Μιχάλης Μάρκου: Δεκαετής απολογισμός της παγκόσμιας αγοράς αυτοκινήτου – ποιο το μέλλον της

Άρθρο του Μιχάλη Μάρκου, MBA*
Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων
& Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing

Η δεκαετία 2010-2019 ήταν μια περίεργη δεκαετία για την παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου. Στις αρχές του 2010, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση προκάλεσε την κατάρρευση μεγάλων εταιρειών – όπως η GM και η Chrysler – οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειώθηκαν και η Κίνα ήταν ακόμα μια πολλά υποσχόμενη αναδυομένη αγορά.

Μέσα σε αυτή τη δεκαετία υπήρξαν σημαντικά γεγονότα όπως το σκάνδαλο Dieselgate, η ανάπτυξη της Tesla σε παγκόσμιο επίπεδο, οι νέοι κανονισμοί για τις εκπομπές διοξειδίου, η ανάδειξη των SUV, η απαίτηση των Βρετανών για Brexit, οι εξαγορές εταιρειών (Fiat με Chrysler) ή οι συγχωνεύσεις (FCA με PSA), η γιγάντωση της Κίνας (κατασκευή αυτοκινήτων, εξαγορές, κτλ) και η ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης.

To 2019 η παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου (επιβατικά αυτοκίνητα) έκλεισε στις 64.341.693 πωλήσεις, έχοντας μια μείωση της τάξης του -6,31% σε σχέση με το 2018.

Στην τελευταία δεκαετία (2010-2019) είχαμε 8 συνεχόμενες χρονιές με αύξηση των πωλήσεων, ενώ το 2018 και 2019 είχαμε μια μείωση (-2,85% και -6,31% αντίστοιχα). Οι συνολικές πωλήσεις αυτή την δεκαετία ξεπέρασαν τα 600 εκατομμύρια, φτάνοντας τις 643.225.686 πωλήσεις.

Περισσότερες από τις μισές πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν την δεκαετία αυτή, έγιναν στην περιοχή της Ασίας/Ωκεανίας/Μέσης Ανατολής. Πρωταθλήτρια πωλήσεων σε παγκόσμιο αλλά και τοπικό επίπεδο για την περιοχή, είναι η Κίνα με 196.820.381 πωλήσεις και μερίδιο 30,60%, το οποίο είναι και περισσότερο κατά 4,25 ποσοστιαίες μονάδες από το σύνολο όλης της Ευρώπης, για όλη την δεκαετία (30,60% vs 26,35%)! Αυτό αναδεικνύει και την στρατηγική πολλών κατασκευαστών που έχουν επιλέξει, να παράγουν (και να διαθέτουν) αυτοκίνητα στην Κίνα για να καλύψουν τις συνεχόμενες αυξανόμενες ανάγκες που αναπτύσσονται στην εκεί αγορά. Το τοπ-3 των αγορών στην Ασία/Ωκεανία/Μ.Ανατολή, συμπληρώνεται από την αγορά της Ιαπωνίας με 42.987.400 πωλήσεις και 6,68% μερίδιο αγοράς, και 3η είναι η Ινδία με 28.128.94 πωλήσεις και μερίδιο 4,37%.

Η Ευρώπη (42 χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας) πραγματοποίησε την τελευταία δεκαετία, 169.514.398 πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων καταλαμβάνοντας ένα μερίδιο 26,35%. Πρωταθλήτρια πωλήσεων την δεκαετία αυτή είναι η Γερμανία με 32.203.548 πωλήσεις και 5,01% μερίδιο παγκόσμιας αγοράς. Το Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνει την 2η θέση με 23.303.073 πωλήσεις και μερίδιο 3,62% της παγκόσμιας αγοράς. Τρίτη είναι η Γαλλία με 20.371.910 πωλήσεις και μερίδιο 3,17%. Αξιοπρόσεκτο είναι ότι μόνο 5 χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ρωσία και Ιταλία) ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο σε πωλήσεις ετησίως από το 2010 έως και το 2019 (από το 2015 προστέθηκε και η Ισπανία).

