Σημαντική μείωση στις δημοπρατήσεις δημόσιων έργων το 2024 – Σε σταθερά χαμηλά επίπεδα οι εκπτώσεις

Την πρώτη μεγάλη διόρθωση παρουσίασαν οι διαγωνισμοί για δημόσια έργα, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΑΤΕ. Μετά από αρκετά χρόνια στα οποία στις δημοπρατήσεις είχαμε ένα εύρος από 314 μέχρι 560 διαγωνισμούς, το 2024 κατεγράφη η μικρότερη επίδοση από το 2017 όπου και υπάρχουν καταγεγραμμένα δεδομένα.

Πιο συγκεκριμένα το 2024 είχαμε την δημοπράτηση 183 δημόσιων έργων ύψους από 1 εκατ. ευρώ και άνω. Αν σκεφτούμε ότι το 2024 αντίστοιχα είχαμε 442 και το 2023 314 διαγωνισμούς, αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε μια σημαντική πτώση.

Στην ανάλυση του παραπάνω στατιστικού βρίσκουμε συνολικά 80 έργα από 1 έως 2 εκατ. ευρώ, αντί για 163, δηλαδή επίδοση μειωμένη σε ποσοστό πάνω από 50%. Στα έργα άνω των 2 εκατ. ευρώ έχουμε 103 διαγωνισμούς το 2024 αντί για 279 το 2023.

Οι λόγοι της πτώσης ίσως μπορούν να εξηγηθούν στην μεγάλη πληθώρα διαγωνισμών που ζήσαμε από το 2018 και μετά που έφεραν ένα σημαντικό κορεσμό στον κατασκευαστικό κλάδο με αποτελέσματα όπως η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, την ραγδαία αύξηση του κόστους κ.α.

Σε σχέση με τις εκπτώσεις που δόθηκαν έχουμε μια στασιμότητα σε το 2023. Πιο συγκεκριμένα ο μέσος όρος έκπτωσης που δόθηκε το 2024 ήταν 22,11% σχεδόν στα ίδια επίπεδα με το 2023 που ήταν 22,03%. Στους διαγωνισμούς από 1-2 εκατ. ευρώ η έκπτωση κυμάνθηκε σε 26,72% το 2024 (27,91% το 2023) και στους άνω των 2 εκατ. ευρώ ήταν 18,54% (το 2023 ήταν 18,6%).

Αν περάσουμε στην διαχρονικότητα των δημοπρατήσεων θα δούμε πως το 2018 είχαμε το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο ρεκόρ με συνολικά 560 έργα. Το 2020 εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού είχαμε επίσης 448 διαγωνισμού. Το 2021 μειώθηκαν οι δημοπρατήσεις σε 418 και το 2022 είχαμε αύξηση σε 499. Το 2022 είχαμε 314 διαγωνισμούς και το 2023 μεγάλη αύξηση σε 442 δημοπρατήσεις. Το 2024 είδαμε την χαμηλότερη επίδοση εδώ και επτά χρόνια.

Στον τομέα των εκπτώσεων η στασιμότητα δείχνει πως είμαστε κοντά στο σημείο που εξαντλείται προφανώς η διάθεση για ακόμα χαμηλότερες εκπτώσεις πράγμα που δείχνει και μια σημαντική δυναμική του κλάδου.

Έχει δε ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν δούμε την διαχρονική εξέλιξη της πτώσης των προσφερόμενων εκπτώσεων. Το 2017, εν μέσω ακόμα της οικονομικής κρίσης ο μέσος όρος των εκπτώσεων είχε φτάσει στο εντυπωσιακό 58,35% ενώ και το 2018 ήταν 57,21%.

Στη συνέχεια είδαμε μια βαθμιαία αποκλιμάκωση των εκπτώσεων σε λογικότερα επίπεδα. Το 2019 έπεσε στο 51,78%, το 2020 στο 49,79% και το 2021 στο 44,6%. Τα δύο επόμενα έτη είχαμε πολύ μεγάλες “βουτιές” στις προσφερόμενες εκπτώσεις. Το 2022 ο μέσος όρος περιορίστηκε σε 30,17% και το 2023 σε 22,03%. Ουσιαστικά σε δύο χρόνια είχαμε μείωση κατά 50% στον μέσο όρο των εκπτώσεων. Το 2024 όπως είδαμε έχουμε μια διατήρηση δυνάμεων.

Το 2025 φαίνεται ότι κινούμαστε επίσης σε επίπεδα 2024 καθώς τα περισσότερα έργα με χρηματοδότηση είτε από το ΕΣΠΑ 2021-2027, είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν δημοπρατηθεί με αποτέλεσμα να βλέπουμε πλέον τα έργα που κυρίως παρουσιάζουν καθυστέρηση ή έχουν χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε και εκπτώσεις που έχουν πιο ακραία χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα στο έργο “ανακατασκευή μικρού προβλήτα λιμένα Νεάπολης” ύψους 11,37 εκατ. ευρώ που διεξήχθη πέρυσι τον Οκτώβριο από το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Μονεμβασιάς η έκπτωση που δόθηκε ήταν μόλις 1,81%. Αντίστροφο παράδειγμα έχουμε από τις Αχαρνές όπου το έργο “βιοκλιματικής ανάπλασης ενδοδημοτικής οδοποιίας” από τον Δήμο Αχαρνών ποσού 5,5 εκατ. ευρώ, δόθηκε έκπτωση 41,11%.

Σε έργα με μεγαλύτερο προϋπολογισμό έχουμε επίσης παραδείγματα όπως στο οδικό έργο Ιωάννινα-Κακαβιά ύψους 386 εκατ. ευρώ στον οποίο δόθηκε έκπτωση 17,5%, ενώ αντίστοιχα στο έργο για το Φράγμα Κελεφίνας ύψους 31,5 εκατ. ευρώ η προσφορά που δόθηκε έφτασε το 21,29.

Αυτό που παρατηρείται ότι έχουμε περάσει σε μια περίοδο όπου οι πολύ μεγάλες εκπτώσεις και ειδικά άνω του 50% είναι πλεόν πιο σπάνιες και οι εκπτώσεις που συνήθως δίνονται είναι πιο αυξημένες στα έργα 1-2 εκατ. ευρώ και πιο “σφιχτές” στα έργα με πιο μεγάλο προϋπολογισμό.