Π.Παπανικόλας (Ολυμπία Οδός): Έχω μάθει ό,τι αρχίζω να το τελειώνω

Οι πρωταγωνιστές των έργων στους Αυτοκινητόδρομους

Το ypodomes.com επ` ευκαιρία της ολοκλήρωσης των έργων ξεκίνησε ειδικό αφιέρωμα στα έργα κατασκευής των 5 μεγάλων αυτοκινητόδρομων και δίνει τον λόγο στους πρωταγωνιστές. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, καλέσαμε τους Γενικούς Διευθυντές και Διευθύνοντες Συμβούλους σε Μορέα, Ολυμπία, Ιόνια, Ε65 και Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου να μας γράψουν ένα άρθρο για την δική τους εμπειρία σε αυτά τα -πολλά- χρόνια που διήρκησαν οι κατασκευές.

Σήμερα συνεχίζουμε με ένα άρθρο από καρδιάς αποκλειστικά για το ypodomes.com που έγραψε ο Παναγιώτης Παπανικόλας, Διευθύνων Σύμβουλος της Ολυμπίας Οδού, του τρίτου από τους πέντε, οδικούς άξονες με παραχώρηση που ολοκληρώθηκε και λειτουργεί από τις 12 Απριλίου 2017.

Ο Παναγιώτης Παπανικόλας, μιλά για την προσωπική του εμπειρία μέσα στα χρόνια κατασκευής που συνέπεσαν με την κρίση και τα προβλήματα που έφερε τόσο στην κατασκευή αλλά πολλές φορές ακόμα και στην ίδια την ύπαρξη του έργου.

“Όταν ένα βράδυ του Δεκεμβρίου 2014 μου τηλεφώνησε ο Christophe Pelissie du Rausas ως εκπρόσωπος της γαλλικής κατασκευαστικής Vinci, για να μου προτείνει να αναλάβω την Ολυμπία Οδό, στιγμιαία σκέφτηκα «Απελθέτω απ΄εμού το ποτήριον τούτο», αναλογιζόμενος τη δυσκολία ενός έργου που λίγο απείχε από το να χαρακτηριστεί «στοιχειωμένο».

Φυσικά, τα προβλήματα που ταλάνισαν τα μεγάλα έργα υποδομής τα τελευταία χρόνια κάθε άλλο παρά με μεταφυσική είχαν να κάνουν. Αντίθετα, ήταν όλα γεννήματα πολιτικών και εν γένει ανθρώπινων αποφάσεων, σε κάποιες περιπτώσεις και αποκυήματα φιλόδοξων προβλέψεων, πάντως σε κάθε περίπτωση είχαν εντελώς φυσική εξήγηση.

Την αρχική απαισιοδοξία σύντομα υποκατέστησε αυτό το δημιουργικό πείσμα που μας καταλαμβάνει μπροστά σε μια νέα πρόκληση. «Τι στην ευχή, είπα, έχω μάθει ότι αρχίζω να το τελειώνω. Αυτό θα γίνει και τώρα!».

Έχοντας συμμετάσχει από τη θέση του Τεχνικού Διευθυντή στο πιο σημαντικό κατασκευαστικό έργο της σύγχρονης Ελλάδας, τη Γέφυρα Ρίου –Αντιρρίου, σκέφτηκα πως τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο σύνθετο, πιο φιλόδοξο, πιο δυναμικό και πιο ανατρεπτικό από εκείνη τη δύσκολη κατασκευή. Τις τεχνικές προκλήσεις δεν τις φοβήθηκα ούτε στιγμή. Υπάρχει όμως και ο παράγοντας «άνθρωπος».

Οι τεχνικές κατασκευές έχουν σαφώς τους κανόνες τους –που στηρίζονται στη φυσική- αλλά υλοποιούνται κι αυτές από τον πιο απρόβλεπτο παράγοντα της φύσης, τους ανθρώπους. Στο έργο της Ολυμπίας Οδού, είδα καθαρότερα από ποτέ πως οι άνθρωποι είναι ο καθοριστικός παράγοντας των δυσκολιών, αλλά και της επιτυχίας. 

