Προτάσεις προς τους ΟΤΑ για την ασφαλή ένταξη του ποδηλάτου στην ελληνική πόλη

Εκτεταμένα συστήματα και χωριστές υποδομές για το ποδήλατο

– Καλοδιατηρημένα, πλήρως ενσωματωμένα μονοπάτια και λωρίδες για το ποδήλατο στους δρόμους των πόλεων, αλλά και στο επαρχιακό δίκτυο.

– Πλήρως συντονισμένο σύστημα χρωματικού κώδικα πινακίδων κατεύθυνσης για ποδηλάτες.

– Off-street συντομεύσεις, όπως συνδέσεις μέσα στα μπλοκ και περάσματα μέσω αδιεξόδων για τα αυτοκίνητα.

Τροποποιήσεις κόμβων και σήματα προτεραιότητας κυκλοφορίας

– Πράσινο φως για τους ποδηλάτες στις περισσότερες διασταυρώσεις.

– Θέσεις για τον ποδηλάτη (μπροστά από τα αυτοκίνητα) που τροφοδοτείται από ειδικούς ποδηλατόδρομους και διευκολύνει ασφαλείς και ταχύτερες διασταυρώσεις και στροφές.

– Η πορεία του ποδηλάτη να ακολουθεί μια καμπύλη πριν από τις συμβολές δρόμων και απαλλαγή από το κόκκινο της κυκλοφορίας.

– Οι ποδηλατόδρομοι να χρωματίζονται έντονα κατά τη διέλευση των κάθετων δρόμων.

– Στύλοι με φώτα που αναβοσβήνουν κατά μήκος των ποδηλατοδρόμων, δίνοντας στον ποδηλάτη τη σωστή ταχύτητα, ώστε να φτάνει στη επόμενη διασταύρωση με πράσινο φως.

Δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας

– Μετατροπή όλων των δρόμων κατοικίας σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας με όριο ταχύτητας (30 km/h) και την αποτροπή της διαμπερούς διέλευσης των αυτοκινήτων.

– Στενοί δρόμοι, όπου τα ποδήλατα έχουν απόλυτη προτεραιότητα έναντι των αυτοκινήτων.

– «Home Zones» με 7 km/h όριο ταχύτητας, όπου τα αυτοκίνητα είναι ανεκτά να κυκλοφορούν και πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στο δρόμο σε πεζούς και ποδηλάτες.

Στάθμευση ποδηλάτου

– Μεγάλη προσφορά θέσεων για ασφαλή στάθμευση στα ποδήλατα σε όλη την πόλη.

– Βελτίωση του φωτισμού και της ασφάλειας των χώρων στάθμευσης των ποδηλάτων.

Συντονισμός με τα μέσα μαζικής μεταφοράς

– Χώροι στάθμευσης ποδηλάτων σε όλες τις στάσεις μετρό, προαστιακού τρένου και τους περιφερειακούς σιδηροδρομικούς σταθμούς.

– Ποδήλατα που μπορούν να ενοικιαστούν με έξυπνες κάρτες ή με τη χρήση κινητού τηλεφώνου σε κάθε πολυσύχναστη διασταύρωση της πόλης.

– Ενοικιάσεις ποδηλάτων, σε όλους τους σταθμούς μέσων σταθερής τροχιάς.

– Έξυπνοι χώροι στάθμευσης ποδηλάτων σε μερικούς σταθμούς τρένων, με βίντεο-επιτήρηση, ειδικό φωτισμό, δυνατότητα παροχής εργαλείων για μικροεπισκευές.

Εκπαίδευση, κυκλοφορία και κατάρτιση

– Εκπαιδευτικά μαθήματα χρήσης του ποδηλάτου για όλα τα παιδιά σχολικής ηλικίας με προσομοίωση εξετάσεων.

– Εκπαίδευση με ποδήλατο για τα παιδιά σε πραγματικό περιβάλλον homezones.

– Αυστηρή εκπαίδευση των οδηγών, ώστε να σέβονται τους πεζούς και τους ποδηλάτες και να αποφεύγονται τα ατυχήματα.

Κανόνες κυκλοφορίας

– Ειδική νομική προστασία για παιδιά και ηλικιωμένους ποδηλάτες.

– Οι αυτοκινητιστές νομικά να είναι υπεύθυνοι για αμέλεια στις συγκρούσεις με ποδηλάτες πλην ορισμένων εξαιρέσεων (πχ μέθη ποδηλατιστή).

– Αυστηρή εφαρμογή των δικαιωμάτων των ποδηλατών από την αστυνομία και τα δικαστήρια.

Αυτόματοι περιορισμοί ταχύτητας στις πόλεις

– Ελεύθερες ζώνες από το αυτοκίνητο, μονόδρομοι και τεχνητά αδιέξοδα κάνουν τη μετακίνηση με το αυτοκίνητο στο κέντρο της πόλης αργή και άβολη.

– Περιορισμοί στις στροφές για τα αυτοκίνητα αλλά όχι για τους ποδηλάτες.

– Μερική απαγόρευση της πρόσβασης των αυτοκινήτων, στα κέντρα των πόλεων.

– Έλεγχος της τήρησης των ορίων ταχύτητας και των κανόνων κυκλοφορίας στις πόλεις (με τεχνητά μέσα).

– Συχνοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι για την επιβολή ορίου ταχύτητας από την τροχαία.

– Σηματοδότηση με αισθητήρες που σταματάει την κυκλοφορία των μηχανοκίνητων μέσων και δίνει προτεραιότητα στους ποδηλάτες.

Περιορισμοί στην ικανότητα κυκλοφορίας και στάθμευσης

– Περιορισμένος αριθμός θέσεων στάθμευσης των αυτοκινήτων στα κέντρα των πόλεων.

– Συστήματα διαχείρισης στάθμευσης που περιορίζουν την εύκολη πρόσβαση με αυτοκίνητο σε αστικές περιοχές, συχνά με στάθμευση μόνο για κατοίκους ή αυστηρές προθεσμίες.

– Αντικατάσταση χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων με χώρο στάθμευσης ποδηλάτων.

– Συνδυασμένη χρήση λωρίδων από τα λεωφορεία και τα ποδήλατα, που επιτρέπει τη χρήση ποδηλάτου, αλλά απαγορεύει τη χρήση του αυτοκινήτου.

– Μείωση του πλάτους του οδοστρώματος στα κέντρα των πόλεων που εξαναγκάζουν σε μείωση των ταχυτήτων.

– Ειδικοί δρόμοι για το ποδήλατο (cyclestreets) που περιορίζουν αισθητά τις ταχύτητες των αυτοκινήτων και δίνουν προτεραιότητα στους ποδηλάτες σε όλο το πλάτος του δρόμου.

Φορολόγηση της κυριότητας και της χρήσης αυτοκινήτων

– Υψηλοί φόροι και τέλη για την αγορά αυτοκινήτου, την ιδιοκτησία και τη χρήση.

– Ιδιαίτερα υψηλό φόρο στη βενζίνη.

– Υψηλή ωριαία αμοιβή στάθμευσης στα κέντρα των πόλεων.

– Αστικά διόδια και δακτύλιος στις κεντρικές μη πεζοδρομημένες περιοχές των πόλεων.

– Υψηλές αμοιβές και αυστηρές απαιτήσεις εκπαίδευσης για την απόκτηση άδειας οδήγησης 

Αυστηρές πολιτικές σχεδιασμού των χρήσεων γης

– Οι εκτάσεις πέραν των ήδη δομημένων περιοχών θεωρούνται εκτός ορίων δόμησης και έχουν ειδικό καθεστώς προστασίας και δεν μπορούν να ενταχθούν στο μέλλον.

– Οι όποιες νέες επεκτάσεις δίπλα σε ήδη δομημένες περιοχές, να διατηρούν τις συνολικές πυκνότητες του πληθυσμού σε υψηλά επίπεδα.

– Οι μεταφορές και ο σχεδιασμός των χρήσεων γης να ενσωματώνονται σε πολιτικές, με συντονισμό από τις περιφέρειες, που ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ γειτονικών Δήμων.

– Προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου και του περπατήματος, μειώνοντας παράλληλα την ανάγκη για τη χρήση του αυτοκινήτου.

