Οι 4 άξονες παρεμβάσεων για την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών

Άρθρο του Χρήστου Σταϊκούρα, Βουλευτή Φθιώτιδας και Αναπληρωτή Καθηγητή ΟΠΑ, με θέμα “Τέσσερις άξονες παρεμβάσεων στην πολιτική αεροπορία για την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών”.

Αναλυτικά:

Η ασφαλής λειτουργία των αεροδρομίων, και εν γένει της αεροναυτιλίας, εξασφαλίζεται με την τήρηση διεθνών, ευρωπαϊκών και εθνικών κανονιστικών διατάξεων που διέπουν τις υποδομές, τον εξοπλισμό, τις επιχειρησιακές διαδικασίες και την οργάνωσή τους για την ασφάλεια των αερομεταφορών. Σύμφωνα με το διεθνές και ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο όλα τα προαναφερόμενα αποτελούν ευθύνη των φορέων διαχείρισης των αεροδρομίων, όπως είναι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).

Τα τελευταία δύο χρόνια, με παρεμβάσεις σε τέσσερις άξονες, σε στενή συνεργασία με τη Διοίκηση του φορέα, τέθηκαν οι βάσεις για την αναβάθμιση και την αύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων, τη βελτίωση λειτουργίας και τον εκσυγχρονισμό ενός κομβικού οργανισμού, που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις μεταφορές αλλά και στην εθνική οικονομία.

1ον . Διοικητική αναδιοργάνωση.

Διαμορφώθηκε και είναι σε τελική φάση επεξεργασίας από το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών το νέο σχέδιο νόμου της ΥΠΑ. Προβλέπει τον μετασχηματισμό της, από αυτοτελή δημόσια υπηρεσία υπαγόμενη στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, υιοθετώντας ένα σύγχρονο, ευέλικτο, λιτό και αποτελεσματικό μοντέλο και εξορθολογίζοντας τις διοικητικές δομές κατά 1/3 σε σχέση με το υφιστάμενο σχήμα.

Έτσι, επιτυγχάνεται αποδοτικότερος έλεγχος και διαχείριση, πλήρης συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας Αεροναυτιλίας (EASA) και ενίσχυση της οικονομικής βιωσιμότητας του φορέα.

2ον . Ανθρώπινο δυναμικό.

Θεσπίστηκε το Άρθρο 62 του Ν. 5149/2024, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και το ΑΣΕΠ, με το οποίο υιοθετείται, για πρώτη φορά, μία σύγχρονη διαγωνιστική διαδικασία στην επιλογή Ελεγκτών Εναερίας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ) βάσει ευρωπαϊκού προγράμματος (FEAST/EUROCONTROL). Η νέα διαδικασία, που διασφαλίζει ποιότητα επιλογής υποψηφίων με τις κατάλληλες δεξιότητες, ταχύτητα και αξιοπιστία, δημιουργεί παράλληλα δεξαμενή επιτυχόντων για τη συνεχή ροή νέων ΕΕΚ για τρία έτη – εξασφαλίζοντας την κάλυψη υφιστάμενων κενών οργανικών θέσεων καθώς και μελλοντικών αναγκών λόγω αποχωρήσεων. Παράλληλα, για την ενίσχυση υποστελεχωμένων κατά τα τελευταία 15 χρόνια υπηρεσιών, πραγματοποιούνται στοχευμένες μετατάξεις σε κρίσιμες επιχειρησιακές ειδικότητες από άλλους φορείς του Δημοσίου, προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ σε άλλους κλάδους αεροναυτιλίας (AFISO, ATSEP), ενώ, με βάση το νέο οργανόγραμμα, προσδιορίστηκαν οι ανάγκες των βασικών κλάδων και ειδικοτήτων, και προωθείται η σύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τον αεροπορικό χώρο μέσω ανοιχτής πρόσκλησης σε φοιτητές Πολυτεχνικών και Οικονομικών Σχολών για την πραγματοποίηση πρακτικής άσκησης, εκπόνησης πτυχιακής ή διδακτορικής διατριβής.

3ον . Προμήθεια και αναβάθμιση εξοπλισμού αεροναυτιλίας.

