Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το masterplan απολιγνιτοποίησης

Σε δημόσια διαβούλευση στην ιστοσελίδα opengov.gr τέθηκε το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (masterplan) των λιγνιτικών περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, οι βασικές αρχές του οποίου παρουσιάστηκαν τον Σεπτέμβριο. Η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 10 Νοεμβρίου 2020.

Το masterplan εδράζεται σε πέντε πυλώνες ανάπτυξης (καθαρή ενέργεια, βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο, έξυπνη αγροτική παραγωγή, βιώσιμος τουρισμός, τεχνολογία και εκπαίδευση), που εναρμονίζονται με τους στόχους πολιτικής της Ε.Ε. για μία εξυπνότερη, πιο πράσινη, πιο συνδεδεμένη και πιο κοινωνική Ευρώπη. Κύρια προτεραιότητά του είναι η προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων στις λιγνιτικές περιοχές και η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας που θα υπερκαλύψουν αυτές που θα χαθούν λόγω της απολιγνιτοποίησης.

Μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, το τελικό masterplan –που θα εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο- θα αποτελέσει τη βάση για το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027 (που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης του νέου ΕΣΠΑ) στο οποίο θα εξειδικεύονται οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές.

Παράλληλα, προετοιμάζεται σχέδιο νόμου με στόχο την ταχεία υλοποίηση του masterplan που θα συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, διατάξεις που θα διασφαλίζουν την ουσιαστική εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών. Θα παρουσιάζονται επίσης τα κίνητρα που θα θεσπίσει η χώρα μετά την έγκριση από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ειδικότερα, η πρόταση που τελεί υπό επεξεργασία προκειμένου να τεθεί προς έγκριση από τα αρμόδια θεσμικά όργανα (εθνικά και ευρωπαϊκά) προβλέπει τα εξής:

– Για τις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Τρίπολης εκτιμάται πως, όσον αφορά στα κίνητρα που αφορούν στην υλοποίηση νέων επενδύσεων, το συνολικό ύψος της ενίσχυσης χρειάζεται να αυξηθεί σε 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές.
– Για τις λοιπές περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, η πρόταση είναι να προβλεφθεί μέγιστη ενίσχυση της τάξης του 40% για μεγάλες επιχειρήσεις, 50% για μεσαίες και 60% για μικρές.

Μέσα από τα προτεινόμενα κίνητρα θα δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό όλες οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των τριών πυλώνων του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης (Ταμείο Δίκαιης Μετάβααης, InvestEU, δανειακή διευκόλυνση δημόσιου τομέα), καθώς και των υπόλοιπων πηγών, εγχώριων και ευρωπαϊκών.

Δηλώσεις Υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος, κ. Κωστή Χατζηδάκη

«Το masterplan που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση δίνει ουσιαστικές απαντήσεις στους κατοίκους της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Θέλουμε οι λιγνιτικές περιοχές να γυρίσουν σελίδα. Θέτουμε τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός παραγωγικού μοντέλου που δεν θα εξαρτάται μόνο από την ενέργεια, αλλά και από τη βιομηχανία, τη βιοτεχνία, τον εναλλακτικό τουρισμό και την βιολογική γεωργία. Μπορούν να αναπτυχθούν πολλές δραστηριότητες και έχουμε δύο βασικά εργαλεία για την προώθησή τους: Πρώτον, τη χρηματοδότηση ύψους 5,05 δισ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους που θα διοχετευθεί στις λιγνιτικές περιοχές. Δεύτερον, το πλαίσιο των κινήτρων που θα οριστικοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα προσελκύσουν μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις. Έχουμε ήδη παρουσιάσει 16 project που δείχνουν τον δρόμο που θέλουμε να ακολουθήσουμε, είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν και άλλα.

Και φυσικά δεν ξεκινάμε από μηδενική βάση, αφού η δράση μας για τις λιγνιτικές περιοχές έχει ξεκινήσει από τις αρχές του έτους, όταν παρουσιάσαμε σχέδιο 12 σημείων, που ήδη υλοποιείται. Ο λιγνιτικός πόρος -136 εκατ. ευρώ- αποδίδεται. Το Πράσινο Ταμείο έχει προκηρύξει ειδικά προγράμματα για την απολιγνιτοποίηση, έχουμε βρει βιώσιμες λύσεις για τη θέρμανση των περιοχών που είχαν εξάρτηση μέχρι πρότινος από τις λιγνιτικές μονάδες. Για παράδειγμα, στο Αμύνταιο, όπου η μονάδα της ΔΕΗ έκλεισε, ξεκίνησε προ ημερών η δοκιμαστική λειτουργία της μονάδας καύσης βιομάζας με την οποία θα συνδεθεί η τηλεθέρμανση.

