Σε φάση υλοποίησης περνάει ο νέος ΠΕΣΔΑ Αττικής

Ο αναθεωρημένος ΠΕΣΔΑ Αττικής, μετά από μια μακρά περίοδο συζητήσεων, πολύπλευρων πιέσεων και διαβουλεύσεων φαίνεται να περνάει σταδιακά σε φάση υλοποίησης δρομολογώντας μεγάλες αλλαγές στον τρόπο συλλογής και επεξεργασίας των αποβλήτων στην Περιφέρεια.

Μέχρι και σήμερα η διαχείριση και τελική διάθεση των απορριμμάτων της μητροπολιτικής Περιφέρειας Αττικής γίνεται στον εγκεκριμένο ΧΥΤΑ της Φυλής, έκτασης 1.000 στρεμμάτων μεταξύ των ορέων της Πάρνηθας και του Αιγάλεω. Ο ΧΥΤΑ, που δέχεται σε καθημερινή βάση 5.500 τόνους σκουπιδιών, λειτουργεί πλέον στα όρια του από άποψη χωρητικότητας και χρονικός στόχος για το οριστικό κλείσιμό του έχει τεθεί για το 2020.

Η απενεργοποίηση του ΧΥΤΑ αποτελεί κεντρικό αίτημα των κατοίκων των όμορων περιοχών αρκετά χρόνια τώρα, οι οποίοι προβάλλουν ως βασικά επιχειρήματα, την περιβαλλοντική επιβάρυνση και τους κινδύνους για την δημόσια υγεία που αυτός προκαλεί.

Η σπαζοκεφαλιά για την διευθέτηση του ζητήματος ενός σχεδόν κορεσμένου ΧΥΤΑ που δέχεται την συντριπτική πλειοψηφία των σκουπιδιών της πρωτεύουσας, επέβαλε τον επανασχεδιασμό της διαχείρισης των αποβλήτων πάνω σε μια πιο βιώσιμη και μακροπρόθεσμη βάση θέτοντας τον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ στο μικροσκόπιο για ριζικές αλλαγές.

Την παραδοχή ότι το μοντέλο του ΧΥΤΑ στη Φυλή είναι παρωχημένο, αναποτελεσματικό και αποτελεί μια πρακτική «υπό εξαφάνιση», τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μοιράστηκαν τόσο οι προηγούμενες όσο και οι τρέχουσες Περιφερειακές Αρχές που βρέθηκαν προ της ίδιας πρόκλησης. Αυτό που άλλαξε ωστόσο είναι η οπτική γωνία της λύσης που προκρίθηκε σε κάθε περίπτωση.

Ο τέως Περιφερειάρχης, κος Γιάννης Σγουρός προώθησε τη δημιουργία μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων ΣΔΙΤ, όπως συνέβη στην περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας πρόσφατα, ενόσω η νυν Περιφερειάρχης, κα Ρένα Δούρου αντιπρότεινε ένα πολύ διαφορετικό μοντέλο, το οποίο εγκρίθηκε και προχωράει σε υλοποίηση, με βάση την αποκεντρωμένη διαχείριση και την διαλογή στην πηγή.

Η Περιφερειακή Αρχή απέρριψε τις 4 μονάδες ΣΔΙΤ που είχαν δρομολογηθεί για συγχρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020 ως φαραωνικές, μεταθέτοντας έτσι την ευθύνη για την διαχείριση των απορριμμάτων σε επίπεδο Δήμων. Φυσικά, η απόφαση αυτή σήμανε ότι ο ΧΥΤΑ της Φυλής, πλέον δεν θα είναι ο βασικός κρίκος στη διάθεση και την επεξεργασία των σκουπιδιών, αλλά οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Το μοντέλο, πάνω στο οποίο προχωράει η Περιφέρεια, αποφεύγει τη δημιουργία κεντρικών, στιβαρών υποδομών για την επεξεργασία των σκουπιδιών. Αντίθετα, οι κατά τόπους Δήμοι θα είναι επιφορτισμένοι με την δημιουργία σχετικών μονάδων, πολύ μικρότερης κλίμακας, και τον συντονισμό της όλης διαχείρισης στα διοικητικά τους όρια, πάνω στις αρχές της κυκλικής οικονομίας και του τρίπτυχου Μείωσης-Ανακύκλωσης-Επανάχρησης (Reduce-Recycle-Reuse).

Εκτός από έναν αποτελεσματικό, αποκεντρωμένο συντονισμό βέβαια, απαιτείται και η ανάλογη ευαισθητοποίηση από τους πολίτες οι οποίοι θα κληθούν να διαχωρίζουν τα απορρίμματά τους ανάλογα με το είδος τους. Η νοοτροπία της ανακύκλωσης έχει καλλιεργηθεί σε κάποιο βαθμό από τα προηγούμενα χρόνια με την εισαγωγή των μπλε κάδων και, πιο πρόσφατα, των κωδώνων, αλλά τώρα οι κάτοικοι της Αττικής θα πρέπει να φανούν ακόμα πιο συνειδητοποιημένοι πάνω στο θέμα.

Ανάμεσα στις προκλήσεις του νέου συστήματος, εκτός από την αφομοίωση της νέας λογικής όσον αφορά την διάθεση και την διαλογή των σκουπιδιών, περιλαμβάνεται η εξεύρεση χώρων (ακόμα και μέσω κοστοβόρων απαλλοτριώσεων) για την δημιουργία υποδομών επεξεργασίας αλλά και η χωροθέτηση των  ίδιων των κάδων, ιδιαίτερα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές του αστικού ιστού.

Μόλις χτες η κα Ρένα Δούρου δήλωσε πως η φετινή χρονιά θα είναι «κομβικής σημασίας για το μείζον θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων» καλώντας τους Δήμους να υλοποιήσουν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Απορριμμάτων που έχουν καταρτίσει. Η επιθυμητή ευαισθητοποίηση των πολιτών βέβαια προϋποθέτει μια οργανωμένη ενημερωτική εκστρατεία από την Πολιτεία σχετικά με τις επικείμενες, μεγάλες αλλαγές, προκειμένου τελικά να διασφαλιστεί η επιτυχία της νέας στρατηγικής.

Φίλιππος Παναγόπουλος-ypodomes.com