Σε ένα εξαιρετικά δύσκολο παζλ έχει μετατραπεί ο χώρος των κατασκευών λόγω της επέλασης του κορωνοϊού. Τα απαραίτητα αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό της διάδοσης της νόσου έχουν δημιουργήσει ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα και κατ` επέκταση για τον χώρο των κατασκευών. Την προηγούμενη εβδομάδα, φορείς του κλάδου απέστειλαν επιστολές για να ληφθούν μέτρα προστασίας και να μην ζήσουμε φαινόμενα κατάρρευσης επιχειρήσεων αλλά και να προστατευτούν οι εργαζόμενοι.

Μην ξεχνάμε ότι ο χώρος των κατασκευών ακόμα δεν έχει ζήσει την ανάταση που είδαν άλλοι κλάδοι στη χώρα. Η δυσκολία στην παραγωγή δημόσιων έργων, οι δικαστικές εμπλοκές, τα προβλήματα του νόμου 4412 και η αναιμική ακόμα οικοδομική δραστηριότητα αποτελούν μέχρι σήμερα παράγοντες προβληματισμού.

Ένα από τα μεγάλα ζητήματα που έχουν τεθεί είναι η λειτουργία των εργοταξίων εν μέσω της πανδημίας. Υπάρχουν φωνές που μιλάνε για συνολικό κλείσιμο τους και άλλες που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει με αυστηρούς κανόνες να παραμείνουν ανοιχτά. Σε αυτή την περίοδο που όλα μοιάζουν θολά η ύπαρξη των εργοταξίων για πολλές από τις τεχνικές εταιρείες είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου.

Ένα από τα αιτήματα που τέθηκαν στο τραπέζι αυτό το διάστημα και δείχνει να ικανοποίησε, είναι το “πάγωμα” των δημόσιων διαγωνισμών και των δημόσιων συμβάσεων. Σε αυτά περιλαμβάνεται η αναβολή διενέργειας διαγωνισμών, παρατάσεις στις υποβολές προσφορών, αναστολές στις προθεσμίες των συμβάσεων και χορήγηση παρατάσεων.

Τώρα, υπάρχουν και φορείς όπως η ΠΕΣΕΔΕ που ζητά την πλήρη αναστολή λειτουργίας των εργοληπτικών τουλάχιστον επιχειρήσεων και να ληφθούν αποφάσεις ειδικής μέριμνας για αυτές ενώ κάνει λόγο ακόμα και για απροθυμία του προσωπικού να προσέλθει στα εργοτάξια.

Σε όλο αυτό το ιδιαίτερα φορτισμένο περιβάλλον έχουμε και τα έργα τα οποία είναι σε εξέλιξη και ιδιαίτερα αυτά που είναι σε τελική φάση κατασκευών, όπως αυτά για τους 3 νέους σταθμούς της Γραμμής 3 που επρόκειτο να παραδοθούν αρχές καλοκαιριού. Επίσης άλλα έργα θα αρχίσουν να γράφουν παρατάσεις λόγω της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί.

Έντονη ανησυχία όμως επικρατεί και ανάμεσα στους φορείς για την υπολειτουργία των αναθετουσών αρχών καθώς γίνεται λόγος για μεγάλες καθυστερήσεις στις επιμετρήσεις, στις πιστοποιήσεις που δημιουργούν καθυστερήσεις στην πληρωμή λογαριασμών που είναι και ο αιμοδότης των επιχειρήσεων αυτών.

Ο Απρίλιος που δείχνει να είναι ο κρίσιμος μήνας των κατασκευών, ουσιαστικά θα δείξει αν θα πάμε σε νέα ενισχυμένα μέτρα ή αν η ΠΝΠ με την οποία υπήρξε μια πρώτη μέριμνα για τον κλάδο μπορέσει να τον διατηρήσει έστω και σε μία κατάσταση ελάχιστης επιβίωσης.

Σε ελεύθερη πτώση είναι οι επιβατικές μεταφορές στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη λόγω της επέλασης του κορωνοϊού. Τα πρώτα δείγματα είχαν καταγραφεί στις αερομεταφορές ήδη από τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο έγιναν εντονότερα ενώ ο Μάρτιος αναμένεται να είναι, από πλευράς απόδοσης ο χειρότερος εδώ και πολλά χρόνια.

Στο Αεροδρόμιο της Αθήνας, τα δρομολόγια έχουν λιγοστέψει, μαζί και οι επιβάτες και κάθε μέρα υπάρχει και ένας περισσότερος περιορισμός. Μετά την αναστολή πτήσεων για Ιταλία, προστέθηκε η Ισπανία και ποιος γνωρίζει σε πόσους περισσότερους προορισμούς μπορεί να επεκταθεί το μέτρο για την ανάσχεση του ιού.

