«Ο Ωνάσης και ο Σμηναγός Χ»: Το βιβλίο που αποκαλύπτει σε βάθος την ανασυγκρότηση των αεροπορικών συγκοινωνιών

Ένα βιβλίο – ντοκουμέντο φέρνει στο φως, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, τα μεταπολεμικά αρχεία της Πολιτικής Αεροπορίας της Ελλάδας και αποκαλύπτει σε βάθος την ανασυγκρότηση των αεροπορικών συγκοινωνιών, εστιάζοντας στην εταιρεία ΤΑΕ του Στέφανου Ζώτου, στην εμπλοκή του Αριστοτέλη Ωνάση στο αεροπορικό εγχείρημα και στη γέννηση της Ολυμπιακής Αεροπορίας. 

Ο λόγος για το νέο βιβλίο του Αχιλλέα Χεκίμογλου «Ο Ωνάσης και ο Σμηναγός Χ» που παρουσιάζεται την Τρίτη 31 Μαΐου στο καφέ του Public Συντάγματος (20.30), με τη συμμετοχή του ομότιμου καθηγητή Ιστορίας Οικονομικών Θεωριών Μιχάλη Ψαλιδόπουλου του ΕΚΠΑ, του επίκουρου καθηγητή Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ Παναγή Παναγιωτόπουλου, του ιστορικού και διευθυντή του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών Στέφανου Καβαλλιεράκη και του συγγραφέα, υπό τον συντονισμό της δημοσιογράφου Όλγας Κλώντζα. 

Πρόκειται για μία σπάνια ιστορική έρευνα που αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της Ελληνικής αεροπορικής ιστορίας, οι οποίες έμειναν καλά κρυμμένες κάτω από το ειδικό βάρος των πρωταγωνιστών της εποχής και παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, μέσα από μοναδικά τεκμήρια. 

Ειδικότερα, το βιβλίο εξιστορεί όλες τις ζυμώσεις που οδήγησαν στην ανασυγκρότηση της πολιτικής αεροπορίας της Ελλάδας, παρουσιάζοντας τις εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις του τότε διοικητή της  Εθνικής Τράπεζας, Γεώργιου Πεσμαζόγλου με το Λονδίνο για την παραχώρηση των αεροπορικών συγκοινωνιών της Ελλάδας στη σημερινή British Airways, την περίοδο που ακόμη η Ελλάδα βρισκόταν υπό αγγλική κηδεμονία. 

Επίσης, ιχνηλατεί τη δημιουργία της αεροπορικής εταιρείας ΤΑΕ, του πρώτου μεταπολεμικού αερομεταφορέα, αλλά και της πρώτης ξένης επένδυσης που έγινε στην Ελλάδα – με κεφάλαια της Αμερικανικής TWA – εστιάζοντας στον «πατέρα» της ελληνικής αεροπορίας Στέφανο Ζώτο. 

Περιγράφει τις τριμερείς διαπραγματεύσεις Αθήνας, Λονδίνου και Ουάσιγκτον για τη δημιουργία μίας τριεθνούς αεροπορικής εταιρείας που θα συμβόλιζε τη μετάβαση της Ελλάδας από την Αγγλική στην Αμερικανική κηδεμονία, μέσα από τα αρχεία του Σοφοκλή Βενιζέλου και της Εθνικής Τράπεζας.

Και σκιαγραφεί το – πρωτοφανές για την εποχή – άνοιγμα της αεροπορικής αγοράς και τη σύσταση της αεροπορικής εταιρείας των Μετοχικών Ταμείων και της Scottish Aviation, ΕΛΛ.Α.Σ., που αποτέλεσε τη δεύτερη ξένη επένδυση που έγινε στη χώρα μεταπολεμικά. 

Επιπλέον, στο βιβλίο αναβιώνει η κρίση της πολιτικής αεροπορίας – ένας καρπός της λήξης του Εμφυλίου και της αποκατάστασης των χερσαίων συγκοινωνιών – η οποία οδήγησε και στην πρώτη κρατική παρέμβαση, με αναγκαστικό νόμο των κυβερνήσεων του Κέντρου, που ενεργοποίησε τη συγχώνευση των 3 τότε αεροπορικών εταιρειών, αναδεικνύοντας τον ρόλο των πρωταγωνιστών της εποχής: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Σοφοκλής Βενιζέλος, Γεώργιος Παπανδρέου, Σταύρος Κωστόπουλος,  Γεώργιος Καρτάλης. 

Επιπλέον, το βιβλίο αποκαλύπτει τις άγνωστες έως σήμερα πρώιμες προσπάθειες του Αριστοτέλη Ωνάση να εμπλακεί στην πολιτική αεροπορία, που είχαν ήδη ξεκινήσει από το 1946. Και περιγράφει τη σύγκρουση της κυβέρνησης του Αλέξανδρου Παπάγου με την ΤΑΕ που είχε ως αποτέλεσμα την εξολόθρευση της εταιρείας από το κράτος. 

Στη συνέχεια, πραγματεύεται τη μάχη μεταξύ Αριστοτέλη Ωνάση και Σταύρου Νιάρχου για την απόκτηση της ΤΑΕ επί κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή που οδήγησε στη δημιουργία της Ολυμπιακής Αεροπορίας και περιγράφει τα πρώτα βήματά της. Ενώ αποκαλύπτει, μέσα από το αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, την άγνωστη πορεία του Ζώτου στο πρώην Βελγικό Κονγκό και την παρ’ ολίγον συνεργασία του με τον Ωνάση στην Αφρική. 

