Οι 5 τομείς επενδύσεων και τα εμβληματικά έργα του πλάνου απολιγνιτοποίησης

Σημαντική ημέρα ήταν η χθεσινή καθώς πραγματοποιήθηκε εν μέσω πανδημίας ένα πολύ σημαντικό Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο αναγκαστικά ασχολήθηκε με το κύριο πρόβλημα που ήταν οι εξελίξεις για την αντιμετώπιση της υφιστάμενης κρίσης, αλλά ωστόσο δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στα ενεργειακά τεκταινόμενα στη χώρα μας.

Πιο συγκεκριμένα, ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος ύστερα από τρεις μήνες από την ανακοίνωση του masterplan απολιγνιτοποίησης, με την ιδιότητά του ως Προέδρου της ειδικής επιτροπής, το παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Υπενθυμίζεται πως το masterplan επικεντρώνει στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη και αφορά την κατάργηση του λιγνίτη ως πηγή παραγωγής ενέργειας, καθώς είναι τόσο ασύμφορος οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά.

Δεν είναι τυχαίο εξ ’άλλου το γεγονός ότι η Ευρώπη απομακρύνεται με γοργούς ρυθμούς από το καύσιμο αυτό και η χώρα πρέπει όχι απλά να την ακολουθήσει, αλλά και να αναρριχηθεί από την τελευταία τετράδα στην οποία βρίσκεται όσον αφορά τη χρήση του λιγνίτη.

Έως το 2023 θα έχουν κλείσει τα περισσότερα εργοστάσια λιγνίτη

Στόχος είναι τα περισσότερα εργοστάσια λιγνίτη, τα οποία ανέρχονται στο 80% της λιγνιτικής παραγωγής στη χώρα μας, να έχουν πάψει να λειτουργούν έως το 2023. Πιο συγκεκριμένα, έχει ήδη πάψει η λειτουργία των εργοστασίων Αμύνταιο 1 και 2, ενώ το 2021 θα σταματήσει η λειτουργία των μονάδων Καρδιά 3 και 4 (το κλείσιμο τους μάλιστα τοποθετείται 6 μήνες νωρίτερα από το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα), και θα ακολουθήσουν το 2022 οι μονάδες στον Άγιο Δημήτριο (1-4), οι Μεγαλόπολη 4, Άγιος Δημήτριος 5 και Μελίτης το 2023 ενώ την αυλαία της απολιγνιτοποίησης θα ρίξει η Πτολεμαΐδα 5 το 2028.

Ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος εξήγησε το πως το masterplan ακολουθείται από 12 μέτρα τα οποία έχουν εξαγγελθεί από την Κυβέρνηση, όπως για παράδειγμα η αυτοχρηματοδοτούμενη εθελούσια έξοδος των υπαλλήλων της ΔΕΗ και η εύρεση λύσεων για τη θέρμανση των λιγνιτικών περιοχών μεταξύ άλλων.

Το masterplan απολιγνιτοποίησης, γνωστό και ως Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης εκπονήθηκε από την αρμόδια συντονιστική επιτροπή με Πρόεδρο τον κ. Κωστή Μουσουρούλη και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων ( Περιφέρειες, Δήμοι, δημόσιοι, ιδιωτικοί φορείς αλλά και απλοί πολίτες από τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη) κατά τη διάρκεια της οποίας κατατέθηκαν απόψεις, σχόλια και προτάσεις που ελήφθησαν υπόψη.

Η χρηματοδότηση του masterplan θα ανέρχεται στα 5 δις. ευρώ, η οποία θα διατεθεί από κοινοτικούς πόρους, εθνικούς πόρους, το Ταμείο Γιούνκερ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και θα αποτελεί ένα ξεχωριστό πρόγραμμα που θα συμπεριλαμβάνεται στο επόμενο ΕΣΠΑ (2021-2027).