– Δημιουργία ζωνών μικτής χρήσης που κάνουν τις αποστάσεις μικρές και εφικτές με το ποδήλατο ή με τα πόδια.

– Περιορισμό της χρήστης αποκλειστικής ή αμιγής κατοικίας δίνοντας έτσι τη δυνατότητα φυσικής ανάπτυξης γειτονιών μικτών χρήσεων γης.

Πρόσβαση στα ποδήλατα

– Δωρεάν χρήση του συστήματος, «bike sharing»  

– Εύκολη, βολική και οικονομική ενοικίαση ποδηλάτων στους σιδηροδρομικούς σταθμούς   

– Ποδήλατα που θα δανείζονται δωρεάν σε εργαζομένους που θα τα χρησιμοποιήσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας για σύντομες επαγγελματικές μετακινήσεις.

–  Φοροαπαλλαγές για την αγορά ποδηλάτου (έκπτωση από το φόρο εισοδήματος)

– Έκπτωση για τους αυτοκινητιστές που σταθμεύουν τα αυτοκίνητά τους και χρησιμοποιούν το ποδήλατό τους για το υπόλοιπο της διαδρομής.

Προγραμματισμός ταξιδιού με ποδήλατο

– Ιστοσελίδες για το ποδήλατο με εκτενείς πληροφορίες για τους ποδηλάτες για διαδρομές με ποδήλατο, δραστηριότητες, ειδικά προγράμματα, τα οφέλη για την υγεία με την ποδηλασία, αξεσουάρ ποδηλάτου, κ.λπ.

– Δυνατότητα εύκολης χρήσης εργαλείων του internet για τον προγραμματισμό μετακινήσεων με το ποδήλατο που θα επιτρέπουν την ανεύρεση πιο άνετων ή γρηγορότερων διαδρομών που θα προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες προτιμήσεις και ανάγκες του κάθε ατόμου.

– Ψηφιακοί χάρτες με διαδρομές για το ποδήλατο για τις πόλεις

Εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού

– Εστίαση σε οφέλη για την υγεία του ποδηλάτου, που απευθύνεται σε υπέρβαρα άτομα, που χρειάζονται περισσότερη άσκηση.

– Ειδικά προγράμματα ψυχαγωγίας για παιδιά μικρής ηλικίας, που θα μοιράζουν δώρα (μπαλόνια, δωρεάν αξεσουάρ για το ποδήλατο κλπ) σε παιδιά που μαθαίνουν ποδήλατο.

– Προγράμματα που στέλνουν καλά εκπαιδευμένους ποδηλάτες σε γειτονιές, ώστε να αποτελέσουν με το παράδειγμά τους πρότυπα ασφαλούς χρήσης του ποδηλάτου και να συμβάλλουν στην προώθηση και τη διανομή ενημερωτικών δελτίων.  

– Ετήσια φεστιβάλ για τη ποδηλασία και ημέρες χωρίς αυτοκίνητο που προωθούν τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα της ποδηλασίας, εμφανίζουν τα τελευταία μοντέλα ποδηλάτων και αξεσουάρ, καθώς και τη διάδοση διαφόρων άλλων σχετικών πληροφοριών για τους λάτρεις του ποδηλάτου.

– Ευρεία γκάμα αγώνων ποδηλασίας για διαφορετικές ηλικίες και επίπεδα δεξιοτήτων.

– Ειδικές ξεναγήσεις με ποδήλατα για την τρίτη ηλικία, τα ΑΜΕΑ κ.λπ.

Η δημόσια συμμετοχή στο σχεδιασμό για το ποδήλατο

– Τακτικές έρευνες των χρηστών του ποδηλάτου για να εκτιμηθεί ο βαθμός ικανοποίησής τους με τις υποδομές του ποδηλάτου και των προγραμμάτων ώστε να γίνουν συγκεκριμένες εισηγήσεις για βελτίωση.

– Συμβούλια που παρέχουν τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων,  βιομηχανία ποδηλάτου,  διοίκηση της πόλης, ερευνητικά ινστιτούτα, πανεπιστήμια, εμπειρογνώμονες ποδήλατο και ομάδες πολιτών.