“Μίνι αυτορρύθμιση” της αγοράς με αποκλιμάκωση των προσφορών στα δημόσια έργα

Ελαφριά αποκλιμάκωση σημείωσαν οι εκπτώσεις στους διαγωνισμούς των δημόσιων έργων της χώρας το 2020. Σύμφωνα με στοιχεία που διαθέτει ο ΣΑΤΕ ο μέσος όρος έκπτωσης (αναφερόμαστε στους μειοδότες) σε όλα τα έργα με προϋπολογισμό από 1 εκατομμύριο ευρώ και πάνω, κυμάνθηκε στο 51,18%. Το ποσοστό αυτό είναι ελαφρά βελτιωμένο κατά 1,5 μονάδα σε σχέση με το ποσοστό του 2019 που ήταν 52,74%.

Πιο ενθαρρυντικά είναι όμως τα στοιχεία στην κατηγορία των δημοπρατούμενων έργων με προϋπολογισμό άνω των 2 εκατ. ευρώ. Εδώ μετά από αρκετά χρόνια ο μέσος όρος έκπτωσης, “έπεσε” κάτω από το φράγμα του 50% και πιο συγκεκριμένα έφτασε το 49,56%. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά βελτιωμένο κατά 2,4 μονάδες σε αντιστοίχιση με το ποσοστό του 2019 που ήταν 51,94%.

Αποκλιμάκωση στις προσφερόμενες εκπτώσεις

H πτώση αυτή ήταν συνέχεια της αποκλιμάκωσης των υπερβολικών εκπτώσεων τα τελευταία χρόνια. Στην κατηγορία των διαγωνισμών με προϋπολογισμό, άνω των 2 εκατ. ευρώ, το 2017 ο αντίστοιχος μέσος όρος είχε σκαρφαλώσει στο 58,35% με εκπτώσεις που είχαν φτάσει ακόμα και το 80%.

Τόσο το 2018 όσο και το 2019 ξεκίνησε μία διόρθωση του μέσου όρου. Το 2018 ο μέσος όρος των εκπτώσεων των μειοδοτών, έπεσε στο 56,19% και το 2019 όπως είπαμε και παραπάνω είχαμε μία δραστική μείωση στα ποσοστά που έφτασαν το 51,94%.

Οι ενθαρρυντικές αυτές διαπιστώσεις έρχονται παράλληλα με την αναμονή της κατάθεσης της μεταρρύθμισης του νόμου 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις. Το στοιχείο αυτό μπορεί να εκληφθεί και ως μία μίνι αυτορρύθμιση της αγοράς που δείχνει πλέον πιο επιφυλακτική στην κατάθεση υπερβολικών προσφορών.

Έχει πολλάκις επισημανθεί ότι οι πολύ υψηλές εκπτώσεις, οδηγούν αρκετές φορές σε αδιέξοδο τόσο το έργο, όσο και τον ίδιο τον ανάδοχο. Αυτό πολλές φορές έχει και περαιτέρω συνέπειες αν το έργο είναι συγχρηματοδοτούμενο. Δεν είναι λίγες οι φορές που ειδαμε να διαλύονται εργολαβίες ή άλλες να καρκινοβατούν αδυνατόντας να απορροφήσουν ευρωπαϊκά κονδύλια και τα χρήματα αυτά με τη σειρά τους να μην οδηγούνται στην πραγματική οικονομία.

Πολλά τα έργα, μικρού προϋπολογισμού τα μισά από αυτά

Σε πιο γενικό πλαίσιο κατά το 2020, δημοπρατήθηκαν συνολικά 756 έργα προϋπολογισμού άνω του 1 εκατ. ευρώ. Το στατιστικό αυτό είναι αρκετά ενθαρρυντικό μιας και σε μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά με αρκετούς μήνες lockdown είδαμε αύξηση τόσο σε σχέση με το 2019, όπου δημοπρατήθηκαν 617 έργα, όσο και με το 2018, όταν δημοπρατήθηκαν 724 έργα.

Από τα 756 έργα του 2020, 395 αφορούσαν σε έργα μικρού προϋπολογισμού (από 1 έως 2 εκατ. ευρώ) και 361 αφορούσαν σε έργα με προϋπολογισμό άνω των 2 εκατ. ευρώ.

Στο πλήθος των δημοπρασιών το 2020 με διαθέσιμη την έκπτωση του προσωρινού αναδόχου υπήρξε ένα φρενάρισμα λόγω της πανδημίας. Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΣΑΤΕ, ο δείκτης αυτός κινήθηκε πτωτικά σε σχέση με το 2019 και το 2018 μιας και πολλές δημοπρασίες είτε δεν διεξήχθησαν είτε αναβλήθηκαν.

Πιο συγκεκριμένα, το 2020 το πλήθος των διαγωνισμών με διαθέσιμη την έκπτωση του προσωρινού αναδόχου αφορούσε σε 311 έργα. Το 2019 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 335 έργα ενώ το 2018 είχαμε φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα, με 561 έργα.