PwC: Χαράζοντας ξανά τους αρχαίους Δρόμους του Μεταξιού

Το Κέντρο Αναπτυσσόμενων Αγορών της PwC δημοσίευσε πρόσφατα έκθεση με τίτλο «Repaving the ancient Silk Routes (Χαράζοντας ξανά τους αρχαίους Δρόμους του Μεταξιού)». Η έκθεση καλύπτει την πρωτοβουλία “Belt and Road (B&R)” της Κίνας – μια ιδέα που ανακοινώθηκε από τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping το 2013 και αφορά την ανακατασκευή του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού που συνδέει την Κίνα με την Ευρώπη μέσω της Κεντρικής Ασίας – και η οποία από τότε έχει αποκτήσει σημαντική δυναμική. Το εκτεταμένο οικοσύστημα του B&R, που διατηρήθηκε ευρύ και ανοιχτό από την κινεζική κυβέρνηση, συμπεριλαμβάνει πλέον σιδηρόδρομους, αεροδρόμια και θαλάσσια οδό. Η πρωτοβουλία υπερβαίνει το γεωπολιτικό πλαίσιο και περικλείει την προώθηση εμπορίου, κουλτούρας και κοινωνικής ένταξης.

Αυτές οι δραστηριότητες επικεντρώνονται σε έξι οικονομικές διαδρομές που διατρέχουν σε περισσότερες από 65 αναπτυσσόμενες χώρες, και αναμένεται να αποτελέσουν καταλύτη για την ανάπτυξη υποδομών, οι οποίες θα επηρεάσουν τη ζωή τουλάχιστον 4,4 δισ. ανθρώπων και το 1/3 της παγκόσμιας οικονομίας.

Η έκθεση αναλύει τον τρόπο με τον οποίο οι ξένες εταιρείες μπορούν να συμμετέχουν στα έργα του B&R και παρουσιάζει τις ιδιαίτερες πολυπλοκότητές του .Υποδεικνύει επίσης τον τρόπο με τον οποίο μπορούν οι ενδιαφερόμενες εταιρείες να αξιολογήσουν και να επιλέξουν έργα του B&R, προσδιορίζοντας παράλληλα τους βασικούς παράγοντες επιτυχίας.

Αναγκαίες οι ξένες συνεργασίες για πλήρη υλοποίηση των στόχων του B&R
Η πρωτοβουλία B&R είναι τόσο φιλόδοξη που ακόμη και η Κίνα, με όλους τους πόρους που διαθέτει –ανθρώπινους και χρηματοδοτικούς – έχει επιδιώξει συνεργασίες με ξένες εταιρείες. Αυτές οι συνεργασίες μπορούν να αποδειχθούν επωφελείς και για τα δύο μέρη, με πολλούς τρόπους.

Η αποκόμιση γνώσεων από τη συνεργασία με ξένες εταιρείες μπορεί να βοηθήσει τις κινεζικές επιχειρήσεις να αναπτυχθούν περαιτέρω, ενισχύοντας παράλληλα την παγκόσμια αξιοπιστία στον κλάδο των υποδομών. Για τις ξένες εταιρείες, από την άλλη, η συνεργασία με τις κινεζικές επιχειρήσεις σε έργα υποδομών που βρίσκονται σε άλλα κράτη μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση σε νέες αγορές, αλλά και την πρόσβαση στην κινεζική αγορά. Πολλές από αυτές τις ξένες εταιρείες διαθέτουν επίσης διεθνή εμπειρία σε έργα μεγάλης κλίμακας σε αναπτυσσόμενες χώρες, η οποία μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη για τον περιορισμό των λειτουργικών κινδύνων.

Ιδιομορφίες του B&R
Παράλληλα με τις πολλές ευκαιρίες, οι ξένες εταιρείες μπορεί να αντιμετωπίσουν και ορισμένους κινδύνους που συναντώνται ειδικά στα έργα του B&R και απορρέουν κυρίως από γεωπολιτικούς, χρηματοδοτικούς και λειτουργικούς παράγοντες.