Η Αμερική ακολουθεί σε πωλήσεις, καταλαμβάνοντας την 3η θέση στην κατάταξη με τις περισσότερες πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων την δεκαετία 2010-2019, έχοντας 119.550.616 πωλήσεις και παγκόσμιο μερίδιο αγοράς 18,59%. Πρώτη χώρα σε πωλήσεις είναι οι ΗΠΑ με 64.729.555 μονάδες και μερίδιο 10,06%. Δεύτερη έρχεται η Βραζιλία με 24.729.244 πωλήσεις και μερίδιο 3,84%. Το τοπ-3 της Αμερικής, το συμπληρώνει το Μεξικό, με πωλήσεις 7.759.655 και μερίδιο 1,21%.

Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι οι πωλήσεις στις ΗΠΑ και στην Βραζιλία συρρικνώθηκαν μέσα στην δεκαετία (2019 vs 2010) κατά -16,33% και κατά -20,81% αντίστοιχα, την στιγμή που το Μεξικό είδε τις πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων να αυξάνονται κατά +51,21 % (2019 vs 2010).

Τέλος, η Αφρική παραμένει ουραγός στις πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων, με 10.299.311 μονάδες και μερίδιο μόλις 1,60% της παγκόσμιας αγοράς. Το τοπ-3 της τοπικής αγοράς, περιλαμβάνει την Νότια Αφρική (1η θέση) με 3.919.117 πωλήσεις και μερίδιο 0,61%, την Αίγυπτο (2η θέση) με 1.965.385 πωλήσεις και μερίδιο 0,31%, ενώ στην 3η θέση βρίσκεται η Αλγερία με 1.484.402 πωλήσεις και μερίδιο 0,23%.

Η Κίνα παρέμεινε με διαφορά από την δεύτερη χώρα (ΗΠΑ) με τις περισσότερες πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων (196,8 εκ.) για την δεκαετία που μας πέρασε (2010-2019). Ενδεικτικά, να αναφέρουμε ότι ακόμα και να βάλουμε όλες τις πωλήσεις των επόμενων 5 χωρών που βρίσκονται στην λίστα, υπολείπονται ακόμα κατά 4 εκατομμυρίων από τις πωλήσεις της Κίνας! Μάλιστα, η Κίνα βίωσε μια ανάπτυξη της τάξης του +55,87% μέσα στην δεκαετία (2019 vs 2010). Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην 2η θέση (με 64,7 εκ.) με μια μείωση των πωλήσεων κατά -16,33%, ενώ η 3η Ιαπωνία δεν είδε μεγάλη διαφοροποίηση στις πωλήσεις της (άνοδος +2,33% και 42,9 εκ.).

Στην 4η θέση βρίσκεται η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στην λίστα (Γερμανία), βιώνοντας μια αύξηση των πωλήσεων της (32,2 εκ.) κατά την διάρκεια της δεκαετίας κατά +23,69%.

Στην 5η θέση, βρίσκεται η Ινδία, η οποία αναμένεται μέσα στην καινούργια δεκαετία που διανύουμε (2020-2029) να αναρριχηθεί και άλλο στην παγκόσμια κατάταξη. Η Ινδία είδε τις πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων (28,1 εκ.), να αυξάνονται κατά +24,08 % (2019 vs 2010).

Στην 6η θέση βρίσκεται η Βραζιλία, η οποία είδε τις πωλήσεις της (24,7 εκ.) να συρρικνώνονται κατά -20,81%, ενώ στην 7η θέση το Ηνωμένο Βασίλειο είδε τις πωλήσεις αυτοκινήτων να αυξάνονται κατά +13,80%. Με το Brexit να είναι πλέον πραγματικότητα (πριν από λίγο καιρό οριστικοποιήθηκαν οι όροι του σχεδίου συμφωνίας αποχώρησης από τη ΕΕ), θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πως θα επηρεαστούν οι πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων την καινούργια δεκαετία (2020-29).

