Στα 17 δισ. ευρώ το ανεκτέλεστο των κατασκευαστικών ομίλων το 2023 – Συντήρηση δυνάμεων προβλέπεται το 2024

Στα 17 δισ. ευρώ κλείδωσε το ανεκτέλεστο των 4 μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων της χώρας για το 2023. Σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ, ΑΒΑΞ και ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, το συνολικό ανεκτέλεστο έφτασε στα 17 δισ. ευρώ για το περασμένο έτος που ομολογουμένως αποτέλεσε μια χρονιά που έδωσε μεγάλη ώθηση στον κλάδο των κατασκευών.

Οι προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί από το ράλλυ που παρατηρείται στον κλάδο για την αύξηση του κλάδου των κατασκευών, των εσόδων και φυσικά των κερδών για τις μεγάλες κατασκευαστικές της χώρας είναι πολλές. Αυτό λόγω των πολλών έργων που βρίσκονται τόσο σε στάδιο κατασκευής όσο και υπό δημοπράτηση. Πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ σημειώνει άλλωστε πως μέχρι το 2026 θα υπάρξει αντικείμενο με το ιστορικό ποσό των 52 δισ. ευρώ.

Το γενικότερο κλίμα “ευφορίας” που καταγράφεται από παράγοντες της αγοράς εκτιμάται πως θα συνεχίσει το 2024 όμως θα πρέπει να κρατήσουμε ως άνω τελεία πως διαπιστώνεται και ένα πρώτο φρένο στις υπογραφές συμβάσεων αλλά και στους διαγωνισμούς, απόρροια της μεγάλης συγκέντρωσης έργων που υπάρχουν αυτή την εποχή στην ελληνική κατασκευαστική κοινότητα.

Αυτό φάνηκε άλλωστε και στη σχέση των αποτελεσμάτων 9μήνου 2023-12μηνου 2023 όπου τα ανεκτέλεστα δεν άλλαξαν ουσιαστικά και διατηρήθηκαν στα ίδια επίπεδα. Να θυμίσουμε πως σε επίπεδο 9μήνου είχαμε και πάλι καταγράψει στα 17 δισ. ευρώ το συσσωρευμένο ανεκτέλεστο.

Οι προβλέψεις για το 2024

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το 2024 φαίνεται πως θα είναι ισορροπημένο και δεν προβλέπεται να έχουμε μεγάλες αλλαγές σε επίπεδο ανεκτέλεστων. Στα δημόσια έργα το τοπίο είναι πλέον ευδιάκριτο, ενώ ένας νέος σημαντικός παράγοντας είναι πως σηκώνουν κεφάλι τα ιδιωτικά έργα μετά από αρκετά χρόνια. Όλοι οι 4 μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι σημειώνουν στα οικονομικά τους αποτελέσματα την ενίσχυση της ιδιωτικής κατασκευής και την πιο ισορροπημένη σχέση με τα δημόσια έργα. Για παράδειγμα η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναφέρει πως περίπου το 70% των έργων της είναι ιδιωτικής φύσης και η ΑΒΑΞ περίπου το 55%. Για φέτος λοιπόν δεν αναμένονται δραματικές αλλαγές αναφορικά πάντα με το ανεκτέλεστο αλλά φαίνεται πως θα έχουμε μια συντήρηση δυνάμεων.

Αυτό ίσως να αλλάξει αν γίνει περαιτέρω ενίσχυση της ιδιωτικής κατασκευής με ναυαρχίδα φυσικά την μεγάλη επένδυση στο Ελληνικό, καθώς πλεόν σειρά από έργα έχουν περάσει στους 4 μεγάλους ομίλους της χώρας. Περιμένοντας τα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2024, οι μεγάλοι των κατασκευών το 2023 έχουν δημιουργήσει νέα ιστορικά ρεκόρ.

Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναμένει υπογραφές συμβάσεων σχεδόν 4 δισ. ευρώ (λόγω των συμβάσεων για Αττική Οδό – Εγνατία Οδό αλλά το κατασκευαστικό αντικείμενο δεν είναι πάνω από 1,5 δισ. ευρώ), ενώ η ΑΒΑΞ και η INTRAKAT αναμένουν προσθήκες έργων που προς το παρόν δεν μπορούν να συγκεκριμενοποιηθούν. Τις ίδιες θετικές προοπτικές καταγράφουν και οι άλλοι μεγάλοι όμιλοι.

Λόγω των επαναλαμβανόμενων προσφυγών, για το 2025 μεταφέρεται η υπογραφή για άλλα μεγάλα δημόσια έργα όπως η επέκταση της Λεωφόρου Κύμης, το βασικό τμήμα του ΒΟΑΚ, Χανιά-Ηράκλειο κ.α.

Τα ανεκτέλεστα ανά Όμιλο και οι διακυμάνσεις

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως σε σχέση με το 2022 έχουμε σε επίπεδο εννεαμήνου μια σωρευτική αύξηση περίπου 7 δισ. ευρώ αλλά αυτό έχει να κάνει με τον συνυπολογισμό και των προς υπογραφή έργων οπότε αυτή η σύγκριση δεν είναι δόκιμη. Σε κάθε περίπτωση όμως η αύξηση στο ανεκτέλεστο των Ομίλων είναι σημαντική και το 2023 θα μείνει ως η χρονιά που εκτόξευσε τα μεγέθη όχι μόνο των μεγάλων ομίλων αλλά και του κλάδου.

