Μέσω του Ταμείου Υποδομών η Νέα Γενιά ΣΔΙΤ

Μέσα στον Ιούλιο αναμένεται να υπογραφεί η συμφωνία χρηματοδότησης με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για το Ταμείο Υποδομών, το οποίο αναμένεται να ενεργοποιηθεί από τις αρχές του επόμενου χρόνου με κεφάλαια που φτάνουν τα 900.000.000 ευρώ, όπως υποστήριξε χθες ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων του υπουργείου Οικονομίας Παναγιώτης Κορκολής στην ημερίδα #Invest EU για τις συμπράξεις.

Το Ταμείο Υποδομών, διαχειριστής του οποίου είναι η ΕΤΕπ, αποτελεί στην ουσία τον διάδοχο του προγράμματος Jessica και θα χρηματοδοτεί τόσο έργα με Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) όσο και αμιγώς ιδιωτικά έργα. Συγκεντρώνει κεφάλαια από το ΕΣΠΑ (200.000.000 ευρώ), το «πακέτο Γιούνκερ» (200.000.000 ευρώ) και άλλα 200.000.000 ευρώ από το δημόσιο στα οποία προστίθενται και άλλα 300.000.000 ευρώ από ιδιωτική χρηματοδότηση μέσω των τραπεζών.

Ο κ. Κορκολής υποστήριξε πως το πραγματικό στοίχημα του Ταμείου Υποδομών «δεν είναι πλέον η προσφορά χρηματοδότησης αλλά η προσφορά αυτή να συναντήσει την αντίστοιχη ζήτηση με όρους βιωσιμότητας και ωριμότητας των έργων».  Ο ίδιος τόνισε πως εκτός από το Ταμείο Υποδομών, στην κυβέρνηση έχουν δύο ακόμα στόχους για τα μικρά και μεσαία ΣΔΙΤ. Πρώτον, να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση ώστε να καλυφθεί η δημόσια συνεισφορά, με αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Δεύτερος στόχος είναι να βρεθούν οι πόροι ώστε να πληρωθούν οι συμβάσεις διαθεσιμότητας στα υφιστάμενα έργα ΣΔΙΤ που δεν έχουν έσοδα όπως τα σχολεία.

Εκτός από τα μικρά και μεσαία ΣΔΙΤ, η κυβέρνηση ακολουθεί διαφορετικό «κανάλι» για τα μεγαλύτερα έργα με συμπράξεις, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την κατασκευή και διαχείριση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ). Πρόκειται για οδικό έργο που προωθείται μέσω πληρωμών διαθεσιμότητας, δηλαδή χωρίς διόδια. Ο ιδιώτης που θα κατασκευάσει το έργο, ύψους περί το ένα δισ. ευρώ, θα πληρώνεται τμηματικά από το δημόσιο, με συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας και επιπέδου υπηρεσιών.

Ο ειδικός Γραμματέας ΣΔΙΤ Νίκος Μαντζούφας υποστήριξε πως «είμαστε σε μια περίοδο που είναι αρκετά θετική γιατί ολοκληρώνονται έργα, ευρύτερα στο υπουργείο Οικονομίας υπάρχει σωστή στόχευση και ξεκάθαρη στρατηγική σ’ αυτό τον τομέα, ενώ έχουμε τρεις διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς (ΕΤΕπ, EBRD, IFC), κάτι που είναι τεράστιο πλεονέκτημα. Συνδυάστε και το Ταμείο Υποδομών και αντιλαμβάνεστε πως η χρηματοδότηση ίσως δεν είναι το κρίσιμο στοιχείο».

Ο ίδιος πρόσθεσε πως στην ευρωπαϊκή αγορά ΣΔΙΤ τα τελευταία πέντε χρόνια υπεγράφησαν έργα συνολικού προϋπολογισμού 66 δισ. ευρώ. Ο τομέας μεταφορών ήταν κυρίαρχος καθώς κάλυψε το 54% της αγοράς, ενώ το 31% αναφέρεται σε κοινωνικές υποδομές με πληρωμές διαθεσιμότητας (σχολεία, νοσοκομεία, πανεπιστήμια κ.λπ.). Μεγάλη αγορά αποτελεί και ο τομέας του περιβάλλοντος, με μερίδιο 11%, αλλά και οι τηλεπικοινωνίες.

Ειδικά στα έργα υποδομών μέσω του «πακέτου Γιούνκερ» έχουν υπογραφεί πέντε έργα στην Ευρώπη αξίας 1 δισ. ευρώ ενώ έχουν εγκριθεί άλλα έξι. Μεταξύ των υπογεγραμμένων έργων περιλαμβάνονται και τρεις αυτοκινητόδρομοι σε Σλοβακία, Ολλανδία και Γερμανία που προωθούνται με πληρωμές διαθεσιμότητας, ενώ και στα εγκεκριμένα περιλαμβάνονται σήραγγα στην Ολλανδία, αυτοκινητόδρομος στη Λιθουανία και περιφερειακοί δρόμοι στην Πολωνία, επίσης με πληρωμές διαθεσιμότητας.

Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί 10 έργα ΣΔΙΤ, συνολικού ύψους 545.000.000 ευρώ που καλύπτουν ευρύ φάσμα, ενώ άλλα 43 προχώρησαν μέσω του ταμείου Jessica. Ο κ. Στέλιος Μιχελάκης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) τόνισε πως η Ελλάδα έχει διασχίσει επιτυχώς το πρώτο στάδιο, που είναι η ανάπτυξη ενός ικανοποιητικού θεσμικού πλαισίου και ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας, οι τράπεζες και οι συμβουλευτικές εταιρείες μπορούν να υποστηρίξουν πλέον έργα ΣΔΙΤ.

«Ετσι μπορεί να αντλήσει νέα κεφάλαια από το εσωτερικό και κυρίως από το εξωτερικό. Επιπλέον υπάρχει δυνατότητα ώστε αυτά τα έργα να μην επηρεάζουν το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, κάτι που έχει ήδη επιτευχθεί για τα ΣΔΙΤ που υλοποιήθηκαν, κάτι που δεν συνέβη σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Ταυτόχρονα υπάρχει μεταφορά κινδύνου στον ιδιωτικό τομέα για όλο τον κύκλο επένδυσης, η αμοιβή του ιδιώτη είναι για όλο τον κύκλο της επένδυσης και όχι μόνο για την περίοδο κατασκευής».

Θεωρεί πως «πρέπει να δούμε προσεκτικά το θέμα εξασφάλισης πόρων για τις αμοιβές διαθεσιμότητας στα νέα έργα, ενώ η αγορά θα αποκτήσει ασφάλεια αν υπάρχει μια σταθερή ροή έργων ΣΔΙΤ. Επιπλέον, κάθε έργο ΣΔΙΤ πρέπει να εντάσσεται σε ένα συνολικό πλάνο ανάπτυξης του συγκεκριμένου κλάδου. Π.χ. δεν φτάνουν μόνο τα σχολεία με ΣΔΙΤ, αλλά πρέπει να συνοδεύεται από συνολική εκπαιδευτική πολιτική». Επίσης πρέπει να υποστηριχθεί περαιτέρω η Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ με προσωπικό και με κονδύλια, ώστε να αποτελέσει τον πόλο για τη νέα γενιά έργων, χωρίς να παραγκωνιστούν οι δημόσιοι τομείς που προωθούν τα έργα.