Την ίδια ώρα, τρίτες χώρες διέκοψαν την σύνδεση τους με την Ελλάδα, όπως η Κίνα και πρόσφατα η Τουρκία και οι ΗΠΑ. Η ίδια εικόνα επικρατεί εν ολίγοις και στα 14 Περιφερειακά Αεροδρόμια της Fraport με την ανησυχία για μία δύσκολη, επιβατικά, σεζόν να είναι μεγάλη. Το πρώτο δίμηνο κινήθηκε σε σχετικά καλά πλαίσια αλλά και εδώ ο Μάρτιο είναι “μαύρος μήνας”.

Την γραμμή της αναστολής δρομολογίων ακολουθεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ για να γλυτώσει από τα μεγάλα έξοδα με άδεια τρένα αν και εδώ, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα τα πράγματα έδειχναν ελαφρώς καλύτερα. Η κατάσταση τουλάχιστον μέχρι το Πάσχα αναμένεται να επιδεινωθεί μετά και τα συνεχόμενα μέτρα και την παραίνεση ο κόσμος να παραμείνει στα σπίτια του και να μην μετακινείται.

Πρωτοφανείς είναι και οι εικόνες στο δίκτυο Μετρό της Αθήνας. Τα τρένα που γέμιζαν ασφυκτικά μέχρι και πριν δύο εβδομάδες, πλέον κάνουν δρομολόγια με ελάχιστους επιβάτες. Την εικόνα αυτή δεν την έχουμε δει ούτε δεκαπενταύγουστο.

Αναστολή πολλών δρομολογίων λόγω έλλειψης επιβατών έχει ληφθεί και σε πολλά ΚΤΕΛ ανά την Ελλάδα με την εικόνα να δείχνει ότι θα επιδεινωθεί τις επόμενες 15 ημέρες.

Στην ίδια μοίρα και οι θαλάσσιες μεταφορές. Η Celestyal Cruises ανακοίνωσε την αναστολή όλων των δρομολογίων κρουαζιέρας μέχρι την 1η Μαϊου ενώ ακόμα και δρομολόγια όπως το Χίος-Τσεσμέ Τουρκίας, ανεστάλησαν για 15 ημέρες λόγω του κορωνοϊού.

Το μικρότερο αντίκτυπο φαίνεται πως τον έχουν οι αυτοκινητόδρομοι καθώς οι διαδρομές με το ι.χ. όχημα θεωρούνται ασφαλέστερες. Η πτώση που παρατηρείται και εδώ είναι μεγάλη, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό που να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα.

ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΟ ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ

Αναμφίβολα αυτή η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη και δεν την έχουμε βιώσει ξανά, όμως πρόκειται για ένα συντριπτικό χτύπημα στις μεταφορές της χώρας (αλλά και παγκοσμίως, μη γελιόμαστε), οι οποίες τα τελευταία χρόνια είχαν αλματώδη αύξηση.

Η εικόνα που βλέπουμε σε όλους τους κλάδους των επιβατικών μεταφορών είναι οδυνηρή και το δυσάρεστο είναι πως αυτό, λόγω των συνεχόμενων -αλλά απαραίτητων- μέτρων προστασίας του πληθυσμού θα έχει και συνέχεια.

Το μεγάλο ερωτηματικό προς το παρόν είναι η διάρκεια της πανδημίας. Η απάντηση προς το παρόν αναζητείται και αυτό σημαίνει πως οι μεταφορές το επόμενο διάστημα θα είναι σε περιδίνηση, δίχως προηγούμενο. Οι αερομεταφορές φαίνεται μέχρι τώρα πως είναι εκείνες που βιώνουν στο μάξιμουμ όλη αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση.

Το πως θέλουμε να δούμε το κέντρο της Αθήνας είναι μία μεγάλη κουβέντα η οποία κρατάει χρόνια. Μία σκέψη σε αυτό είναι τι παρεμβάσεις θα προταθούν. Εδώ και ένα έτος ο Δήμος Αθηναίων έχει ξεκινήσει να ολοκληρώνι ένα φιλόδοξο πρόγραμμα πεζοδρομήσεων που το αποτέλεσμα τους μέχρι τώρα είναι αρκετά ικανοποιητικό. Αλλάζει όλη την πόλη; όχι αλλά της δίνει μία φρεσκάδα που ομολογουμένως της λείπει. Η νέα διοίκηση του Δήμου, αποτελείται από νέους ανθρώπους που πιστεύουν ότι σε βάθος χρόνου θα μπορέσουν να αλλάξουν την εικόνα της πόλης προς το καλύτερο. Η αρχή γίνεται με την Ομόνοια που μας επανασυστήνεται.

