Με 916 εκατ. ευρώ έργα διαχείρισης λυμάτων σε μικρούς οικισμούς όλης της Ελλάδας

Κοινή συνέντευξη Τύπου πραγματοποιήθηκε χτες στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επ’ ευκαιρία της υπογραφής της Προγραμματικής Σύμβασης για τη μελέτη, κατασκευή και λειτουργία έργων διαχείρισης λυμάτων οικισμών Γ΄ Προτεραιότητας (δηλ. οικισμών με πληθυσμό 2.000-15.000 κατοίκων).

Οι κκ. Σωκράτης Φάμελλος (Αναπλ. ΥΠΕΝ), Πάνος Σκουρλέτης (ΥΠΕΣ), Αλέξης Χαρίτσης (Αναπλ. ΥΠΟΙΚΑΝ), με τη συμμετοχή του Πρόεδρου της ΕΝΠΕ, Κωνσταντίνου Αγοραστού, του Προέδρου της ΚΕΔΕ, Γιώργου Πατούλη και του Προέδρου της ΕΔΕΥΑ, Γιώργης Μαρινάκη, έκαναν εκτενή αναφορά τόσο σε παθογένειες και ελλείψεις που υπάρχουν μέχρι σήμερα σε επίπεδο υποδομών ανά την Ελλάδα, όσο και στην κατάρτιση του «Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου Υποδομών Λυμάτων», με τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Ενδεικτικό της κατάστασης, η οποία αδιαμφισβήτητα χρήζει βελτίωσης, είναι τα πρόστιμα που ακόμα η χώρα καταβάλλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την μη κάλυψη πολλών περιοχών με μονάδες διαχείρισης λυμάτων, έργα που θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί ήδη από το 2005. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα στην πρώτη Περιφέρεια της χώρας: η Ανατ. Αττική (Μαρκόπουλο, Παιανία, Σπάτα, Κορωπί, Αρτέμιδα, Ραφήνα κ.ά.) πλήρωσε εφάπαξ 10 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2015 και συνεχίζει να επιβαρύνεται με 3,64 εκατ. ευρώ κάθε εξάμηνο ενώ για το Θριάσιο Πεδίο υπάρχει εισήγηση για επιδίκαση εφάπαξ προστίμου 16 εκατ. ευρώ και 35.000 ευρώ ημερησίως.

Βάσει των σημερινών δεδομένων και στην Αττική, ο κος Σωκράτης Φάμελλος σχολίασε ότι τα προηγούμενα χρόνια οι απαιτούμενες περιβαλλοντικές πολιτικές δεν κατάφεραν να πραγματοποιηθούν ούτε καν στην νευραλγική Περιφέρεια της πρωτεύουσας, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη για συντονισμένη δράση Υπουργείων και φορέων.

Χρηματοδότηση

Από σύνολο 385 οικισμών Γ’ Προτεραιότητας το 2018, 148 οικισμοί θεωρούνται εν δυνάμει σε συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία (117 οικισμοί ήταν σε συμμόρφωση το 2014) ενώ απομένουν 237 οικισμοί, για 169 από τους οποίους, θα εκτελεστούν έργα κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Από την εποχή του Β’ ΚΠΣ (1994-1999), οπότε η Ελλάδα άρχισε να καταβάλλει προσπάθειες για την ανάπτυξη υποδομών διαχείρισης λυμάτων, έχουν απορροφηθεί συνολικά πόροι 2,76 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου.

Πιο συγκεκριμένα, για την περιόδο 2014-2020, οι διαθέσιμοι πόροι αγγίζουν τα 916 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό προκύπτει από πόρους του ΥΜΕ-ΠΕΡΑΑ (872 εκατ. ευρώ) και των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (44 εκατ. ευρώ). Σημαντική στην όλη προσπάθεια όμως, κρίνεται και η συμβολή των πρόσθετων χρηματοδοτικών εργαλείων, που ανέλυσε κατά την εισήγησή του ο κος Χαρίτσης:

– Εθνικό σκέλος ΠΔΕ: Το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, από τα 700 εκατ. ευρώ το 2015 ανήλθε στο 1,3 δισ. ευρώ το 2017, ενώ το 2019 θα ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ.

– Ταμείο Υποδομών: Με το νέο Ταμείο, κινητοποιούνται πόροι 1 δισ. ευρώ (μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή), σημαντικό μέρος των οποίων θα κατευθυνθεί για την κάλυψη αναγκών των δήμων.

– Νέο Πρόγραμμα (με την συμμετοχή της ΕΤΕπ): Το  πρόγραμμα που ανακοινώθηκε πρόσφατα υλοποιούν από κοινού το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης και το Υπουργείο Εσωτερικών, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ,) το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Το πρόγραμμα ξεκινά με κεφάλαια 500 εκατ. ευρώ με προοπτική να φτάσουν τα 2 δισ. σε βάθος πενταετίας. Θα χρηματοδοτήσει πλήθος από έργα στους ΟΤΑ και των δύο βαθμών, με έμφαση στους δήμους.

Πρώτα υποδομές, μετά τα πρόστιμα

Ο κος Σκουρλέτης, ερωτηθείς για τον επιμερισμό των προστίμων στους μη συμμορφούμενους Δήμους, σχολίασε ότι για την ώρα είναι σκόπιμο η χώρα να κερδίσει χρόνο με την δρομολόγηση των έργων υποδομής. Με την ολοκλήρωσή τους, κάθε Δήμος θα μπορεί να ελέγχεται για την καλή λειτουργία των ΕΕΛ (προϋπόθεση που συμπεριλαμβάνεται και στην Κοινοτική Οδηγία) και ο καθένας θα αναλάβει τις ευθύνες του. Μέχρι τότε, η επιβολή ενός εξαντλητικού προστίμου σε έναν Δήμο, σημαίνει ότι αυτό θα καλυφθεί τελικά από κρατική επιχορήγηση. «Είναι σαν το σκύλο που κυνηγάει την ουρά του», είπε χαρακτηριστικά ο Υπουργός Εσωτερικών.

Στη συνέντευξη Τύπου, τέλος, τονίστηκε η αναγκαιότητα να ολοκληρώσει η χώρα αφενός τα έργα διαχείρισης λυμάτων στους εναπομείναντες οικισμούς Γ’ Προτεραιότητας, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και το χρονοδιάγραμμα της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ και αφετέρου για να προχωρήσει στην κάλυψη των οικισμών Δ’ Προτεραιότητας (κάτω των 2.000 κατοίκων δηλαδή), κλείνοντας δια παντός το ζήτημα κάλυψης της χώρας με ολοκληρωμένα αποχετευτικά δίκτυα.

Φίλιππος Παναγόπουλος-ypodomes.com