Μέσα σε ένα πολυ-πολιτισμικό και σύνθετο περιβάλλον, με πέντε δυνατές κατασκευαστικές εταιρείες -δύο ξένους κολοσσούς, τη γαλλική Vinci και τη γερμανική  Hochtief και τις τρεις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες, την ΑΚΤΩΡ, την ΤΕΡΝΑ και την J&P ΑΒΑΞ-  όλες με σημαντικά portfolios έργων ανά τον κόσμο και στελεχιακό δυναμικό υψηλής κατάρτισης, κλήθηκα να συνθέσω διαφορετικές απόψεις, ιδέες, αντιλήψεις, κουλτούρες και να τις θέσω σε αρμονική τροχιά γύρω από την κατασκευή ενός πολυπόθητου έργου και να το οδηγήσω στην ολοκλήρωση στον ταχύτερο δυνατό χρόνο. Τους ευχαριστώ όλους που με εμπιστεύτηκαν.

Το ίδιο το έργο αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, μια κατασκευαστική «πατέντα», αφού επιλέχθηκε να κατασκευαστεί ταυτόχρονα σε μήκος 120χλμ. και με παράλληλη λειτουργία του δρόμου! Και αυτός ο συνδυασμός δυσκολιών επισυμβαίνει σε μια στενή λωρίδα γης μεταξύ στεριάς και θάλασσας που είναι επίσης ιδιαιτέρως σεισμογενής, αλλά διέρχεται και μέσα από αρκετές πόλεις ! Και το τρένο, υπό κατασκευή και αυτό, διασταυρώνεται με τον αυτοκινητόδρομο σε 7 σημεία, επιτείνοντας την πολυπλοκότητα του έργου. 

Ο κλάδος των κατασκευών είναι ένα κατεξοχήν διεπιστημονικό πεδίο. Οι μηχανικοί, γεωλόγοι, μηχανολόγοι, τοπογράφοι, που δούλεψαν και δουλεύουν στην Ολυμπία Οδό είναι όλοι τους επιστήμονες πρώτης γραμμής. Πολυμήχανοι, εφευρετικοί, πολύ καλοί γνώστες του αντικειμένου τους. Πολλές φορές παρατήρησα τη στενή σχέση τους με τους εργοδηγούς τους, μια σχέση σχεδόν οικογενειακή.

Γιατί κάτι που ίσως δεν ξέρει πολύς κόσμος είναι πως οι άνθρωποι που δουλεύουν στα έργα υποδομής –πάνω από 3.000 άτομα στην Ολυμπία Οδό-  πολλές φορές μακριά από τις οικογένειές τους, εκεί έξω με χιόνι ή καύσωνα ή πολλά μέτρα κάτω από τη γη σκάβοντας σήραγγες ή ακόμα πολλά μέτρα κάτω από τη θάλασσα μέσα σε τσιμεντένιους πυλώνες, στηρίζονται πρώτα απ΄όλα στη σχέση εμπιστοσύνης.

Στην περίπτωση της Ολυμπίας Οδού η δυσκολία ήταν ακόμα μεγαλύτερη, καθώς τα εργοτάξια αναπτύσσονταν κάθε μέρα με διαφορετικό συνδυασμό εργασιών, αλλά πάντα δίπλα σε ένα  δρόμο σε κυκλοφορία, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ασφάλειά τους. Δίπλα τους οι άνθρωποι της Λειτουργίας του δρόμου, στα περίπολα και τις ομάδες επέμβασης. Καμία Λειτουργία αυτοκινητόδρομου δεν προβλέπει αυτό που κατάφεραν αυτοί οι άνθρωποι: να φτάνουν κοντά σε έναν οδηγό πολύ συχνά μέσα σε 10΄ χωρίς στην ουσία να έχουν δρόμο να πάνε, με προσωρινές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που άλλαζαν κάθε μέρα.

Σε όλους αυτούς τους ανθρώπους οφείλω μια δημόσια αναγνώριση.

Όπως οφείλω να νεύσω νοητά προς όλους αυτούς που σε ρόλο επιτελικό, στο στρατηγείο της κατασκευής ή της λειτουργίας του δρόμου, ξενυχτήσαμε μαζί διαφωνώντας επί ώρες για την προσέγγιση ενός νέου προβλήματος που είχε εξαίφνης ανακύψει. Μια απαλλοτρίωση που δεν ολοκληρώθηκε και θα μας καθυστερούσε, μια νέα ανακάλυψη των αρχαιολόγων που θα έφερνε πίσω την κατασκευή, ένας διαφορετικός υπολογισμός των εκτελεσμένων και των υπολειπόμενων εργασιών, ο κατάλογος δεν έχει τέλος.