Οι παρεμβάσεις λοιπόν δεν θα πρέπει να είναι της λογικής του ράβω-ξηλώνω σωστά; Θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους το τι εκτελείται αυτή την εποχή και το τι είναι βέβαιο ότι θα γίνει και να λειτουργήσουν περισσότερο “οικουμενικά”, δηλαδή να αγκαλιάσουν το κέντρο σε μεγαλύτερη έκταση.

Αυτό είναι και το βασικό ερώτημα. Ποιο είναι τελικά το κέντρο; δεν είναι τα Εξάρχεια; δεν είναι η Πατησίων; δεν είναι η περιοχή του Πολυτεχνείου; δεν είναι η περιοχή κάτω από την Ομόνοια μέχρι το Μεταξουργείο;

Επίσης ένα πολύ σημαντικό ερώτημα είναι πως θέλουμε να κινούνται οχήματα και άνθρωποι σε αυτό το κέντρο. Θέλουμε το σημερινό μοντέλο που είναι κάπως χαοτικό; οχήματα παντού και άνθρωποι που προσπαθούν με ελιγμούς να κινηθούν γύρω από αυτά ή περισσότερο χώρο σε πεζούς, ποδήλατα και μέσα σταθερής τροχιάς και εμφανώς λιγότερος χώρος για οχήματα; Η βιώσιμη αστική κινητικότητα δίνει εδώ την απάντηση από μόνη της.

Επίσης το να κάνουμε παρεμβάσεις σε βασικές υποδομές αλλά να μην λαμβάνουμε υπόψη τη συντήρηση τους αλλά και το πως λειτουργεί η πόλη, αυτό που θα καταφέρει είναι ότι κατάφεραν και άλλες παρεμβάσεις. Μία θολή εικόνα που δεν καταφέρνει να αναδείξει την πόλη. Θα ληφθεί λοιπόν υπόψη ότι η Αθήνα είναι γεμάτη με κάδους που είναι διάσπαρτοι σε όλο το κέντρο; θα προταθεί ένας νεός βιώσιμος και καλύτερα διαχειρίσιμος τρόπος για αυτό; θα υπάρχει συντήρηση σε ότι δημιουργηθεί; πάρκα και πεζοδρόμια είναι όμορφα όταν είναι καλοσυντηρημένα. Το σύνηθες φαινόμενο στην πόλη είναι ότι χαλάει να μένει έτσι μέχρι την επόμενη μεγάλη -και κοστοβόρα συνήθως- παρέμβαση.

Τι κάνουμε επίσης με τα κτίρια; Παρά τη μεγάλη και δυναμική τουριστική ανάπτυξη στο κέντρο παραμένουν πολλά τα γκρίζα, κλειστά κτίρια. Τι κάνουμε με αυτά; Πως θα αναγεννηθούν και μαζί θα φέρουν ζωή στους δρόμους που βρίσκονται; Επίσης θα υπάρχει κάποιος κανονισμός για την εξωτερική τους εμφάνιση; Θα υπάρχει υποχρεωτική συντήρηση και μία εικόνα αξιοπρεπής; σήμερα σε πάρα πολλές περιπτώσεις μπορούμε να δούμε ένα όμορφο εμπορικό κατάστημα και από πάνω το χάος, κτίρια σε πλήρη εγκατάλειψη.

Θα υπάρχουν κίνητρα για αλλαγή όψης κτιρίων, μέσω του νόμου για την ενεργειακή αναβάθμιση αλλά και για λόγους καλαισθησίας ακόμα.; Η Αθήνα είναι από τις λίγες μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης που αδιαφορεί για το πως δείχνει ένα κτίριο ακόμα και στους κεντρικότερους δρόμους της.

Κίνητρα θα υπάρξουν για νέες επενδύσεις; χωρίς επενδύσεις τα όμορφα πεζοδρόμια και πλατείες το μόνο που θα αποκτήσουν είναι τραπεζοκαθίσματα για καφέ και εστιατόρια. Φυσικά και είναι χρήσιμα αλλά όταν είναι μονόδρομος, κάτι δεν πάει καλά.

Η Ανάπλαση του κέντρου είναι μία φανταστική αρχή για να ανασυγκροτήσουμε την πόλη, όχι μόνο για να αλλάξουμε τα πεζοδρόμια της. Πρέπει να έχει όραμα, συνέχεια και συνέπεια, πολιτική βουλήση, την αποδοχή της κοινωνίας και το τελικό της αποτέλεσμα να αποτελέσει την απαρχή για να συμβεί το ίδιο και σε άλλες ελληνικές πόλεις ειδάλλως θα έχουμε και πάλι μία από τα ίδια και σε κάποια χρόνια θα μιλάμε ξανά και ξανά για την ανάγκη “ανάπλασης”, κοστοβόρας και εποχιακής.

Καλή εβδομάδα σε όλους
3.3.20

Νίκος Καραγιάννης-ypodomes.com