονός πως έχει επηρεαστεί σημαντικά η λειτουργία τους κατά τη διάρκεια της κρίσης. Το προσωπικό σήμερα έχει μειωθεί σημαντικά, δεν γίνονται προσλήψεις, ενώ το δίκτυο των μέσων διευρύνεται. Ο στόλος επίσης όλων των μέσων αρχίζει και παρουσιάζει σοβαρά σημάδια γήρανσης και ανεπάρκειας.

Για τα λεωφορεία δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω πολλά, βλέπουμε όλοι την εικόνα τους, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που γίνονται. Οι συρμοί του Μετρό πάσχουν από ανταλλακτικά, αποτελεί ερωτηματικό πως θα λειτουργήσουν 5,4χλμ νέου δικτύου Τραμ με το σημερινό στόλο. Και φυσικά με τι προσωπικό και τι συχνότητα θα λειτουργήσουν. Οι επεκτάσεις του Μετρό και του Τραμ τρομάζουν κατά κάποιο τρόπο το Υπ.Μεταφορών γιατί θα πρέπει να επιλυθούν τα προβλήματα που κληρονόμησε η κρίση.

Σαν μία προσωπική εμπειρία θα πρέπει να πω, πως με το σημερινό στόλο μέσων, υπάρχει ταλαιπωρία του κόσμου, δεν εξυπηρετείται επαρκώς. Μετακινούμενος με τη Γραμμή 2 από τα νότια προάστια προς το κέντρο, υπάρχουν επιβάτες στους σταθμούς Νέος Κόσμος, Συγγρού-Φιξ και Ακρόπολη που μπορεί τις ώρες αιχμής να χρειαστεί να περιμένουν για δεύτερο ή τρίτο συρμό προκειμένου να επιβιβαστούν.

Τους καλοκαιρινούς μήνες το φαινόμενο γίνεται ακόμα πιο έντονο, μέχρι οι Αθηναίοι να αρχίζουν να φεύγουν από την πόλη για τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Επίσης μία απλή αριθμητική πράξη μπορεί να αποδείξει ότι θαύματα (τουλάχιστον στις αστικές συγκοινωνίες) δεν γίνονται. Αν βάλουμε σε μία εξίσωση από τη μία το διαθέσιμο προσωπικό, με το διαθέσιμο στόλο, συνυπολογίζοντας βλάβες, φθορές, απουσία ανταλλακτικών, άδειες (μην ξεχνάμε ότι είναι εργαζόμενοι) και από την άλλη αυξανόμενη ανάγκη για μετακινήσεις με τα ΜΜΜ, αυξανόμενο τουρισμό και αυξανόμενη ζήτηση ιδιαίτερα για το κέντρο της πόλης, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να βγει θετικό.

Η ανάγκη για αναδιάρθρωση δρομολογίων, ταχεία προσθήκη νέου στόλου σε όλα τα μέσα και ένα πλάνο που να μπορεί να ανταποκρίνεται με μελλοντικές ανάγκες, θα πρέπει να μπει στη λίστα του Υπ.ΥΠΟΜΕ. Ειδάλλως θα πρέπει να εφευρεθεί μία παράδοξη μαθηματική πράξη που να φέρει επιπλέον επιβάτες στα μέσα και να μειώσει τα κινούμενα στην πόλη ι.χ.

Σήμερα η εμπειρία μετακίνησης με τα ι.χ. δεν είναι η ιδανική, δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστη για να μπορέσεις να πείσεις τον οδηγό να αφήσει το βολικό τιμόνι του. Το θέμα της εμπειρίας δεν θα πρέπει να υποτιμάται καθόλου. Αν ταλαιπωρηθείς για να πας στον προορισμό σου, θα προτιμήσεις να πας με το ι.χ. και ας κάνεις λίγο παραπάνω χρόνο ή ξοδέψεις περισσότερα χρήματα.

Αν δεν αλλάζουν ριζικά λοιπόν οι συμπαντικοί κανόνες της αριθμητικής, όποια φιλότιμη προσπάθεια και αν γίνει, αν δεν υπάρξουν προσθήκες σε έμψυχο υλικό, στόλο και επέκταση των μέσων μαζικής μεταφοράς, το φαινόμενο της κυκλοφοριακής ασφυξίας στην πόλη θα συνεχίσει να αυξάνεται και να μας προβληματίζει.

Είναι αλήθεια πως ο σχεδιασμός ενός έργου Μετρό είναι μία περίπλοκη υπόθεση. Η δε υλοποίηση του και λειτουργία του μακροχρόνια και με πολλές ανατροπές. Το έχουμε δει άλλωστε στο παρελθόν. Στην υπό κατασκευή επέκταση της Γραμμής 3  στον Πειραιά, όταν σχεδιάστηκε, αλλά και όταν δημοπρατήθηκε για πρώτη φορά, περίπου το 2007, είχε 7 σταθμούς και δεν τερμάτιζε στο Δημοτικό Θέατρο αλλά στην Ευαγγελίστρια, επί της Γρ.Λαμπράκη, καλύπτοντας ακόμα μεγαλύτερο τμήμα του κέντρου της πόλης.