Γιώργος Συριανός, Marc Milosevic, Γιώργος Σημαντήρας, Ηλίας Ντεγιάννης, Κώστας Παπανδρέου,  Χρήστος Καραδήμας, όλων οι φωνές «έχουν ποτίσει» τους αλουμινένιους τοίχους των κοντέινερ -των στρατηγείων της κατασκευής και της λειτουργίας του δρόμου. Τους ευχαριστώ όλους.

Πέρα από τον κατασκευαστή και την εταιρεία λειτουργίας, τα έργα παραχώρησης έχουν μια πολύπλοκη δομή που αφορά την χρηματοδότηση του έργου από εμπορικές τράπεζες και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: Εκπρόσωποι όλων των τραπεζών, ανεξάρτητος μηχανικός, τεχνικοί σύμβουλοι των τραπεζών, νομικοί σύμβουλοι κ.λπ. Οι συσκέψεις με τους Δανειστές και το Δημόσιο για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση του έργου ήταν ατελείωτες στις περιόδους που η βιωσιμότητα του έργου αμφισβητούνταν λόγω της καθυστέρησης των απαλλοτριώσεων, της πτώσης της κυκλοφορίας ή της επιβολής των «capital controls».   

Η «εμπειρία ζωής» στη Γέφυρα Ρίου- Αντιρρίου με έκανε να «δεθώ» με τη Δυτική Ελλάδα. Έχοντας μάλιστα και ρίζες ηπειρώτικες,  θεωρούσα πάντα πως η Γέφυρα, η «γέφυρά» μου, ήταν ατελές έργο όσο της έλειπαν οι προσβάσεις της, η Ολυμπία Οδός και η Ιόνια Οδός από το Αντίρριο και πάνω.

Κατά βάθος, η εταιρία μου, η Vinci, που είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Ολυμπίας Οδού, μου έδωσε μια ευκαιρία να κάνω το όνειρό μου πραγματικότητα. Είχα μόνο να αποδεχτώ την πρόκληση. Τώρα που είμαστε ένα βήμα πριν την ολοκλήρωση του έργου, μπορώ να επιβεβαιώσω την αρχή που με καθοδηγεί: «πάντα να τελειώνω ό,τι αρχίζω».

Είμαι ευτυχής που ανέλαβα την ευθύνη της Ολυμπίας Οδού. Παρά τις αντιξοότητες, παρά το πολύ αρνητικά φορτισμένο ιστορικό του «δρόμου καρμανιόλα», η υπομονή των χρηστών άξιζε. Ακόμα και για ένα θανατηφόρο λιγότερο στο Κόρινθος-Πάτρα, άξιζε ο κόπος τόσων ετών. Η μεγαλύτερη επιβράβευση ήταν η φετινή έξοδος του Πάσχα: κανένα σοβαρό τροχαίο, χωρίς ατέλειωτες ουρές (παρά την αύξηση της κυκλοφορίας), με άνεση (Αθήνα -Πάτρα σε 1 ώρα και 40 λεπτά) και ασφάλεια, οι ταξιδιώτες χαμογελούσαν.

Είμαι περήφανος, γιατί συνέβαλα ώστε στην Ελλάδα της κρίσης να ολοκληρώνονται σήμερα πάνω 1000 χλμ. σύγχρονου αυτοκινητόδρομου που θα βοηθήσουν στη οικονομική και κοινωνική αναβάθμιση των πόλεων από τις οποίες περνούν.

Κρατάω το καλό, γιατί έτσι επιλέγω: Όσο η σύνθεση καλοπροαίρετων διαφορετικών απόψεων πολλών διαφορετικών ισχυρών προσωπικοτήτων γίνεται κινητήριος δύναμη, πάντα θα πετυχαίνουμε τους στόχους μας”.

Παναγιώτης Παπανικόλας

Διευθύνων Σύμβουλος της Ολυμπία Οδος ΑΕ, Πρόεδρος & Δ/νων Σύμβουλος της Γέφυρα ΑΕ, Country Manager Vinci Concessions