Σε επίπεδο πάντα ανεκτέλεστου εννιαμήνου, ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έπιασε τα 5,3  δισ. ευρώ, ο Όμιλος INTRAKAT 4,9 δισ. ευρώ, η Μυτιληναίος 3,5 δισ. ευρώ, η ΑΒΑΞ 3,3 δισ. ευρώ.  Τα ποσά αυτά με την ολοκλήρωση του φετινού οικονομικού έτους εκτιμάται ότι πως θα μπορούσαν θα αυξηθούν ελαφρώς προς τα 17,5-18  δισ. ευρώ. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα αποτελέσματα των ομίλων συνυπολογίζονται και τα έργα προς υπογραφή και όχι μόνο αυτά που είναι συμβασιοποιημένα.

Αυτή η αυξητική τάση συνέβη σε μια περίοδο που είναι γεμάτη από έργα υπό δημοπράτηση. Τα έργα αυτά με την μελλοντική συμβασιοποίηση τους θα προσφέρουν νέα αύξηση στα παραπάνω στατιστικά. Μέσα στο 2024 περιμένουμε για παράδειγμα, την υπογραφή για το Ellinikon Mall (ΑΒΑΞ-Rizzani),  του Riviera Galleria, και σε επίπεδο δημοσίω έργων περιμένουμε να συμβασιοποιηθούν κάποιοι διαγωνισμοί ΣΔΙΤ όπως τα 17 σχολεία στην Κεντρική Μακεδονία, το νέο κτίριο της ΓΓ Υποδομών, οι φοιτητικές εστίες σε Θεσσαλία και Κρήτη, πιθανόν της επέκτασης του αεροδρομίου της  Αθήνας κ.α.

Εντός του έτους εκτιμάται πως θα υπογραφούν νέα μεγάλα έργα όπως τα οδικά Ιωάννινα-Κακαβιά (ΑΒΑΞ), Μακρακώμη-Τυμφρηστός, οι συμβάσεις παραχώρησης της Αττικής Οδού και της Εγνατίας Οδού, η επέκταση του προβλήτα 6 στον ΟΛΘ, η παραχώρηση του αεροδρομίου Καλαμάτας κ.α.  Σύμφωνα με εκτιμήσεις προχωρήσουν όλα τα παραπάνω θα έχουμε υπογραφές έργων που θα αγγίξουν σε επίπεδο κατασκευαστικού αντικειμένου τα 2,5 δισ. ευρώ.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το ανεκτέλεστο δεν προσθέτει μόνο από τις συμβάσεις νέων έργων αλλά αφαιρεί και από την εκτέλεση των υφιστάμενων συμβάσεων με το πέρασμα του χρόνου. Παράλληλα όπως αναφέρθηκε και παραπάνω  θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και υπογραφές συμβάσεων των ομίλων σε άλλες δραστηριότητες (ιδιωτικά κτιριακά έργα, σε άλλα πεδία της οικονομίας όπως η ενέργεια και υπογραφές σε άλλες χώρες), για να δούμε πως το 2024 είναι άλλη μια χρονιά προσδοκιών.

Ο ρόλος των ΣΔΙΤ και του Ελληνικού

Μέσα στο 2024 πέρα από τα αναφερθέντα έργα, θα ωριμάσουν και άλλοι διαγωνισμοί, οι συμβάσεις των οποίων όμως θα πραγματοποιηθούν μετά τις εθνικές εκλογές, δηλαδή μετά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των ανεκτέλεστων των εταιρειών θα παίξει αν κάποιοι από τους πολλούς διαγωνισμούς ΣΔΙΤ μπορέσουν να υπογραφούν.

Σήμερα είναι σε διαγωνιστική διαδικασία σχεδόν 40 έργα με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Όπως είδαμε και παραπάνω, κάποια από αυτά ενδέχεται να τα δούμε να ολοκληρώνονται, ωστόσο είναι γεγονός πως γενικά οι διαγωνισμοί ΣΔΙΤ δεν διακρίνονται για την ταχύτητα τους. Υπάρχουν διαγωνισμοί που έχουν ξεκινήσει ακόμα και από το 2000 (όπως οι φοιτητικές εστίες σε Κρήτη, Θράκη, Θεσσαλία) που δεν έχουν φτάσει στο σημείο της συμβασιοποίησης.

Τον δικό του ρόλο στις επιδόσεις της φετινής χρονιάς στις εταιρείας 7ης τάξης, θα παίξει και η προώθηση των έργων στο Ελληνικό. Από το καζίνο, μέχρι τους Πύργους, τις ανοιχτές υποδομές και τα Malls, το Ελληνικό θα δώσει επιπρόσθετο και πολύ σημαντικό ανεκτέλεστο στις μεγάλες ελληνικές εταιρείες.

Ο πήχης έχει τεθεί πολύ ψηλά για τα πολυάριθμα projects της Lamda καθώς περνά σιγά-σιγά στην ωρίμανση των έργων της Α` φάσης και θέλει να τα δει να υλοποιούνται.

Στους κινδύνους του 2024 για τους BIG 4 είναι το αυξημένο κόστος ενέργειας, οι τιμές πρώτων υλών που εξακολουθούν να κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα αλλά και  η έλλειψη προσωπικού σε όλα τα επίπεδα της κατασκευής που τείνει να γίνει το κυρίαρχο πρόβλημα. Επίσης σε αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε την χρηματοδότηση η οποία αυτή την περίοδο δεν είναι σε ιδανικά επίπεδα και δημιουργεί και αυτή με τη σειρά της προκλήσεις για τον κλάδο.