Ξεμπλόκαραν, μετά από σειρά ετών, και ξεκινά η υλοποίηση – υπό την προϋπόθεση έγκρισης από τις αρμόδιες αρχές – προγραμμάτων εκσυγχρονισμού των συστημάτων εξοπλισμού αεροναυτιλίας και διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας σε αεροδρόμια και κέντρα ελέγχου της ΥΠΑ. Πρόκειται για 10 κομβικά έργα/συστήματα, που αφορούν στις τηλεπικοινωνίες (VCRS, ραδιοβοηθήματα, DLS, VHF), στην πλοήγηση (PBN) και στην επιτήρηση (σύστημα διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας/Pallas 4G), που παρουσίαζαν σημαντικές καθυστερήσεις, και είναι μέρος του συνολικού επενδυτικού πλάνου αεροναυτιλίας της ΥΠΑ, προϋπολογισμού 313 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, υιοθετείται νέα μακροπρόθεσμη στρατηγική μέσω της επιλογής πρόσθετης συνδρομητικής υπηρεσίας, προκειμένου να καλύπτονται οι συνεχείς αναβαθμίσεις του συστήματος. Ενώ έχει επαναπροκηρυχθεί, έπειτα από ματαίωση λόγω δικαστικών εμπλοκών, νέος διαγωνισμός με ορίζοντα ολοκλήρωσης δύο έτη για την προμήθεια και εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων επιτήρησης (Radar) σε οκτώ τοποθεσίες, με επικαιροποιημένες προδιαγραφές σύμφωνες με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο.

4ον . Υποδομές αεροδρομίων και πιστοποιήσεις.

Για πρώτη φορά, έχει υιοθετηθεί και ακολουθείται ολιστική προσέγγιση στη επείγουσα και προληπτική συντήρηση και υποστήριξη των αερολιμενικών υποδομών διαχείρισης της ΥΠΑ, σε τομείς που δεν καλύπτονται από τις τεχνικές υπηρεσίες της, με την εφαρμογή μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού μέσω της ανάθεσης υπηρεσιών διαχείρισης υποδομών.

Η ολιστική αυτή προσέγγιση αναμένεται να βελτιώσει την εικόνα των κρατικών αερολιμένων, οι οποίοι διαχρονικά αντιμετωπίζουν προβλήματα λειτουργικότητας και πλημμελούς συντήρησης των εγκαταστάσεων. Παράλληλα, εφαρμόζεται μοντέλο τακτικής παρακολούθησης της λειτουργίας των αερολιμένων και των εκκρεμοτήτων τους, με έμφαση στη διαρκή καταγραφή, την αδιάλειπτη επικοινωνία και τον συντονισμό των αρμόδιων κεντρικών Διευθύνσεων με τα περιφερειακά αεροδρόμια, ενώ έχει δρομολογηθεί η ανανέωση του στόλου οχημάτων αεροδρομίων και αεροναυτιλίας, συμπεριλαμβανομένου και του στόλου πυροσβεστικών οχημάτων, και προετοιμάζεται ο εκσυγχρονισμός ακτινοσκοπικών συσκευών σε συμμόρφωση με τις νέες προδιαγραφές της ΕΕ.

Τέλος, μετά από συστηματική και μεθοδική συνεργασία, πιστοποιήθηκαν κατά EASA από την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) τόσο η ΥΠΑ ως φορέας λειτουργίας αεροδρομίων, όσο και 10 – υπόχρεα πιστοποίησης βάσει του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου – αεροδρόμια διαχείρισής της.

Οι πιστοποιήσεις, που εκκρεμούσαν από το 2017, καλύπτουν τόσο τη δομή ενός σύγχρονου παρόχου αερολιμενικών υπηρεσιών καθώς και το σύνολο των υποδομών των αεροδρομίων και τις διαδικασίες εύρυθμης και ασφαλούς επιχειρησιακής λειτουργίας, διασφαλίζοντας με ομοιόμορφο τρόπο την τήρηση των κανονισμών ασφαλείας και την ευθυγράμμισή τους με τα θεσπισμένα πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), αποτελώντας σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της αεροπορικής ασφάλειας και τη βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών προς επιβάτες και αεροπορικές εταιρείες.

Ως αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω παρεμβάσεων, στις επιθεωρήσεις της χώρας από τον ICAO καταγράφηκε αύξηση στα επίπεδα αποτελεσματικής εφαρμογής των διεθνών προτύπων ασφαλείας από το 69,1% στο 74,9%, πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο, που είναι στο 69,3%. Ενώ, το 2024 – σε σχέση με το 2023 – σηματοδοτήθηκε από αξιοσημείωτη αύξηση στην επιβατική κίνηση κατά 8% και κατά 7,6% στον αριθμό των εξυπηρετούμενων πτήσεων στα 25 αεροδρόμια διαχείρισης της ΥΠΑ.