Ποιές δράσεις θα υλοποιηθούν μέσω του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών

Σημαντική πρωτοβουλία για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών και την εκπλήρωση των κλιματικών στόχων της Ελλάδας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, συνιστά το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών, όπως αναφέρεται σε ενημερωτικό σημείωμα του ΤΑΙΠΕΔ. Συστάθηκε, μετά την υπογραφή της τριμερούς σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σήμερα στη Νάξο, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.

H Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει τη διαχείριση του έργου (project management), καθώς ορίστηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή ως φορέας ωρίμανσης των έργων, διενέργειας των διαγωνισμών και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων.

Μέσω του Ταμείου θα χρηματοδοτηθούν βιώσιμες επενδύσεις για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας των ελληνικών νησιών, με τη δημιουργία ανθεκτικότερων υποδομών, τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και τον πράσινο μετασχηματισμό της γεωργίας, του τουρισμού και της ναυτιλίας.

Το Ταμείο θα χρηματοδοτηθεί από τα αναμενόμενα έσοδα από τον πλειστηριασμό 25 εκατ. δικαιωμάτων του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) που υπολογίζονται επί του παρόντος συνολικά σε 1,6 δισ. ευρώ, ενώ το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δράσεων ορίζεται έως το τέταρτο τρίμηνο του 2032.

Οι επενδυτές που θα αναλάβουν να υλοποιήσουν τα έργα μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση έως και 60% από το Ταμείο.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του Ταμείου θα επιμεριστεί σε τρεις πυλώνες, όπως ορίστηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και περιλαμβάνουν συγκεκριμένες δράσεις.

Οι τρεις πυλώνες είναι:

1. Νέες ΑΠΕ
2. Διασυνδέσεις νησιωτικού δικτύου
3. Εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ.

Οι δράσεις που έχουν προτεραιοποιηθεί να υλοποιηθούν αφορούν στα εξής:

• Φωτοβολταϊκά συστήματα σε συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μπαταρίας για ενεργειακή αυτονομία
• Υβριδικά συστήματα ΑΠΕ
• Υπεράκτια αιολικά πάρκα και νησιωτική διασύνδεση
• Εγκατάσταση αυτόνομων συστημάτων αποθήκευσης
• Αφαλατώσεις/Αντλιοταμίευση/φράγματα/ταμιευτήρες πολλαπλών χρήσεων
• Διασυνδέσεις και ηλεκτρολογικές υποδομές στα Δωδεκάνησα
• Υποθαλάσσιες διασυνδέσεις νησιών στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα
• Υποδομές ηλεκτροδότησης ελλιμενισμένων πλοίων από την ξηρά (cold ironing)
• Σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.

Σύμφωνα με το ΤΑΙΠΕΔ, η χώρα θα ετοιμάσει τις προτάσεις της για τις παραπάνω δράσεις εντός τριών μηνών και θα τις αποστείλει προς έγκριση, αφού πραγματοποιηθεί η εξειδίκευση τους. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσει, σταδιακά, η ωρίμανση των έργων, παράλληλα με την οριστικοποίηση της τελικής μορφής των επιμέρους δράσεων. Στόχος είναι τα πρώτα έργα, που θα ωριμάσει η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ, να δημοπρατηθούν έως τα τέλη του γ’ τριμήνου 2025. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί το 2032, οπότε και θα έχουν δημοπρατηθεί όλες οι δράσεις.

Τα νέα έργα που θα υλοποιηθούν μέσω του Ταμείου, προωθούν ένα νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, συμβάλλοντας παράλληλα στην οικονομική και κοινωνική συνοχή και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Από τις δράσεις θα ωφεληθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά και ο πρωτογενής τομέας, καθώς θα επιτευχθεί:

• Μείωση της εξάρτησης από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.
• Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αντικαθιστώντας την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα με καθαρές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Μείωση του λειτουργικού, και ιδιαίτερα του ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών και των γεωργικών δραστηριοτήτων, με παράλληλη βελτίωση της πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές.
• Διασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας, με την αποθήκευση της πλεονάζουσας ενέργειας που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
• Δημιουργία νέων βιομηχανικών κλάδων που αφορούν στην πράσινη μετάβαση, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εθνικής βιομηχανίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