Βασικό μας μέλημα είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση. Γι’ αυτό δίνουμε προτεραιότητα στο πρόγραμμα των αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ, ώστε αυτοί που σήμερα σκάβουν αύριο να εργάζονται για την αποκατάσταση των γαιών για να μπορούν να αποδοθούν σε άλλες χρήσεις. Έχουμε μάλιστα ζητήσει και 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. ειδικά για τον λόγο αυτό».

Δηλώσεις προέδρου Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, κ. Μουσουρούλη

«Θέτουμε σε δημόσια διαβούλευση το masterplan για τις λιγνιτικές περιοχές. Δεν πρόκειται για μια έκθεση ιδεών, αλλά για ένα στρατηγικό σχέδιο συνεκτικό, δομημένο, περιεκτικό και πρωτοπόρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα σχέδιο που θέτει φιλόδοξους ρεαλιστικούς στόχους και, ταυτόχρονα, προσδιορίζει τα αναγκαία μέσα για την επίτευξή τους. Οπωσδήποτε θα υπάρχουν και κενά που πρέπει να συμπληρωθούν, ατέλειες που πρέπει να διορθωθούν, σημεία που πρέπει να βελτιωθούν. Γι’ αυτό ακριβώς γίνεται η διαβούλευση.

Στο masterplan βασίζεται και το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027, η έγκριση του οποίου αποτελεί προϋπόθεση για την αξιοποίηση των πόρων του νέου Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ. Παράλληλα, προετοιμάζουμε το έδαφος για την αξιοποίηση του, επίσης νέου, Ταμείου Ανάκαμψης, με σκοπό την αποκατάσταση των εδαφών που θα αποδεσμεύσει η ΔΕΗ. Ενόψει δε της επικείμενης αναθεώρησης του ΕΣΠΑ 2014-2020, ολοκληρώνουμε ένα Ειδικό Μεταβατικό Πρόγραμμα για τις λιγνιτικές περιοχές. Το Πρόγραμμα αυτό ήδη ενεργοποιήθηκε με τις προκηρύξεις του Πράσινου Ταμείου.

Από σήμερα και για έναν μήνα, απευθυνόμαστε σε εκείνους που θέλουν να συμμετάσχουν υπεύθυνα και σοβαρά στη δημόσια διαβούλευση και γι’ αυτό θέτουμε στη διάθεσή τους όλο το αναγκαίο υποστηρικτικό υλικό. Ζητάμε τη συνδρομή τους, ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε. Να διορθώσουμε. Να βελτιώσουμε. Αυτό επιβάλλεται για την πρόοδο της χώρας. Αυτό απαιτεί η Δημοκρατία».

Υποστηρικτικό Υλικό

Το σύνολο του υποστηρικτικού υλικού διατίθεται στην επίσημη ιστοσελίδα της Συντονιστικής Επιτροπής  μέσω των παρακάτω συνδέσμων:

• Κείμενο Δημόσιας Διαβούλευσης (Ελληνικά)
• Κείμενο Δημόσιας Διαβούλευσης (Αγγλικά)
• Υποστηρικτικό υλικό Κειμένου Δημόσιας Διαβούλευσης
• Υποστηρικτικό υλικό κειμένου δημόσιας διαβούλευσης – Διεθνείς βέλτιστες πρακτικές
• Υφιστάμενη Κατάσταση και προοπτικές για τις περιοχές σε ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα (Μελέτη Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης)
• Απολιγνιτοποίηση της παραγωγής: Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και αντισταθμιστικές δράσεις (Μελέτη Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών)
• Managing the Lignite Transition for Coal Regions in Western Macedonia, Greece Towards a Just Coal Transition in Western Macedonia, Greece – What Does the Labor Market Look Like? (Τελική Έκθεση Παγκόσμιας Τράπεζας)
• Focus Groups of subcontractors and PPC staff in the mining and power sectors (Παράρτημα Τελικής Έκθεσης Παγκόσμιας Τράπεζας)

Σημειώνεται ότι οι δυο τελευταίοι σύνδεσμοι αφορούν εργασίες που υλοποιήθηκαν από την Παγκόσμια Τράπεζα στο πλαίσιο του έργου «A Just Transition for All: Preparing for a managed transition of coal-dependent regions in Western Macedonia, Greece», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Προγράμματος SRSP.