Στην 8η θέση βρίσκεται η Γαλλία με 20,3 εκ. πωλήσεις και ελάχιστα αδιαφοροποίητη διακύμανση στις πωλήσεις της την τελευταία δεκαετία (μείωση κατά -1,66%). Η Ρωσία βρίσκεται στην 9η θέση με πωλήσεις οριακά κάτω από το φράγμα των 20 εκατομμυρίων (19,4 εκ.). Την πρώτη δεκάδα κλείνει η Ιταλία με 16,9 εκ. και πολύ μικρή μείωση στις πωλήσεις της κατά -2,31%.

Από εκεί και πέρα, στις θέσεις 11 έως 20, βρίσκονται το Ιράν με 11 εκ. πωλήσεις (με μια σημαντική μείωση -56,11% κατά την διάρκεια της δεκαετίας), η Ισπανία με 10,1 εκ. πωλήσεις (και αύξηση +18,13%), η Αυστραλία με 8 εκ. πωλήσεις (και μείωση -3,40%), η Ινδονήσια με 7,76 εκ. πωλήσεις και εντυπωσιακή άνοδο κατά +47,53% (2019 vs 2010), και την δεκαπεντάδα κλείνει το Μεξικό με 7,75 εκ. πωλήσεις και έχοντας την μεγαλύτερη αύξηση κατά την διάρκεια της δεκαετίας της τάξης του +51,21%.

Στην 16η θέση βρίσκεται ο Καναδάς με 6,7 εκ. πωλήσεις και μείωση των πωλήσεων κατά -28,48%, στην 17η θέση βρίσκεται η Τουρκία με 5,9 εκ. πωλήσεις και μείωση -24,04%, στην 18η θέση βρίσκεται η Αργεντινή με 5,9 εκ. πωλήσεις και σημαντική συρρίκνωση της αγοράς αυτοκινήτου κατά -45,98% (2019 vs 2010). Τέλος στην 19η θέση βρίσκεται το Βέλγιο με 5,2 εκ. πωλήσεις και στην 20η θέση βρίσκεται η Ολλανδία με 4,4 εκ. πωλήσεις. Το σύνολο των πρώτων 20 χωρών αντιπροσωπεύει το 84,4% των συνολικών πωλήσεων παγκοσμίως.

Η διαφοροποίηση των πωλήσεων των αυτοκινήτων μέσα στην δεκαετία δεν είναι μόνο ποσοτική, αλλά και ποιοτική, αντανακλώντας τις αλλαγές που επήλθαν στις καταναλωτικές συνήθειες των αγοραστών, λόγω της κρίσης αλλά και των νέων αλλαγών στις εκπομπές των ρύπων. Σε θέματα αμαξώματος, τα SUV έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και σχεδόν όλες οι κατασκευάστριες εταιρείες προσφέρουν τουλάχιστον 1 ή 2 μοντέλα στην κατηγορία αυτή. Στο τέλος της δεκαετίας (2019) οι συνολικές πωλήσεις SUV ξεπέρασαν τα 28 εκ. πωλήσεις. Επίσης ενδιαφέρον έχει η ανάπτυξη της TESLA μέσα σε αυτή την δεκαετία, μιας και από μια μικρή εταιρεία το 2010, εξειδικευμένη στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, κατάφερε στο τέλος της δεκαετίας να έχει το πιο επιτυχημένο (ηλεκτροκίνητο) αυτοκίνητο σε πωλήσεις παγκοσμίως με 296 χιλιάδες μονάδες (TESLA Model 3).

