Σε αβαθή νερά το έργο της επέκτασης της Εθνικής Πινακοθήκης

Στον «αέρα» βρίσκεται το έργο επέκτασης της Εθνικής Πινακοθήκης. Η εργολήπτρια εταιρεία υπέβαλε εντός του Φεβρουαρίου αίτημα διάλυσης της εργολαβίας προς την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού, τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων Μνημείων, η οποία, τυπικά, δεν έκανε αποδεκτό το αίτημα. Το αίτημα του εργολάβου δεν εκπλήσσει όσους γνωρίζουν τις δυσκολίες του έργου, οι οποίες κατά κύριο λόγο χρεώνονται στην έλλειψη συντονισμού εκ μέρους του ΥΠΠΟΑ. Ο λόγος που ώθησε την εργολήπτρια εταιρεία να υποβάλει το αίτημα διάλυσης της εργολαβίας είναι η έλλειψη αντικειμένου. Η επιθυμία απόσυρσης του εργολάβου αποκαλύπτει την ολιγωρία των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, οι οποίες δεν είχαν ενεργήσει με εποπτεία επί του έργου ώστε να προκύπτουν περαιτέρω εργασίες τις οποίες να εκτελούν τα συνεργεία.

Η επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης είναι έργο ενταγμένο στο ΕΣΠΑ 2007-2013, από το οποίο είχαν εξασφαλιστεί αρχικά περί τα 32 εκατ., ποσό το οποίο είχε ανεβεί στα περίπου 34 εκατ. μετά το πρόβλημα που προέκυψε με τα νερά που είχαν κατακλύσει το εργοτάξιο. Εξαρχής είχε δηλωθεί από την Πινακοθήκη ότι τη λοιπή, αναγκαία χρηματοδότηση θα την εξασφαλίσει το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος με ποσόν περί τα 13 εκατ. Το εργοτάξιο, πάντως, παραδόθηκε καθαρό από παντός είδους προβλήματα στη νέα ηγεσία του ΥΠΠΟΑ μετά την αλλαγή της κυβέρνησης τον Ιανουάριο του 2015. Ακόμη και το θέμα της συμπληρωματικής σύμβασης, που είχε ανακύψει μετά το πρόβλημα με τα νερά, είχε επιλυθεί ώς το τέλος του 2014. Το έργο είχε τότε προβλεφθεί για παράδοση στα τέλη του 2016 ή αρχές του 2017, ενώ παράλληλα θα ετοιμαζόταν η μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη με πρόβλεψη ένταξης στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Για το έργο αυτό απαιτούνταν περί τα 10 εκατ. ευρώ.

Από τα 34 εκατ., ωστόσο, του ΕΣΠΑ 2007-2013, δεν απορροφήθηκαν περί τα 15 εκατ. λόγω της μεγάλης καθυστέρησης του έργου. Για την κάλυψη αυτού του ποσού εξασφαλίστηκαν τα 4 εκατ. (για το κτίριο Α και τον περιβάλλοντα χώρο) από τα ΠΕΠ Αττικής τον Ιανουάριο του 2017 (νέο ΕΣΠΑ) και τα υπόλοιπα 11 εκατ. ενεγράφησαν σε ειδική ΣΑΕ (κωδικός χρηματοδότησης) στο υπουργείο Οικονομικών ως εθνικοί πόροι, προκειμένου να ολοκληρωθούν τα ημιτελή έργα και να τρέξει η χρηματοδότηση προς τον εργολάβο. Η ΣΑΕ, όμως, λήγει στις 31 Μαρτίου 2017 και θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα υπάρξει περιθώριο περαιτέρω εκταμίευσης.

Ενα επιπλέον πρόβλημα στην ομαλή εξέλιξη του έργου είναι οι «εντολές» που έπαιρνε ο εργολάβος να προσαρμόσει τη συμβατική μελέτη στις ανάγκες της μουσειολογικής μελέτης που κάποια στιγμή θα γινόταν (οριστική μουσειολογική μελέτη δεν έχει ακόμη γίνει). Αυτό έχει τεράστιες συνέπειες στην ομαλή εκτέλεση του έργου.

