Ποιά νέα έργα διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων προωθεί ο ΑΔΜΗΕ – Πώς θα συνδεθεί η Ελλάδα με Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Τουρκία

Ο ΑΔΜΗΕ προτεραιοποιεί τα έργα διεθνών διασυνδέσεων, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της Ενέργειας, την ανάδειξη της Ελλάδας σε ισχυρό εξαγωγέα καθαρής ενέργειας και την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Διαχειριστής:

• Τον Ιούνιο 2023 έθεσε σε λειτουργία, από κοινού με τον Διαχειριστή του βουλγαρικού Συστήματος Μεταφοράς ESO EAD, τη δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας (Νέα Σάντα-Maritsa), με την οποία αυξάνεται σημαντικά το περιθώριο ανταλλαγών ενέργειας ανάμεσα στις δύο χώρες.
• Ολοκλήρωσε τις μελέτες σκοπιμότητας για τη δεύτερη ενισχυτική διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας ισχύος 1 GW, από κοινού με τον Διαχειριστή της γειτονικής χώρας, Terna.
• Με τη στήριξη της Πολιτείας, προωθεί εντατικά, έναν νέο διάδρομο καθαρής ενέργειας Βορρά – Νότου, την ηλεκτρική διασύνδεση Green Aegean Interconnector, που προβλέπεται να διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα της Ελλάδας και της Γερμανίας. Το έργο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την μεταφορά του ενεργειακού πλεονάσματος που προέρχεται από την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο προς τα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης στην κεντρική Ευρώπη. Η αρχική δυναμικότητα της διασύνδεσης σχεδιάζεται να ανέλθει σε 3 GW ενώ σε δεύτερο χρόνο θα μπορούσε να φτάσει από 6 έως και 9 GW. Το έργο έχει ενταχθεί στο 10ετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ENTSO-Ε (ΤΥΝDP 2024) ως έργο υπό θεώρηση (under consideration). Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με τους εμπλεκόμενους Διαχειριστές Συστήματος Μεταφοράς για την ωρίμανση του έργου.
• Συνεργάζεται στενά με τον Διαχειριστή της Αιγύπτου (EETC – Egyptian Electricity Transmission Company) και τον φορέα υλοποίησης ELICA SA, με τον οποίο έχει υπογράψει Μνημόνιο Κατανόησης σχετικά με την αξιολόγηση της εισόδου του στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που αναπτύσσει το PCI έργο GREGY – Interconnector, που αφορά στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου. Το έργο έχει ενταχθεί στην 1η λίστα έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος PMI (Projects of Mutual Interest) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στο νέο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης TYNDP 2024 του ENTSO-E.
• Τον Φεβρουάριο 2024 συστάθηκε η κοινοπραξία «ΣΑΟΥΔΟΑΡΑΒΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ Α.Ε.» με αντικείμενο την εκπόνηση της μελέτης βιωσιμότητας για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας, από τον ΑΔΜΗΕ και την National Grid που κατέχουν μερίδιο 50% έκαστος. Η σύμπραξη εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας και το Υπουργείο Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας και εξειδικεύει τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών στον τομέα της Ηλεκτρικής Ενέργειας.
• Τον Απρίλιο του 2024 η κοινοπραξία «ΣΑΟΥΔΟΑΡΑΒΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ Α.Ε.» προχώρησε στην προκήρυξη του διαγωνισμού για την ανάθεση των σχετικών μελετών εμπορικής βιωσιμότητας για την ηλεκτρική διασύνδεση ανάμεσα στην Ελλάδα και το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας μέσω καλωδίου HVDC, οι οποίες αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2025.
• Τον Οκτώβριο 2023, ορίστηκε ως Φορέας Υλοποίησης και Project Promoter του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, το οποίο είναι ενταγμένο στην 6η λίστα των Projects of Common Interest της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανάληψη από τον Διαχειριστή Συστήματος της Ελλάδας του ρόλου του Project Promoter στο εμβληματικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου και του Ισραήλ στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα, μέσω της Ελλάδας, διασφαλίζει την τεχνική και χρηματοδοτική επάρκεια του έργου και θέτει τις βάσεις για την έγκαιρη ολοκλήρωσή του. Υπενθυμίζεται ότι, ήδη, από το 2021 ο ΑΔΜΗΕ συνδράμει το έργο ως τεχνικός σύμβουλος, έχοντας συνεισφέρει, καθοριστικά, στη σχεδιαστική του ωρίμανση και στη συμβασιοποίηση των κρίσιμων συμβολαίων για την πρόοδό του. Ένα έργο ενεργειακής πνοής για την ευρύτερη περιοχή, με συστηματική προσπάθεια ετών, έχει φτάσει πλέον στο κομβικό σημείο έναρξης κατασκευής του. Η ολοκλήρωσή του θα σηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς, διασφαλίζοντας την ισχυρή ενεργειακή θωράκιση του νησιού. Το δε Ισραήλ θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού του, αποκτώντας τη δυνατότητα να αυξήσει, περαιτέρω και ταχύτερα, τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό του ισοζύγιο.
• Τον Δεκέμβριο 2023, η εταιρεία EuroAsia Interconnector Ltd μετέφερε στον ΑΔΜΗΕ το ποσό των 55,2 εκατ. ευρώ που είχε λάβει ως προχρηματοδότηση από το European Union’s Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency (CINEA) και το μηχανισμό CEF (Connecting Europe Facility) της Ε.Ε. και με την είσπραξη επιπλέον 109,2 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο 2024, η ληφθείσα προχρηματοδότηση ανήλθε στα 164,5 εκατ. ευρώ, ποσό που αποτελεί το 25% της συνολικής επιχορήγησης. Τον Δεκέμβριο 2023 δόθηκε από τον ΑΔΜΗΕ η εντολή έναρξης εργασιών. Έκτοτε έχουν καταβληθεί 109 εκατ. ευρώ στον Ανάδοχο του καλωδιακού τμήματος καθώς οι εργασίες είναι σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα, στο καλωδιακό τμήμα ολοκληρώνεται η κατασκευή των πρώτων 80 χλμ. του υποθαλάσσιου καλωδίου.

Ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για τα θέματα που άπτονται της υλοποίησης του έργου.
Παράλληλα, ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ:

• Ωριμάζει τη νέα διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας μαζί με τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς της γειτονικής χώρας. Τον Μάρτιο του 2024 συστάθηκε από κοινού ειδική ομάδα εργασίας με εκπροσώπους των δύο διαχειριστών με στόχο την παρακολούθηση της προόδου υλοποίησης της νέας διασύνδεσης από τις δύο πλευρές και τη διερεύνηση της περαιτέρω συμβολής του έργου στους στόχους για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.
• Σχεδιάζει την κατασκευή νέας διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία θα ενισχύσει τη διασύνδεση του Ευρωπαϊκού με το Τουρκικό Σύστημα Μεταφοράς. Τον Φεβρουάριο του 2024 συστάθηκε από κοινού επιτροπή με εκπροσώπους των δύο διαχειριστών με στόχο τον συντονισμό και την επίτευξη της υλοποίησης της νέας διασύνδεσης.
• Προωθεί την αναβάθμιση της υφιστάμενης διασύνδεσης με τη Βόρεια Μακεδονία.

Τον Νοέμβριο 2023 υπογράφηκε στην Αθήνα Μνημόνιο Συνεργασίας για τη σύζευξη των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας Βαλκανικών χωρών από τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς Ρυθμιστικών Αρχών, Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς -μεταξύ των οποίων και ο ΑΔΜΗΕ- και των Χρηματιστηρίων Ενέργειας, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.