• Γεωπολιτικοί κίνδυνοι: Συνήθως εκτείνονται σε πολλές επικράτειες λόγω των αλλαγών στα πολιτικά καθεστώτα και στις διμερείς σχέσεις.
• Χρηματοδοτικοί κίνδυνοι: Εκτός από τους χρηματοδοτικούς πόρους από την Κίνα, οι εταιρείες θα πρέπει επίσης να λάβουν υπόψη τους ότι διαφέρει η ικανότητα των αναπτυσσόμενων αγορών κατά μήκος των διαδρομών του B&R να αποπληρώσουν τα δάνεια που χρειάζονται.
• Λειτουργικοί κίνδυνοι: Οι ενδιαφερόμενες εταιρείες θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση σχετικά με το λειτουργικό σχεδιασμό τους, καθώς οι κρατικές επιχειρήσεις τόσο στην Κίνα όσο και στις χώρες υποδοχής τώρα ξεκινούν να αποκτούν διεθνή εμπειρία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εντοπίζουν τις διαφορές στην εμπειρία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και την αυξανόμενη πολυπλοκότητα των διεθνικών έργων του B&R – καθώς και οι δύο αυτοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν καθυστερήσεις ή υπερβάσεις κόστους. Η πρωτοβουλία B&R είναι πολλά υποσχόμενη, ωστόσο οι κίνδυνοι ορισμένες φορές εντείνονται και είναι μοναδικοί.

Στρατηγικές αξιολόγησης και επιλογής έργων
Εκτός από την αξιολόγηση των ειδικών κινδύνων, οι δυνητικοί επενδυτές θα πρέπει να κάνουν στρατηγική επιλογή των έργων του B&R στα οποία θα αναμειχθούν.

• Εκτίμηση εμπορικής βιωσιμότητας: Οι εταιρείες θα πρέπει να αναπτύξουν ένα ισχυρό επιχειρηματικό σενάριο, το οποίο θα συνυπολογίζει τις δυνάμεις προσφοράς και ζήτησης της αγοράς, καθώς και σε ποιο βαθμό εξαρτώνται οι εταιρείες από τα κίνητρα που παρέχονται.
• Εξέταση της ωρίμανσης του οικοσυστήματος υποδομών: Οι εταιρείες θα πρέπει επίσης να αξιολογήσουν την ωριμότητα και τα μελλοντικά σχέδια της περιβάλλουσας υποδομής. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να εξετάσουν εάν υπάρχει ισχυρή στρατηγική συνεργασία για ανάπτυξη πολιτικών, πολυτροπικές αλληλεπιδράσεις και υποστηρικτικές δομές.
• Διαμόρφωση κατάλληλου χαρτοφυλακίου: Οι εταιρείες θα πρέπει να εξισορροπήσουν την αξία της εμπειρίας τους έναντι της τόσο υψηλής έκθεσης στον ίδιο κίνδυνο στο εσωτερικό χαρτοφυλάκιο της εταιρείας. Μια εταιρεία, για παράδειγμα, που έχει ήδη ένα έργο στο Καζακστάν θα πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσο έχει νόημα να προσθέσει άλλο ένα τέτοιο έργο το ίδιο διάστημα.

Θέση για την επιτυχία
Αφού εντοπίσουν τα έργα στα οποία θα συμμετέχουν, έχοντας αξιολογήσει τους κινδύνους, οι εταιρείες μπορούν να ενισχύσουν τις πιθανότητες της επιτυχίας τους λαμβάνοντας τα εξής καθοριστικά βήματα:

• Εναλλακτικές στρατηγικές εκτάκτου ανάγκης: Για έργα του B&R που συνήθως προσελκύουν το γεωπολιτικό ενδιαφέρον και εκτείνονται σε διάφορες επικράτειες για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι σημαντικό οι εταιρείες να έχουν σχεδιάσει εκ των προτέρων για πιθανές ανατροπές. Κατά τη διαπραγμάτευση των συμβάσεων, κάθε ζήτημα που παραμένει ενδεχομένως άλυτο, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις ρήτρες έκτακτης ανάγκης και να διατυπώνεται σαφής στρατηγική εξόδου από την αρχή.
• Ευθυγράμμιση με τις τοπικές κυβερνήσεις: Είναι επίσης σημαντικό να χτίζουν οι εταιρείες ισχυρές σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού με τις τοπικές αρχές, καθώς η κρατική επιρροή είναι διευρυμένη σε πολλές χώρες του B&R όπου η ανάπτυξη υποδομών είναι ζωτικής σημασίας και τα θεσμικά συστήματα βρίσκονται ακόμη σε ανάπτυξη.
• Αξιόπιστες τοπικές συνεργασίες: Η συνεργασία με εταιρείες που έχουν εμπειρία στη συνεργασία με τις τοπικές κυβερνήσεις είναι καθοριστικής σημασίας στα έργα του B&R. Οι σωστοί συνεργάτες αντιλαμβάνονται την αλληλουχία των γεγονότων, τις σιωπηρές ευαισθησίες και τους κρίσιμους παράγοντες της διαδικασίας ώστε να διευκολύνουν την πρόοδο του έργου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες όπου υλοποιούνται τα έργα του B&R και όπου οι εταιρείες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τη ρευστότητα των δραστηριοτήτων τους.
• Καταμερισμός κινδύνων: Με την υιοθέτηση μιας προσέγγισης καταμερισμού των κινδύνων, εδραιώνεται η εμπιστοσύνη μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και κατά συνέπεια περιορίζεται το κόστος για όλα τα μέρη. Οι εταιρείες μπορούν να εξετάσουν τρόπους καταμερισμού των κινδύνων, όπως να αίρουν την ανάγκη εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, να καταχωρούν το κόστος ενός τμήματος του εξοπλισμού στα βιβλία τους ή να αναπτύσσουν μηχανισμούς καταμερισμού των εσόδων.

Ο David Wijeratne, επικεφαλής του Κέντρου Αναπτυσσόμενων Αγορών της PwC, σχολίασε:

«Η πρωτοβουλία B&R έχει ήδη αναδείξει πολλά επιτυχημένα παραδείγματα συνεργασιών που απέφεραν αμοιβαία οφέλη, οδηγώντας σε αύξηση της ζήτησης για ξένες δυνατότητες και συνεισφορές στα έργα B&R, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν εμπορικές ευκαιρίες κατά μήκος της αλυσίδας αξίας στις υποδομές.

Θα πρέπει ωστόσο οι εταιρείες που ενδιαφέρονται να αντιλαμβάνονται πλήρως τους κινδύνους που εμπεριέχουν τα έργα υποδομής, ιδίως όσους αφορούν ειδικά το B&R, προκειμένου να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιμασμένες για την επιτυχία. Εάν κατανοήσουν καλά τις ιδιαιτερότητες των έργων B&R, οι εταιρείες μπορούν να ενισχύσουν τις πιθανότητες επιτυχίας τους λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα. Αυτά συμπεριλαμβάνουν την κατάρτιση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων δυσκολιών, καθώς και το σχεδιασμό μακρόπνοων έργων παράλληλα με την οικοδόμηση ισχυρών σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης με τις τοπικές αρχές με στόχο την αποτελεσματική λειτουργία στο πολιτικό πλαίσιο και το διοικητικό περιβάλλον κάθε τόπου.

Η πρωτοβουλία B&R είναι ένα τεράστιο και φιλόδοξο εγχείρημα – ενδεχομένως το μεγαλύτερο διηπειρωτικό πρόγραμμα υποδομών που έχει εκπονηθεί ποτέ παγκοσμίως – και βρίσκεται ακόμη μόνο στην αρχή».