Επιπλέον –και αυτό είναι μείζον– υπάρχει κλίμα κατά του ΥΠΠΟΑ ότι δεν κίνησε εγκαίρως τις διαδικασίες προς το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το ίδρυμα θα χρηματοδοτήσει, σύμφωνα με την αρχική πρόβλεψη, το κτίριο Γ. Το πρόβλημα είναι ότι στις 29 Ιανουαρίου 2017 έληξε ακόμη μία παράταση έργου και δεν είχε ξεκινήσει η ροή χρηματοδότησής του, με αποτέλεσμα να μπλοκάρει το σύνολο των εργασιών, καθώς οι ηλεκτρολογικές και στατικές μελέτες, π.χ., πρέπει να μελετηθούν συνολικά και όχι τμηματικά. Επαναλαμβάνεται και εδώ η περίπτωση του ΕΜΣΤ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ζητεί δικαιολογημένα εγγυήσεις για τη λειτουργία της ανακαινισμένης Πινακοθήκης, καθώς δεν έχει προχωρήσει ούτε καν η οριστική μουσειολογική μελέτη. Πώς θα εξασφαλιστούν τα 10 εκατ. που απαιτούνται για το έργο της επανέκθεσης, ώστε να λειτουργήσει η Πινακοθήκη; Η Πινακοθήκη δεν έχει τεχνική υπηρεσία ώστε να προκηρύξει διαγωνισμό. Αυτός πρέπει να προκηρυχθεί από το ΥΠΠΟΑ, αν ακολουθηθεί η τυπική διαδικασία. Και επιπλέον, πώς θα διασφαλιστεί η λειτουργία μιας υπερδιπλάσιας σε έκταση και απαιτήσεις Εθνικής Πινακοθήκης με υψηλές ανάγκες φύλαξης, ασφάλειας κ.λπ. και με περιορισμένη κρατική επιχορήγηση; Είναι ερωτήματα που παραμένουν χωρίς απάντηση.

Η τελευταία παράταση στον εργολάβο, που έληξε στις 29 Ιανουαρίου, ήταν η τέταρτη που είχε δοθεί από τον Μάιο του 2016, καθώς από πλευράς του ΥΠΠΟΑ οι παρατάσεις είχαν δίμηνη διάρκεια και δεν υπήρχε πρόβλεψη ενός ευρύτερου συντονισμού του έργου σε μεγαλύτερο βάθος. Οι διαρκείς εμπλοκές αποδίδονται κατά κύριο λόγο στην έλλειψη προγραμματισμού και στην αδυναμία συντονισμού εκ μέρους του ΥΠΠΟΑ. Επίσης, η Περιφέρεια Αττικής, που έχει αποδεσμεύσει 4 εκατ. (από το νέο ΕΣΠΑ) για να στηρίξει τις εργασίες στο κτίριο Α και τον περιβάλλοντα χώρο, ίσως αναγκαστεί να τα αποσύρει εάν το έργο καθυστερήσει υπερβολικά.

Τι μπορεί να συμβεί τώρα; Σε κάθε περίπτωση, έχουμε χρονική καθυστέρηση και περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση (που μπορεί να στοιχίσει σε άλλα έργα). Εφόσον η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ δεν έκανε δεκτό το αίτημα διάλυσης της εργολαβίας, μπορεί, σύμφωνα με τον νόμο περί δημοσίων έργων, να υπάρξει συναινετική επανεκκίνηση του έργου με την ικανοποίηση των αιτημάτων του εργολάβου. Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο, μετά τη μη αποδοχή του αιτήματος, να γνωμοδοτήσει το Τεχνικό Συμβούλιο του ΥΠΠΟΑ (το οποίο προφανώς θα έχει την ίδια άποψη με τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων Μνημείων) και να περάσει το «μπαλάκι» στην υπουργό. Σε κάθε περίπτωση, το ανοικτό εργοτάξιο της Εθνικής Πινακοθήκης προστίθεται στον κατάλογο των εσαεί ημιτελών έργων.

Πηγή: Νίκος Βατόπουλος-Καθημερινή