Στασινός: Ενιαίος και ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της διάβρωσης των ακτών

Την ανάγκη ενός ενιαίου και ολοκληρωμένου εθνικού σχεδιασμού, με τη συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας, της διοίκησης, της αυτοδιοίκησης και των άλλων εμπλεκομένων φορέων, για την ουσιαστική και σε βάθος αντιμετώπιση του προβλήματος της διάβρωσης των ακτών, που συνεχώς εντείνεται, τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός κατά τον εναρκτήριο χαιρετισμό του στην ημερίδα με θέμα: «Διάβρωση ακτών: Αίτια-αντιμετώπιση- Θεσμικό Πλαίσιο», που διοργάνωσε το ΤΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτού του εθνικού σχεδιασμού, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ υπογράμμισε ότι πρέπει να τεθούν σε απόλυτη προτεραιότητα  οι αναγκαίες δράσεις και τα απαιτούμενα έργα, να χρηματοδοτηθούν και να υλοποιηθούν, υπογραμμίζοντας ότι η διάβρωση των ακτών «είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια», διότι όπως υπογράμμισε «επηρεάζει αρνητικά ορισμένα από τα ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, όπως είναι ο τουρισμός και το φυσικό της περιβάλλον».

– «Αν χάσουμε τις ακτές μας θα έχουμε ένα σημαντικό μειονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού αλλά είναι και κάτι το οποίο είναι πραγματικά πολύτιμο και οι Έλληνες πολίτες δεν θέλουν να χάσουν», είπε ο Γ. Στασινός. «Ο τουρισμός μας, -συνέχισε ο ίδιος- σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη ημερίδα του ΣΕΤΕ,  πάει πάρα πολύ καλά και περιμένουμε από 28 εκατομμύρια τουρίστες φέτος 30 εκατομμύρια τουρίστες του χρόνου και μάλλον θα πάει ανοδικά η κίνηση του τουρισμού τα επόμενα χρόνια. Στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας για την προσέλκυση του τουρισμού, τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ είναι ο πολιτισμός της, η θάλασσα, ο ήλιος και ανάμεσα σε όλα αυτά είναι και οι ακτές της».

– «Η διάβρωση των ακτών μας είναι ένα πρόβλημα, για  το οποίο ναι μεν γίνονται πολλές εκδηλώσεις και πολλές συζητήσεις αλλά όμως σοβαρά δεν το έχουμε αντιμετωπίσει στη χώρα και γίνονται αποσπασματικά κάποιες ενέργειες και παίρνονται αποσπασματικά κάποιες πρωτοβουλίες» είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, επισημαίνοντας ότι «δεν μπορεί αυτό το φαινόμενο να αντιμετωπιστεί με αυτόν τον τρόπο. Γιατί όσο περνάει ο χρόνος θα αυξάνεται το πρόβλημα και εμείς θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε επιμέρους καταστάσεις και μόνο αυτές».

Τονίζοντας την ανάγκη μιας ενιαίας  και ολοκληρωμένης δραστηριότητας ο Πρόεδρος του ΤΕΕ είπε ότι «είναι σημαντικό να υπάρχει μία στρατηγική στην επίλυση του προβλήματος, να υπάρχει μία συγκεκριμένη κατεύθυνση στην επίλυση του προβλήματος. Καλό είναι να λύσουμε μεταξύ μας τις διαφορές, και εννοώ και τις επιστημονικές διαφορές που έχουμε, και να μην σκεφτόμαστε όπως σκεφτόταν η Ελλάδα, για όλα τα θέματα όχι μόνο για αυτό. Δηλαδή ο καθένας να έχει το μαγαζί του και να μην προσεγγίζει κανείς αυτό το μαγαζί, επίσης, αυτή είναι η δική μου λύση και όχι δεν πάω στον άλλον ή κυνηγάω να πολεμήσω τον άλλον, και δεν κοιτάμε το πρόβλημα ούτε τους πολίτες ούτε τους επενδυτές. Κοιτάμε πώς θα διατηρήσουμε ένα μαγαζί.  Επομένως θα συνεργαστούμε όλοι οι επιστήμονες, όλοι όσοι ασχολούνται με το συγκεκριμένο πρόβλημα να βρούμε τις εφικτές λύσεις, και στη συνέχει να πολεμήσουμε όλοι μαζί έτσι ώστε  αυτά τα έργα να μπουν σε απόλυτη προτεραιότητα και να χρηματοδοτηθούν».