Ο σταθμός Ευαγγελίστρια, αποτέλεσε σημείο τριβής με την Μητρόπολη Πειραιά καθώς είχε χωροθετηθεί ανάμεσα στο Γηροκομείο και την εκκλησία και από τις αντιδράσεις τότε, αποφασίστηκε τελικά να αφαιρεθεί ο σταθμός, στερώντας από τον Πειραιά ένα μεγάλο συγκοινωνιακό κόμβο. Ο διαγωνισμός διεκόπη και επαναπροκηρύχθηκε στα τέλη του 2008 με τη σημερινή του μορφή. Ερώτημα αποτελεί γιατί δεν επελέγη κάποιο άλλο σημείο για να μην χαθεί ο σταθμός.

Η αλήθεια είναι πως συνήθως σε αυτή τη χώρα ακούμε συνεχώς για αιτήματα που πολλές φορές αγγίζουν και το υπερβολικό. Εδώ, όμως στην περίπτωση του Μετρό έχουμε ένα παράδοξο. Με την έναρξη λειτουργίας της επέκτασης η Γραμμή 3 θα τερματίζει (ή θα έχει αφετηρία αν θέλετε) το Δημοτικό Θέατρο, στο κέντρο της πόλης. Αυτό, με γυρίζει 19 χρόνια πριν, πίσω στο 2000 όταν ξεκίνησαν να λειτουργούν οι Γραμμές 2 και 3 του Μετρό.

Για όσους θυμούνται και οι δύο γραμμές είχαν ως αφετηρία/τέρμα το Σύνταγμα. Είχαμε τις γραμμές Σύνταγμα-Εθνική Άμυνα και Σύνταγμα-Σεπόλια. Λίγους μήνες μετά η γραμμή 2 επεκτάθηκε μέχρι τη Δάφνη και 3 χρόνια μετά η γραμμή 3 επεκτάθηκε στο Μοναστηράκι. Θέλω να πω, πως το Σύνταγμα λειτούργησε ως τερματικός σταθμός αλλά προσωρινά  μέχρι να επεκταθούν  οι Γραμμές 2 και 3. Δεν ήταν μόνιμο.

Ένα ερώτημα που υπάρχει σήμερα, είναι αν είναι ορθό να έχουμε το κέντρο μίας πόλης ως τερματικό/αφετηρία μίας γραμμής Μετρό. Συνήθως τα κέντρα μιας πόλης και σε αυτή την περίπτωση και ο Πειραιάς έχει το Δημοτικό Θέατρο ως το νευραλγικό του κέντρο. Εκεί θα κατέβει κόσμος για ψώνια, για δουλειά, για βόλτα. Το Δημοτικό Θέατρο είναι για τον Πειραιά ότι είναι και το Σύνταγμα για την Αθήνα.

Είναι λοιπόν κάπως παράδοξο το γεγονός, πως εκεί θα ξεκινά/καταλήγει η Γραμμή 3 και από όσο γνωρίζουμε δεν υφίστανται σχέδια περαιτέρω επέκτασης της Γραμμής είτε προς Γρ.Λαμπράκη, είτε προς Καλλίπολη, είτε προς Χατζηκυριάκειο. Σκόρπιες αναφορές για αιτήματα επέκτασης έχουμε δει αλλά τίποτα συγκεκριμένο, τίποτα που να οδηγεί σε κάποιο επίσημο αίτημα.

Η νέα ΜΑΜ που σχεδιάζεται από την Αττικό Μετρό θα ήταν μία εξαιρετική ευκαιρία να εξεταστεί κάτι τέτοιο καθώς όποια πλευρά και αν διαλέξει να επεκταθεί θα βρει πυκνοκατοικημένες περιοχές που εμπορικά θα μπορούσε να σταθεί σταθμός Μετρό. Αν θα μπορούσαμε να βρούμε ένα αρνητικό παράγοντα, ίσως να ήταν το γεγονός ότι η Γραμμή 3, γίνεται και με την επέκταση μέχρι το κέντρο του Πειραιά θηριώδης με μήκος που θα φτάνει τα 50χλμ (μαζί με το κοινό τμήμα με τον Προαστιακό από τη Δ.Πλακεντίας μέχρι το Αεροδρόμιο).

Θα είχε πάντως εξαιρετικό ενδιαφέρον να ακούγαμε τόσο την άποψη της νέο-εκλεγμένης Περιφέρειας όσο και του Δήμου Πειραιά που συνεχίζει το έργο της, αλλά και φορέων της περιοχής. Είναι γνωστό πως αυτή τη στιγμή πρώτη προτεραιότητα είναι η Γραμμή 4 και η επέκταση της Γραμμής 2 προς Ίλιον αλλά μία μελλοντική στρατηγική θα μας έδινε κάποιο στοιχεία για την μελλοντική επέκταση της Γραμμής πέρα από το Δημοτικό Θεατρο.

Καλή Εβδομάδα σε όλους
18.11.2019

Νίκος Καραγιάννης-ypodomes.com
Ακολουθήστε τον Νίκο Καραγιάννη στο twitter