Και κορυφώνεται με την πρώτη σύγκρουση του Ωνάση με τον Καραμανλή -και τις μυστικές διαπραγματεύσεις που έκανε για λογαριασμό του αρχηγού της ΕΡΕ ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος – η οποία οδήγησε στην αναθεώρηση της σύμβασης της Ολυμπιακής κι έθεσε τις βάσεις για τη μετέπειτα διεθνή επέκτασή της. 

ΕΙΠΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Χρήστος Μεμής, Εκδότης-Διευθυντής του Protagon.gr

«Πρόκειται για ένα καλοδουλεμένο και εξόχως διαφωτιστικό ανάγνωσμα που αποκαλύπτει τα πραγματικά – και εν πολλοίς άγνωστα – γεγονότα μεταξύ πολιτικής και οικονομίας, που οδήγησαν στην ανασυγκρότηση της πολιτικής αεροπορίας και τη δημιουργία της Ολυμπιακής Αεροπορίας».

Γιώργος Παγουλάτος, Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ

«Η ιστορία της αναγέννησης της ελληνικής πολιτικής αεροπορίας, έργο ανθρώπων πρωτοπόρων που έχτισαν την μεταπολεμική Ελλάδα μέσα από τα ερείπια. Το βιβλίο του Αχιλλέα Χεκίμογλου, προϊόν ερευνητικού ενθουσιασμού και εξαντλητικής αναδίφησης σε πλήθος ανεξερεύνητων αρχείων, είναι πάνω από όλα ένα συναρπαστικό αφήγημα που διαβάζεται απνευστί».

Ηλίας Μαγκλίνης, δημοσιογράφος – συγγραφέας

«Με ένα οπλοστάσιο που θεμελιώνεται πάνω στην εξαντλητική έρευνα χρόνων, στη διασταύρωση τεκμηρίων και μαρτυριών, αλλά και στη γλαφυρή, ζωντανή αφήγηση, ο Αχιλλέας Χεκίμογλου δεν φέρνει μονάχα νέα, άγνωστα στοιχεία και γεγονότα στο φως γύρω από το συναρπαστικό χρονικό της ελληνικής πολιτικής αεροπορίας αλλά επιβεβαιώνει συγγραφικά αυτό που λένε οι Αμερικανοί: the sky is the limit. Αν θέλετε να γνωρίσετε μιαν άλλη Ελλάδα (και μια διαφορετική δημοσιογραφία), μακριά από ηττοπάθειες και μεμψιμοιρίες, αυτό είναι το βιβλίο σας».

Ελένη Βουλτσίδου, Δημοσιογράφος-αρχισυντάκτρια στο «Βήμα της Κυριακής»

«Η περιπέτεια της γραφής, η “μανία” για την έρευνα, η ανάγκη της αφήγησης των αποτελεσμάτων της και η λατρεία εντρύφησης στον κόσμο των αρχείων, συμπυκνώνονται στο βιβλίο του Αχιλλέα Χεκίμογλου, ένα αποτέλεσμα ατελείωτων ωρών ρεπορτάζ και πολύχρονης, συστηματικής αναζήτησης πληροφοριών που στη συνέχεια έπρεπε να περάσουν τη διαδικασία της εξακρίβωσης».

Ιωάννης Φίλανδρος, Ιστορικός

«Μέσα από μια συστηματική και σφαιρική αρχειακή έρευνα καταφέρνει ν’ αποθησαυρίσει έναν πλούτο γεγονότων, να τα συνθέσει με επιδεξιότητα και ν’ αφηγηθεί την ιστορία των εναέριων συγκοινωνιών με γοητευτικό τρόπο.. Ο συγγραφέας πετυχαίνει να περιγράψει πώς μια γενιά, γαλουχημένη στις δυσκολίες και με υψηλές προσδοκίες, κατάφερε να πετάξει στους αιθέρες».

 Δρ. Στέφανος Καβαλλιεράκης, ιστορικός-συγγραφέας

«Η ιδιότυπη συχνά θέσμιση, οι προσωπικές ιστορίες χαμένες στο χρόνο, η δυσκολία ένταξης του ατομικού στο συλλογικό έχουν καταστήσει δύσκολη την ανίχνευση της δημιουργίας της υπόστασης ενός κράτους με Δυτικό περίβλημα στην αγκαλιά συχνά της ευελιξίας και της αναγκαστικής επινοητικότητας της Ανατολής. Μια τέτοια ιστορία διηγείται με συναρπαστικό τρόπο ο Αχιλλέας Χεκίμογλου, την ιστορία της συγκρότησης της κρατικής υπόστασης στους αιθέρες, από την τρελή και μοναχική ιδέα στην υλοποίηση, στην επιτυχία, στην κρατική παρέμβαση που λειτουργεί συντριπτικά. Ο Χεκίμογλου μέσα από διεισδυτική έρευνα βγάζει από τη λήθη ξεχασμένους ήρωες με μυθιστορηματική ζωή, αποκαθιστά το πολιτικό πλαίσιο, φέρνει στην επιφάνεια δεκαετίες κρίσιμες για την σύγχρονη ιστορία του τόπου».

Ζήσιμος Χ. Συνοδινός, Ιστορικός-Αρχειονόμος

«Η επιμονή, η πλούσια δημοσιογραφική εμπειρία, η ερευνητική δεινότητα, η όλη πνευματική σκευή του συγγραφέα τον βοήθησαν να ξεπεράσει δυσκολίες και προβλήματα από, ενίοτε, δυσπρόσιτες πηγές, και να προχωρήσει με στοχασμό σε στέρεη ιστορική σύνθεση. Πρόκειται για μία εμβριθή μελέτη για την μεταπολεμική πορεία της ελληνικής πολιτικής αεροπορίας και των ανθρώπων της, που θα προκαλέσει συζητήσεις και νέες περαιτέρω αναζητήσεις σ’ ένα πεδίο αρκετά άγνωστο στην έρευνα».