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ ανακοίνωσε ότι η πρωτοβουλία που ανέλαβε το ΤΕΕ για την αντιμετώπιση του φαινομένου της διάβρωσης των ακτών θα συνεχιστεί σε όλη την Ελλάδα. Επίσης ενέταξε την εκδήλωση στις γενικότερες πρωτοβουλίες ανάδειξης του επιστημονικού ρόλου και έργου του ΤΕΕ, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι: «Το ΤΕΕ τα τελευταία δύο χρόνια κάνει μία μεγάλη προσπάθεια να αναπτύξει ένα ρόλο τον οποίο τον είχε χάσει τα προηγούμενα χρόνια κάνοντας επιστημονικές εκδηλώσεις οι οποίες είναι κοντά σε καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν και οι πολίτες και οι επιχειρήσεις και οι μηχανικοί».

Τι είπαν οι επιστήμονες

Ορέστης Μεσοχωρίτης: 18 έως 20 μήνες για να εκδοθεί άδεια έργου προστασίας από διάβρωση της ακτής

Τις δαιδαλώδεις και πολύπλοκες διαδικασίες, μεταξύ των συναρμοδίων υπουργείων, φορέων και εμπλεκόμενων οργανισμών, που προβλέπονται με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο,  του νόμου 2971/2001, ιδιαίτερα από τα άρθρα 12 και 14 του συγκεκριμένου  νόμου, που αναφέρονται στην προστασία των ακτών και την ανάπλαση των ακτών αντίστοιχα, προκειμένου να βγει μία άδεια ενδιαφερόμενου, συνήθως δήμου, για έργα προστασίας της ακτής από το φαινόμενο της διάβρωσης περιέγραψε κατά την ομιλία του στην ημερίδα του ΤΕΕ ο Ορέστης Μεσοχωρίτης, Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ, MSc in Maritime Civil Engineering.

Ο ίδιος σημείωσε ότι μία τέτοια άδεια, με τις συνήθεις συνθήκες απαιτεί 18 έως 20 μήνες για να εκδοθεί, χρόνος που είναι πολύς και λόγω της έκτασης και έντασης του φαινομένου θα πρέπει να μειωθεί, χωρίς βεβαίως να γίνει καμία έκπτωση στην ποιότητα των μελετών και των έργων και στην προστασία του περιβάλλοντος. Ο κ Μεσοχωρίτης παρουσίασε αναλυτικά τα αίτια του φαινομένου της διάβρωσης των ακτών και το πλέγμα των επιπτώσεων τόσο της κλιματικής αλλαγής, όσο και των ανθρωπογενών παρεμβάσεων, που συντελούν στην δημιουργία και την ένταση της εμφάνισης του. Ο ίδιος τόνισε ότι για να γίνουν έργα, που σχετίζονται με το φαινόμενο θα πρέπει κάθε φορά να εκπονούνται μελέτες με κύριο χαρακτηριστικό την επιστημονική γνώση και υπευθυνότητα, αναφέροντας ότι υπάρχουν παραδείγματα άστοχών έργων.