Στον τομέα των καυσίμων διαπιστώνεται μια επιβράδυνση στην αγορά πετρελαιοκινήτων αυτοκινήτων (και αντίστοιχη αύξηση των βενζινοκινητήρων). Η ηλεκτροκίνηση όμως είναι η μεγαλύτερη κερδισμένη αυτή την δεκαετία βλέποντας να αυξάνονται θεαματικά οι πωλήσεις ηλεκτροκινήτων αυτοκινήτων παγκοσμίως. Το 2010 κυκλοφορούσαν περίπου 17.000 ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, και έως το 2019 έφτασαν τα 7,2 εκ. αυτοκίνητα με την πλειονότητα να έχει πουληθεί στην Κίνα. Το 2019, πουλήθηκαν 2,1 εκ. ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα καταλαμβάνοντας ένα ποσοστό της τάξης του 2,6%. Είναι πασιφανές ότι το μέλλον ανήκει στην ηλεκτροκίνηση.

Πως προβλέπεται το μέλλον του αυτοκινήτου σε παγκόσμιο επίπεδο της επόμενης 10ετίας;

Βασική προϋπόθεση για να αναπτυχτεί ο κλάδος του αυτοκινήτου, είναι η σταθερότητα στα μακροοικονομικά δεδομένα όλων των χωρών (και κυρίως του G20), με κυριότερα την σταθερότητα σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Δυστυχώς, δεν πρέπει να αγνοούνται οι έκτακτες ή απρόβλεπτες καταστάσεις όπως η πρόσφατη υγειονομική πανδημία με τον κορωνοϊό (Covid-19) που θα βάλει την οικονομική σταθερότητα σε κίνδυνο όλου του κόσμου.

Στην παγκόσμια αγορά του αυτοκινήτου, το 2020 (στην αρχή της νέας δεκαετίας) δεν είναι ευοίωνο, μιας και οι πωλήσεις καινούργιων οχημάτων το πρώτο 10μηνο του έτους (Ιανουάριος-Οκτώβριος) έχουν καταγράψει πτώση -20% και αναμένεται η χρονιά να κλείσει κοντά στις 50.000.000 μονάδες.

Το μεγαλύτερο στοίχημα για τον κλάδο του αυτοκινήτου την επόμενη δεκαετία είναι η επιτυχής μετάβαση της αγοράς στην νέα εποχή της ηλεκτροκίνησης. Γενικότερα, η ηλεκτροκίνηση (μαζί με την αυτόνομη οδήγηση) θεωρούνται τα next big things στον χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, η οικονομία στα τέλη κυκλοφορίας, η ελευθερία κίνησης μέσα στον δακτύλιο μεγάλων πόλεων και η φιλική προς το περιβάλλον τεχνολογία στρέφουν όλο και περισσότερο τις αυτοκινητοβιομηχανίες, τα κράτη και τους καταναλωτές προς αυτή την κατεύθυνση. Βέβαια σημαντική παράμετρος προς αυτή την κατεύθυνση (για την περιοχή της Ευρώπης) είναι η πολιτική της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή, που έχει θέσει ως στόχο τη δραστική μείωση των εκπομπών καυσαερίων των αυτοκινήτων έως το 2030.

Συνοψίζοντας, οι ευκαιρίες που θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την επόμενη δεκαετία, η παγκόσμια αγορά του αυτοκινήτου είναι, η ηλεκτροκίνηση, η αυτόνομη οδήγηση, το car sharing, η εισαγωγή και άλλων εταιρειών (Apple, Google, Yahoo, etc) στην κατασκευή και πώληση (ηλεκτροκινήτων αυτοκινήτων), η συμπίεση του κόστους παραγωγής, η περαιτέρω ανάπτυξη & κατασκευή ηλεκτροκινήτων αυτοκινήτων από Κίνα/Ινδία, η πώληση online (μέσω διαδικτύου) αυτοκινήτων, και η απόσυρση των πολύ παλαιών και ρυπογόνων αυτοκινήτων.

Η καινούργια δεκαετία που ξεκίνησε ήδη θα φέρει πολλές αλλαγές στον χώρο του αυτοκινήτου και οι εταιρείες εκείνες που θα είναι καλύτερα προετοιμασμένες για τις καινούργιες αυτές εξελίξεις θα βγουν και κερδισμένες στο πέρας αυτής της δεκαετίας (2020-2029).