Όσον αφορά την μεταβατική περίοδο του 2021 και 2022 και με στόχο την αποφυγή «κενού χρηματοδότησης» εκ μέρους της ΕΕ (με δεδομένη και την καθυστέρηση στην έγκριση των Κανονισμών τόσο για το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και για το νέο Προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027), υπάρχει ήδη σχεδιασμός για την άμεση αξιοποίηση των ήδη διαθέσιμων πόρων.

Το επόμενο βήμα είναι η παρουσίαση του σχεδίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία σύμφωνα με πηγές κοντά στο θέμα αναμένεται εντός του τρέχοντος μήνα.

Οι πυλώνες και τα εμβληματικά έργα του masterplan

Ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του σχεδίου το Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους είχε αναφερθεί στους βασικούς πυλώνες, τις επενδυτικές προτάσεις που έχουν υποβληθεί και τις πιο εμβληματικές επενδύσεις.

Πιο συγκεκριμένα, οι πυλώνες του σχεδίου είναι οι εξής:

1.Καθαρή «πράσινη» ενέργεια
2.Βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο
3.«Έξυπνη» αγροτική παραγωγή
4.Βιώσιμος τουρισμός
5.Τεχνολογία και εκπαίδευση
Το ΥΠΕΝ τονίζει πως μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 80 ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια, τα οποία βρίσκονται υπό αξιολόγηση και 16 εκ των οποίων έχουν ξεχωρίσει ύψους 3.5 δις. ευρώ, ενώ 5 φέρουν και «ονοματεπώνυμο».

Αυτά είναι τα ακόλουθα:

1. Δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, συνολικής ισχύος 2,3 GW στη Δυτική Μακεδονία από τη ΔΕΗ
2. Ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 0,5 GW στη Μεγαλόπολη, επίσης από τη ΔΕΗ
3. Άμεση έναρξη κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη
4.Μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία (Solaris)
5. Εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ενέργειας στη Δυτική Μακεδονία (Eunice)
6. Δημιουργία πρότυπης φαρμακοβιομηχανίας (Μεγαλόπολη)
7. Ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας (Δυτική Μακεδονία)
8. Ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας (Μεγαλόπολη)
9. Βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης (Δυτική Μακεδονία)
10. Οικοσύστημα οινικού τουρισμού, στα πρότυπα της Βόρειας Ιταλίας στη (Δυτική Μακεδονία)
11. Πεδίο ενεργειακής έρευνας και τεχνολογίας, με φορέα υλοποίησης το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
12. Υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης (Δυτική Μακεδονία)
13. Δημιουργία θεματικού πάρκου ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης (Μεγαλόπολη)
14. Δημιουργία μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων (Δυτική Μακεδονία)
15. Κέντρο επεξεργασίας βιομάζας (Δυτική Μακεδονία)
16. Δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου (Μεγαλόπολη)

Ειδικά κίνητρα

Προκειμένου να διευκολυνθεί η προσέλκυση επενδύσεων στις λιγνιτικές περιοχές έχει σχεδιαστεί μια δέσμη 15 κινήτρων, χωρισμένα σε τρεις ομάδες:

1.Για την προσέλκυση νέων επιχειρήσεων
2. Για την διατήρηση των υφιστάμενων
3. Για την υποστήριξη των εργαζομένων

Για τις πρώτες δυο κατηγορίες προβλέπεται αυξημένη ένταση ενισχύσεων 60-80% ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης. Οι διαβουλεύσεις με την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρίσκονται σε εξέλιξη, με σκοπό την υποβολή προς έγκριση ενός Ειδικού Καθεστώτος Ενίσχυσης.

Πιο συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής μέτρα:

– Για τις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Τρίπολης εκτιμάται πως, όσον αφορά στα κίνητρα που αφορούν στην υλοποίηση νέων επενδύσεων, το συνολικό ύψος της ενίσχυσης χρειάζεται να αυξηθεί σε 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές.
– Για τις λοιπές περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, η πρόταση είναι να προβλεφθεί μέγιστη ενίσχυση της τάξης του 40% για μεγάλες επιχειρήσεις, 50% για μεσαίες και 60% για μικρές.