Π.χ. μαρίνες αλιευτικά καταφύγια κ.α. τα οποία διέβρωσαν παρακείμενες παραλίες και κάποια από αυτά απασχολούν προσφυγές στην δικαιοσύνη. Ο ομιλητής παρουσίασε επίσης ως βασικές παρεμβάσεις, που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της διάβρωσης των ακτών τις ύφαλες κατασκευές, που τοποθετούνται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και παρεμβάσεις με γεωυφάσματα και γεωσωλήνες. Έργα, που επιλέγονται κατά περίπτωση με βάση ακτομηχανική μελέτη, για την εκπόνηση της οποίας χρησιμοποιούνται μαθηματικά μοντέλα, που εντοπίζουν τις αιτίες του προβλήματος και επιλέγονται οι κατάλληλες λύσεις για την αντιμετώπιση του. Ο κ Μεσοχωρίτης είπε ακόμη ότι για έργα αντιμετώπισης της διάβρωσης των ακτών υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι από το ΕΣΠΑ 2014-2020, αναφέροντας ως επιτυχημένο παράδειγμα έργα που υλοποιούνται στη βόρεια Ελλάδα, με πρωτοβουλίες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.    

Σεραφείμ Πούλος: Το 28,6% της ακτογραμμής βρίσκεται υπό διάβρωση

Ο Σεραφείμ Πούλος, καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ Τομέας Γεωγραφίας και Κλιματολογίας, ανέλυσε τις ανθρωπογενείς και φυσικές αιτίες της διάβρωσης των ακτών και στο διαχειριστικό θεσμικό πλαίσιο. Όπως επεσήμανε, η παράκτια διάβρωση πλήττει όλες τις Μεσογειακές χώρες. Στη χώρα μας, το 28,6% της ακτογραμμής βρίσκεται υπό συνθήκες διάβρωσης.

Θεοφάνης Καραμπάς: Αιτίες και αντιμετώπιση του προβλήματος

Ο καθηγητής Παράκτιας Μηχανικής και Τεχνικής Προστασίας Ακτών ΑΠΘ, Θεοφάνης Καραμπάς, αναφέρθηκε στα έργα προστασίας ακτών. Όπως είπε, αιτίες της διάβρωσης αποτελούν: Φυσικές διεργασίες, άστοχα παράκτια έργα, κατασκευή φραγμάτων – οικιστική δόμηση, οι ποτάμιες/παραλιακές αμμοληψίες. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διάβρωσης μπορούν να γίνουν επεμβάσεις στις μορφοδυναμικές διεργασίες, με σκοπό την μείωση της διαβρωτικής τάσης των κυματισμών και των κυματογενών ρευμάτων. Ειδικότερα: κατασκευή παράκτιων τεχνικών έργων προστασίας, τεχνητή ανάπλαση ακτής (beach nourishment), καθώς και «σκληρές» και «ήπιες» μέθοδοι.

Βασιλική Τσουκαλά: Χωρίς προδιαγραφές οι μελέτες για ακτογραμμή

Η αναπλ. Καθηγήτρια Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος, διευθύντρια Εργαστηρίου Λιμενικών Έργων, Βασιλική Τσουκαλά, αναφέρθηκε στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στο σχεδιασμό των παράκτιων έργων στην πρόβλεψη και αντιμετώπιση. Υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων, καθώς και επαρκών προβλέψεων των καιρικών μεταβολών ώστε να λαμβάνεται υπόψη το κυματικό κλίμα μιας περιοχής σε βάθος χρόνου. Και ακόμη τόνισε πως δεν υπάρχουν προδιαγραφές για τις μελέτες που αφορούν στην ακτογραμμή.

Βασίλειος Καψιμάλης: Φυσικά, αλλά και ανθρωπογενή, τα αίτια

Ο Διευθυντής Ερευνών Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Βασίλειος Καψιμάλης, υπογράμμισε πως για τη διάβρωση των ακτών υπάρχουν φυσικά, αλλά και ανθρωπογενή αίτια. Σε μερικές δε περιπτώσεις, η φύση διορθώνει ως ένα βαθμό τη βλάβη, γι αυτό και είναι ανάγκη να δίνεται ένας εύλογος χρόνος για φυσική αποκατάσταση. Και ανέφερε ότι το φαινόμενο της διάβρωσης μπορεί να χαρακτηριστεί σοβαρό όταν κινδυνεύουν ή απειλούνται: ανθρώπινες ζωές, δραστηριότητες και υποδομές, το τοπικό οικοσύστημα (βιοποικιλότητα) και η ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος.