Πως θα γίνει η απολιγνιτοποίηση και ποια τα κίνητρα για τις επενδύσεις

Στη συνολική προσπάθεια για τη μείωση της χρήσης του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη μεταλιγνιτική εποχή στη χώρα μας, αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο διαδικτυακό φόρμου του  Eneterprise Greece, ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, κ. Κωστής Χατζηδάκης.

Αναγνώρισε τα βήματα που έχουν συντελεστεί προς αυτή την κατεύθυνση την τελευταία δεκαετία προσθέτοντας πως έχει έρθει πλέον η ώρα για μία πιο «συντεταγμένη, ευρωπαϊκή και σύγχρονη προσέγγιση».Κατά την τελευταία δεκαετία, επισήμανε, πως η χρήση του λιγνίτη μειώθηκε τουλάχιστον κατά 60%, καθώς το 2010 μέσω του λιγνίτη παραγόταν 30 Twh ηλεκτρικής ενέργειας ανά έτος, ενώ φέτος η συνεισφορά του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα της χώρας υπολογίζεται στις 10 Twh σε ετήσια βάση.

Ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος εξέφρασε την ικανοποίηση του για την παραπάνω εξέλιξη, η οποία επιταχύνθηκε κατά τα τελευταία 5 χρόνια, αλλά τόνισε πως δεν είχαν ληφθεί υπόψη δύο πολύ σημαντικά ζητήματα. Αυτά είναι η έλλειψη αντισταθμιστικών οφελών στις περιοχές που θα πραγματοποιηθεί η απολιγνιτοποίηση, καθώς και η απουσία ενός προγράμματος δίκαιης μετάβασης.

Περιβαλλοντικοί και οικονομικοί οι λόγοι για την απολιγνιτοποίηση

Προσέθεσε, επίσης πως πέραν των προφανών περιβαλλοντικών λόγων, το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης αποτελεί και μία οικονομική αναγκαιότητα καθώς ο λιγνίτης πλέον είναι ασύμφορος. Μάλιστα έφερε ως παράδειγμα το κόστος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το λιγνίτη, το οποίο ανέρχεται στα 40 ευρώ ανά Mwh με αποτέλεσμα η ΔΕΗ να καταγράφει ζημίες, ενώ αρκετά υψηλά είναι και τα πρόστιμα που δέχεται η χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τους ρύπους του διοξειδίου του άνθρακα.

Στόχος του νέου masterplan απολιγνιτοποίησης, το οποίο παρουσιάστηκε στις  9 Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους και έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 10 Νοεμβρίου, είναι, επίσης η προσέλκυση επενδύσεων και δημιουργία θέσεων εργασίας όχι μόνο στις ΑΠΕ (κάτι το οποίο είναι προφανές), αλλά και σε ακόμα 4 τομείς, οι οποίοι είναι:

• Το εμπόριο και η βιομηχανία
• Η Έξυπνη Αγροτική Παραγωγή
• Ο Τουρισμός και ειδικά ο Αγροτουρισμός
• Η τεχνολογία και η εκπαίδευση

Τα κίνητρα για την προσέλκυση των επενδύσεων

Τα κίνητρα μέσω των οποίων επιδιώκεται να προσελκυσθούν επενδύσεις στη χώρα μας είναι δύο. Το πρώτο είναι ένα κύμα φοροαπαλλαγών προς τους επενδυτές και το δεύτερο η υψηλή χρηματοδότηση τόσο από τους εθνικούς όσο και από τους κοινοτικούς πόρους.

Να υπενθυμίσουμε πως μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα διατεθούν στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη 5 δις. ευρώ για το διάστημα 7 χρόνων, καθώς το 2028 η Ελλάδα θα πρέπει να έχει αποχαιρετήσει το λιγνίτη, χωρίς να προσμετρώνται σε αυτά οι πόροι που διατίθενται μέσω των 2 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.

Ειδικότερα, η πρόταση που τελεί υπό επεξεργασία προκειμένου να τεθεί προς έγκριση από τα αρμόδια θεσμικά όργανα (εθνικά και ευρωπαϊκά) προβλέπει τα εξής:

– Για τις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Τρίπολης εκτιμάται πως, όσον αφορά στα κίνητρα που αφορούν στην υλοποίηση νέων επενδύσεων, το συνολικό ύψος της ενίσχυσης χρειάζεται να αυξηθεί σε 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές.
– Για τις λοιπές περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, η πρόταση είναι να προβλεφθεί μέγιστη ενίσχυση της τάξης του 40% για μεγάλες επιχειρήσεις, 50% για μεσαίες και 60% για μικρές.

Μέσα από τα προτεινόμενα κίνητρα θα δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό όλες οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των τριών πυλώνων του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης (Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, InvestEU, δανειακή διευκόλυνση δημόσιου τομέα), καθώς και των υπόλοιπων πηγών, εγχώριων και ευρωπαϊκών.

80 επενδυτικές προτάσεις για τις λιγνιτικές περιοχές

Τα παραπάνω κίνητρα φαίνεται πως προσελκύουν ήδη σημαντικό αριθμό επενδύσεων, καθώς μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί συνολικά 80 προτάσεις, εκ των οποίων οι 16 ξεχωρίζουν ως εμβληματικές.

Οι εμβληματικές αυτές επενδύσεις είναι οι εξής:

• Τα φωτοβολταϊκα πάρκα ισχύος 2,3 GW στη Δ. Μακεδονία, από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες (ΔΕΗΑΝ) σε συνεργασία με τη γερμανική RWE και άλλες επιχειρήσεις ενώ το πρώτο μεγάλο project της ΔΕΗΑΝ είναι η κατασκευή πάρκου ισχύος 230 MW με την επένδυση να ανέρχεται στα 133 εκατ. Ευρώ.
• Η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 0.5 GW από τη ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη
• Η άμεση έναρξη της κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη με την επένδυση να ανέρχεται στα 130 εκατ. ευρώ,
• Η μονάδα πράσινου υδρογόνου από τη Solaris στη Δ. Μακεδονία,
• Η εγκατάσταση αποθήκευσης ενέργειας στη Δ. Μακεδονία από τη Eunice.
• Δημιουργία πρότυπης φαρμακοβιομηχανίας στη Μεγαλόπολη
• Ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας στη Δ. Μακεδονία
• Ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας στη Μεγαλόπολη
• Βιομηχανικό Πάρκο ηλεκτροκίνησης στη Δ. Μακεδονία
• Οικοσύστημα οινικού τουρισμού, στα πρότυπα της Β. Ιταλίας, στη Δυτική Μακεδονία
• Πεδίο ενεργειακής έρευνα και τεχνολογίας με φορέα υλοποίησης το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
• Υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης στη Δυτική Μακεδονία
• Δημιουργία θεματικού Πάρκου Ψυχαγωγίας και Εκπαίδευσης στη Μεγαλόπολη
• Δημιουργία ΜΕΑ στη Δυτική Μακεδονία
• Κέντρο Επεξεργασίας Βιομάζας στη Δυτική Μακεδονία
• Δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου στη Μεγαλόπολη

Οι κινήσεις στο εσωτερικό

Ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος τόνισε πως θα εφαρμοστεί η ρήτρα λιγνίτη, γνωστή και ως ρήτρα δίκαιης μετάβασης, ενώ στις περιοχές που θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα θα δοθεί ακόμα μεγαλύτερη επιδότηση μέσω του νέου προγράμματος «εξοικονομώ-αυτονομώ», η οποία θα αγγίξει το 95%. Ταυτόχρονα θα υπάρξουν κίνητρα για την ηλεκτροκίνηση, και ειδικά όσον αφορά την εγκατάσταση μονάδων φορτιστών και μπαταριών.

Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε στον πολυεπίπεδο διάλογο που πραγματοποιείται μεταξύ των υπουργείων όσον αφορά την απολιγνιτοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στη διυπουργική επιτροπή, στην οποία και προεδρεύει, καθώς στην ειδική επιτροπή στην οποία συμμετέχουν ο Κωστής Μουσουρούλης και οι Περιφερειάρχες Δυτικής Μακεδονίας (Γεώργιος Κασαπίδης) και Πελοποννήσου (Παναγιώτης Νίκας).

Κλείνοντας στάθηκε ιδιαίτερα στη συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσω του οποίου και επιτυγχάνεται η χρηματοδότηση των έργων καθώς και στην επιστολή που έχει στείλει προς τα υπόλοιπα Υπουργεία προκείμενου να προτείνουν ακόμα περισσότερα κίνητρα.