Πρόεδρος ΟΛΠΑ: Καθυστέρηση της σύνδεσης του Νέου Λιμένα με το σιδηροδρομικό δίκτυο υπονομεύει τις αναπτυξιακές στρατηγικές

Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΟΛΠΑ ΑΕ, παρέθεσε ομιλία στα πλαίσια του 9ου Περιφερειακού Συνεδρίου για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Αναλυτικά:

ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Δυτική Ελλάδα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ του 2017 για το 2014 είναι τρίτη φτωχότερη περιφέρεια της χώρας. Η θέση αυτή βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά, την προνομιακή γεωγραφική της θέση και τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές. Η περιφέρεια μας διαθέτει ένα πολυσύνθετο ανάγλυφο με αρκετές πεδινές εκτάσεις και επαρκές υδάτινο δυναμικό. Διαθέτει επίσης, ίσως, τον πλέον αναγνωρίσιμο παγκοσμίως αρχαιολογικό χώρο και σε κάθε περίπτωση εναν ιδιαίτερα ελκυστικό αρχαιολογικό, τουριστικό, προορισμό της Χώρας μας.

Παράλληλα η Πάτρα, η πρωτεύουσα της Δυτικής Ελλάδας, υπήρξε, μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, ισχυρό βιομηχανικό, βιοτεχνικό και εισαγωγικό-εξαγωγικό εμπορικό κέντρο, μέσω του Λιμένα της. Σήμερα, έχοντας απωλέσει αυτά τα χαρακτηριστικά της που εξασφάλιζαν οικονομική άνθηση και κοινωνική ευημερία, παραμένει, χάρη στο λιμάνι της, η κύρια δυτική πύλη εισόδου/ εξόδου της Χώρας με την Ευρώπη.

Θεωρούμε ότι καταλυτικό ρόλο, που η Δυτική Ελλάδα οδηγήθηκε στην οικονομική καθυστέρηση και την υπανάπτυξη διαδραμάτισαν η απομόνωση και ο αποκλεισμό της από τα βασικά μεταφορικά και ενεργειακά δίκτυα. Οι οδικοί άξονες, που ολοκληρώθηκαν κατά ένα μεγάλο μέρος αυτή την περίοδο, η κινητικότητα που παρατηρείται γύρω από την έλευση της ΝΣΓΥΤ και οι πρωτοβουλίες της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, του Τμήματος Δυτικής Ελλάδας του ΤΕΕ και του ΟΛΠΑ, όσον αφορά το ΦΑ, εφ όσον τελεσφορήσουν σύντομα , μπορούν να ανατρέψουν την πορεία της ύφεσης και να συμβάλουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Περιφέρειας μας.

Πριν αναφερθώ στα ειδικότερα θέματα της στρατηγικής της ανάπτυξης του Οργανισμού Λιμένα Πατρών που εκπροσωπώ, επιθυμώ να καταθέσω τρείς προτάσεις οι οποίες, δεν συνδέονται άμεσα με λιμενικές υποδομές, αφορούν όμως γενικότερα κρίσιμες κατευθύνσεις και υποδομές για την επιχειρούμενη παραγωγική ανασυγκρότηση της Δυτικής Ελλάδας και είναι εν συντομία οι εξής:

α) Ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δοθεί στον πρωτογενή τομέα που υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης καθώς υφίστανται επαρκείς πεδινές εκτάσεις και επαρκές υδάτινο δυναμικό που μπορούν να στηρίξουν και να ενισχύσουν την παραγωγή και τυποποίηση ποιοτικών προϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα. Κρίσιμες υποδομές είναι το υδρευτικό φράγμα Πείρου-Παραπείρου, για το οποίο έχουν δαπανηθεί 220 εκ € και παραμένει ανενεργό και η επίσπευση των έργων του αρδευτικού φράγματος του Πηνειού. Η λειτουργία του πρώτου θα δημιουργήσει περίσσια ύδατος που μπορεί να διοχετευτεί στον αρδευτικό τομέα ενώ δεύτερο θα διευκολύνει την αξιοποίηση των πεδινών εκτάσεων της Δυτικής Αχαΐας και της Ηλείας.

β) Η σύνδεση της Αρχαίας Ολυμπίας με τα συγκοινωνιακά δίκτυα. Σήμερα ο πρώτος, από άποψη Αρχαιολογικού τουριστικού ενδιαφέροντος, προορισμός είναι πλήρως απομονωμένος από σύγχρονα και ασφαλή συγκοινωνιακά δίκτυα. Η αναβάθμιση του Αεροδρομίου του Αράξου σε πλήρες πολιτικό Αεροδρόμιο, η ολοκλήρωση της Ολυμπίας Οδού και η Σιδηροδρομική της Σύνδεση είναι απαραίτητοι όροι για να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει στην παραγωγική ανασυγκρότηση, μέσω του τουριστικού τομέα, το μοναδικό αυτό μνημείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και

γ) Η κατασκευή της λεγόμενης Διαγώνιας Οδού Αντιρρίου-Ιτέας Λαμίας. Πρόκειται για πολύ σημαντικό οδικό έργο του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών που συντομεύει την χρονική απόσταση διέλευσης του άξονα από τρείς ώρες σήμερα, σε μόλις, μιάμιση ώρα. Θα διαμορφώσει ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική καθώς θα συνδέει άμεσα τρείς περιφέρειες συνολικού πληθυσμού 2 εκατομμυρίων κατοίκων (1/4 του πληθυσμού της Χώρας) και θα δημιουργήσει ικανοποιητικές προσβάσεις από την Δυτική, Στερεά, Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα στον σπουδαίο Αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, τα απαράμιλλο Δελφικό τοπίο και τους γειτονικούς προορισμούς χειμερινού τουρισμού. Θα διασυνδέει παράλληλα τον υποαναπτυγμένο Δυτικό Άξονα της Χώρας με τον πιο ανεπτυγμένο ανατολικό άξονα συμβάλλοντας στην άρση των Διαπεριφερειακών ανισοτήτων.

Επί πλέον η κατασκευή του υλοποιεί τις Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για εξάλειψη των σημείων συμφόρησης των δικτύων, αφού θα δώσει, σε σημαντικό αριθμό διακινούμενων επιβατών και φορτίων των ως άνω περιφερειών, τη δυνατότητα παράκαμψης του κορεσμένου δικτύου της Αττικής με προφανή οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Αναμένεται τέλος να αυξήσει τις διελεύσεις της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου τεκμηριώνοντας παράλληλα ρεαλιστικό και δίκαιο αίτημα για μείωση των διοδίων της, το υψηλό κόστος των οποίων αποτελεί προφανές αναπτυξιακό αντικίνητρο.

ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΠΑΤΡΩΝ

Το λιμάνι της Πάτρας στη μακρά ιστορία του είχε ιδιαίτερη και καθοριστική συμβολή στην εξέλιξη της πόλης μας και της ευρύτερης περιοχής και σφράγισε τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες σε αυτήν.

Η πόλη μας άλλωστε, μαζί με την Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό και τη Σμύρνη έχουν χαρακτηριστεί «πόλεις-λιμάνια» καθώς τα λιμάνια αυτά αναδείχθηκαν σε κέντρα του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου προσφέροντας ακμή και ευημερία στις πόλεις που τα φιλοξενούσαν.

Σήμερα το λιμάνι μας εξακολουθεί να αποτελεί ζωτικό πόλο και νευραλγικό όργανο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της πόλης μας και της Δυτικής Ελλάδας. Πραγματοποιεί έναν ετήσιο κύκλο εργασιών της τάξης των έξη εκατομμυρίων ευρώ (6.000.000 € ). Υποστηρίζει, μέσω των άμεσα συνεργαζόμενων επιχειρήσεων στις οποίες προσφέρει υπηρεσίες, έναν ευρύτερο κύκλο εργασιών που υπολογίζεται στα εξήντα δύο εκατομμύρια ευρώ (62.000.000 €) Το μεγαλύτερο μέρος των ως άνω διακινούμενων πόρων διοχετεύεται στην τοπική αγορά και στηρίζει τη τοπική οικονομία. Συντηρεί έτσι περίπου τρείς χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Ωστόσο από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 το λιμάνι μας βρέθηκε σε φθίνουσα πορεία. Ειδικότερα, παρουσιάζει μη γραμμική, φθίνουσα πορεία από το 2002 και μετά με τάση σταθεροποίησης στα χαμηλά, πλέον, επίπεδα και σημάδια ισχνής ανάκαμψης την τελευταία τετραετία, που ενισχύονται αισθητά το 2017 όσον αφορά την επιβατική κίνηση. Την φθίνουσα πορεία, ιδίως από το 2006 και μετά, πιστοποιούν όλα τα μεγέθη της κίνησης του λιμένα.
Τα κύρια αίτια είναι η λειτουργία, χωρίς διόδια, της «Εγνατίας Οδού» από το 2007 και μετά σε συνδυασμό με τις πεπαλαιωμένες, ανεπαρκείς, αναξιόπιστες και ανασφαλείς χερσαίες συνδέσεις του λιμανιού μας στις οποίες υπήρχαν ακριβά διόδια και βεβαίως η οικονομική κρίση που ενέσκηψε στη χώρα μας το 2009.

Σήμερα το λιμάνι μας βρίσκεται σε μεταβατική περίοδο που αναζητά τους νέους προσανατολισμούς του. Ο ρόλος του προσδιορίζεται από τη θέση του στο Εθνικό λιμενικό σύστημα, στο κεντρικό διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών και από το χαρακτήρα του ως Διεθνούς σημασίας μεικτό επιβατηγό-εμπορικό-τουριστικό λιμάνι.

Χωρίς να παραμελείται καμία από τις πιο πάνω τρεις δραστηριότητες, το μεγαλύτερο βάρος δίνεται στον εμπορικό του χαρακτήρα και τη μεταφορά φορτίων που διαφαίνονται εξαιρετικές προοπτικές ανάπτυξης του. Τα νέα δεδομένα στην εφοδιαστική αλυσίδα στην παγκόσμια και ευρωπαϊκή αγορά δημιουργούν ευκαιρίες και για το λιμάνι μας που πραγματικά μπορεί να αναδειχθεί σε ισχυρό κόμβο συνδυασμένων μεταφορών.

Βρίσκεται σε προνομιακή γεωγραφική θέση καθώς αποτελεί τερματικό κόμβο του Orient East- Mediterranean Multimodal Corridor του Κεντρικού Διευρωπαϊκού Δικτύου μεταφορών (ΚΔΔΜ) και γειτνιάζει άμεσα, μέσω του θαλασσίου διαδρόμου της Αδριατικής, με τον άλλο μεγάλο διάδρομο του ΚΔΔΜ τον Scandinavian corridor που διασχίζει την Ιταλία. Το λιμάνι της Πάτρας μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να λειτουργήσει ως κόμβος διασύνδεσης των δύο αυτών μεγάλων Κεντρικών Διευρωπαϊκών Δικτύων.

Απαραίτητη προϋπόθεση, η σύνδεσή του με αξιόπιστα χερσαία δίκτυα που εξασφαλίζουν, οικονομική, ασφαλή και ταχεία μεταφορά των διακινούμενων αγαθών και η κατασκευή του εμπορικού τμήματος του Νέου Λιμένα της πόλης μας. Όσον αφορά τα χερσαία δίκτυα, η πρόσφατη ολοκλήρωση του τμήματος Κόρινθος – Πάτρα του οδικού άξονα της ΠΑΘΕ και η παράδοση σε χρήση των παραγλαύκιων οδών εξασφαλίζουν καλή οδική σύνδεση του λιμανιού μας. Ήδη στα στοιχεία κίνησης του 2017 , με την επιφύλαξη της επιβεβαίωσης των στοιχείων σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα, αποτυπώνεται αξιοσημείωτη βελτίωση (αύξηση) των δεικτών της επιβατική κίνησης της τάξης του 12%, και μικρότερη της κίνησης φορτίων και αγαθών.

Παραμένει όμως μεγάλο κατεπείγον ζητούμενο η σιδηροδρομική σύνδεση που αποτελεί την επιτομή για ένα αξιόπιστο, βιώσιμο και ανταγωνιστικό δίκτυο συνδυασμένων μεταφορών με κεντρικό κόμβο το λιμάνι μας. Η σύνδεση του λιμένα με το νέο σύγχρονο σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλών ταχυτήτων (ΝΣΓΥΤ) της Χώρας θα του προσδώσει ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Θα είναι το μοναδικό λιμάνι κατά μήκος των ανατολικών ακτών της Αδριατικής με σύνδεση με το κεντρικό διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο!

Αυτό σε συνδυασμό με την εγγύτητα του με το λιμάνι του Πειραιά δημιουργεί εξαιρετικές ευκαιρίες και διαμορφώνει ισχυρές αναπτυξιακές προοπτικές για το λιμάνι της Πάτρας. Επιπρόσθετα η μεταβίβαση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στον Ιταλικό Όμιλο FERROVIE STATO ITALIANE αναμένεται να αναπτύξει την Συνεργασία Ελληνικών και Ιταλικών Σιδηροδρομικών δικτύων προσθέτοντας μία ακόμη δυνατότητα στο λιμάνι να αναδειχθεί σε κόμβο διασύνδεσης των δύο δικτύων μέσω του θαλασσίου διαδρόμου της Αδριατικής.

Όλα τα ανωτέρω όμως προϋποθέτουν, όπως ήδη αναφέρθηκε, την άμεση σιδηροδρομική σύνδεση. Οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση σύνδεσης του Νέου Λιμένα της Πάτρας με το κεντρικό Σιδηροδρομικό Δίκτυο υπονομεύει και θέτει σε κίνδυνο κάθε αναπτυξιακή στρατηγική του.
Συγχρόνως είναι απολύτως αναγκαίο να βρεθεί ο τρόπος χρηματοδότησης και να δρομολογηθεί άμεσα η κατασκευή του Εμπορικού Τμήματος του Νέου Λιμένα.

Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 90 εκατομμύρια Ευρώ ενώ το πραγματικό κόστος εκτιμάται σε 50~60 εκατομμύρια. Πρόκειται για έργο απολύτως ώριμο από πλευράς μελετών και αδειών που είναι εγκεκριμένες και βρίσκονται στην αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Μεταφορών και Δικτύων. Η κατασκευή του Εμπορευματικού πολυχρηστικού κρηπιδώματος θα επιτρέψει την λειτουργία Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) και είναι απολύτως αναγκαία για την προοπτική ανάπτυξης του Λιμένα.

Το έργο, δυστυχώς, δεν συμπεριελήφθη στο Στρατηγικό Πλαίσιο Επενδύσεων Μεταφορών που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2014. Είναι επίμονο και ανυποχώρητο αίτημα μας η ένταξη του στην πρώτη αναθεώρηση του που βρίσκεται υπο επεξεργασία στο Υπουργείο Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟΜΕΔΙ). Το αίτημα μας έχει υποβληθεί γραπτά τόσο στο ΥΠΟΜΕΔΙ όσο και στο ΥΠΝΝΠ.

Μία, ακόμη, βασική υποδομή που είναι αναγκαία για την αναπτυξιακή προοπτική του λιμένα είναι η δημιουργία Εμπορευματικού Κέντρου. Ο ΟΛΠΑ ΑΕ διαθέτει το ακίνητο των πρώην εγκαταστάσεων της Πειραϊκής-Πατραϊκής 200 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας του, σε απόσταση μόλις 150 μέτρων από το λιμάνι. Με την κατασκευή του Εμπορευματικού Κέντρου συμπληρώνονται οι προϋποθέσεις λειτουργίας του λιμένα ως εμπορευματικού κόμβου συνδυασμένων μεταφορών και του παρέχουν τη δυνατότητα παροχής λιμενικών υπηρεσιών πύλης( gateway hub) διαμορφώνοντας συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης του. Το κόστος των απαιτούμενων εγκαταστάσεων είναι της τάξεως των 15 εκατ και μέρος του μπορεί να καλυφθεί από ίδιους πόρους.

Τον κεντρικό πυρήνα των βασικών αναπτυξιακών υποδομών ολοκληρώνει μια ακόμη, εκείνη της εγκατάστασης μονάδας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG). Η εγκατάσταση της μονάδας σχεδιάζεται στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος ROSEIDON MED II και φιλοδοξούμε να καμφθούν σύντομα οι υπερβολικές ανησυχίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να υπερβούμε τις δυσχέρειες χωροθέτησης που έχουν προκύψει εκ του λόγου αυτού. Η εγκατάσταση θα βάλει το λιμάνι στην πρωτοπορία του εφοδιασμού των πλοίων με οικονομικά και φιλικά στο περιβάλλον καύσιμα.

Παράλληλα, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να συμβάλλει στην άρση της απομόνωσης της Δυτικής Ελλάδας από τα Ενεργειακά δίκτυα καθώς η μονάδα σχεδιάζεται μεν, κατ αρχήν, για τροφοδοσία πλοίων, με πρόβλεψη να είναι όμως επεκτάσιμη για να μπορεί να εξυπηρετήσει αστικές και βιομηχανικές χρήσεις, εφ όσον οι φορείς της πόλης το θελήσουν.

Με τις υποδομές αυτές διαμορφώνεται ένας βασικός, απολύτως αναγκαίος, σχεδιασμός που θα επιτρέψει στο Λιμάνι της Πάτρας να καταστεί εν τοις πράγματι ισχυρός κόμβος συνδυασμένων μεταφορών του Κεντρικού Διευρωπαϊκού Δικτύου. Ρόλος που αναγνωρίζεται και του αποδίδεται σε όλα τα επίσημα Ευρωπαϊκά και Ελληνικά κείμενα για τα Διευρωπαϊκά δίκτυα και την εφοδιαστική αλυσίδα.

Ρόλος που έχει πρωτίστως ανάγκη η πόλη και η Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας που δοκιμάζεται περισσότερο έντονα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης καθώς η Δυτική Ελλάδα είναι η τρίτη φτωχότερη περιφέρεια της χώρας μας και διακοσιοστή πεντηκοστή Πέμπτη στο σύνολο των διακοσίων εβδομήντα έξι της Ε.Ε.

Το λιμάνι μπορεί να έχει καθοριστική συμβολή στην προσπάθεια ανάσχεσης της κρίσης. Είναι αυτός ο λόγος που τίθεται επίμονα το αίτημα για τις μεγάλες αυτές υποδομές.

Τέλος μικρότερες, τουριστικού κυρίως, χαρακτήρα υποδομές συμπληρώνουν τον αναπτυξιακό σχεδιασμό για το λιμάνι μας. Ολοκληρώθηκαν οι απαιτούμενες κατασκευές και εκδόθηκε η ΚΥΑ για την αδειοδότηση του υδατοδρομίου της Πάτρας, που είναι το τρίτο κατά σειρά, μετά από εκείνα της Κέρκυρας και των Παξών, αδειοδοτημένο υδατοδρόμιο σε ολόκληρη τη Χώρα. Εντός του Ιανουαρίου θα δημοσιευθεί πρόσκληση ενδιαφέροντος με ανοιχτές διαγωνιστικές διαδικασίες για ανάδειξη αναδόχου Φορέα που θα αναλάβει την λειτουργία του Υδατοδρομίου και την προσέλκυση Εταιρείας/Εταιρειών που θα επωμιστούν την πληρότητα και την αρτιότητα του πτητικού έργου.

Ολοκληρώθηκε επίσης η κατασκευή μικρού σε μέγεθος αγκυροβολίου μεγάλων τουριστικών σκαφών στο παλαιό λιμάνι στο κέντρο της πόλης με δυνατότητες επεκτασιμότητας. Οι αναπτυξιακές προοπτικές για την ταχέως αναπτυσσόμενη βιομηχανία του yachting και της λεγόμενης μικρής κρουαζιέρας είναι ιδιαίτερα θετικές στην ευρύτερη περιοχή του Πατραϊκού-Κορινθιακού.

Διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα καθώς στην ευρύτερη ακτογραμμή ευρίσκονται Παγκόσμιας εμβέλειας αρχαιολογικοί χώροι (Ολυμπία, Δελφοί) και παράλληλα γειτνιάζει με το Ιόνιο μια περιοχή που το yachting αναπτύσσεται ραγδαία αποτελώντας το ταχύτερο πέρασμα προς την ανατολική μεσόγειο. Η συμπλήρωση, βελτίωση και αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών μπορεί να επιφέρει σημαντικά έσοδα και θέσεις εργασίας στις τοπικές μας κοινωνίες.