Κωνσταντίνος Καλέργης: Ανάπτυξη προοπτικής με τον μελετητικό κλάδο σε ύφεση δεν μπορεί να υπάρξει

Ξεκίνησε πριν από λίγο, στο ξενοδοχείο Electra Palace στη Θεσσαλόνίκη, το ετήσιο Συνέδριο του ΣΕΓΜ με τίτλο “Ο Μελετητικός -Συμβουλευτικός κλάδος σ`ένα κόσμο που αλλάζει”. Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε ο Πρόεδρος του ΣΕΓΜ, Κωνσταντίνος Καλέργης ο οποίος μίλησε για τα προβλήματα και τις ελπίδες του κλάδου. Μεταξύ άλλων στην ομιλία είπε “ο μελετητικός-συμβουλευτικός κλάδος είχε, έχει και οφείλει να έχει καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη της χώρας μας, καθόσον συνιστά τον πρώτο πυλώνα του συστήματος υλοποίησης τεχνικών και αναπτυξιακών έργων και προγραμμάτων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.

Είναι γεγονός ότι η μακρόχρονη ύφεση έχει οδηγήσει τον κλάδο σε δυσμενέστατη θέση, με μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που είτε έχουν ουσιαστικά κλείσει είτε βρίσκονται στο όριο της βιωσιμότητάς τους. Από την άλλη πλευρά, η παρατεταμένη κρίση έχει αναδείξει και πολλές παθογένειες και αδυναμίες, τόσο από τη μεριά της πολιτείας όσο και από τη μεριά των μελετητικών επιχειρήσεων.

Παρά ταύτα όμως, όπως μπορούν να πιστοποιήσουν και οι παρευρισκόμενοι έγκριτοι οικονομολόγοι, ανάπτυξη με στέρεες βάσεις, ανάπτυξη με προοπτική δεν μπορεί να υπάρξει με τον μελετητικό – συμβουλευτικό κλάδο σε ύφεση. Με απλά λόγια, όταν οι σύμβουλοι μελετητές δεν έχουν δουλειά σημαίνει ότι δεν σχεδιάζονται, δεν προγραμματίζονται και δεν υλοποιούνται επενδυτικά και αναπτυξιακά σχέδια.

Με δεδομένο τη συνεχιζόμενη μείωση της εγχώριας ζήτησης, αφενός λόγω του περιορισμού των δημοσίων επενδύσεων, αφετέρου λόγω του χαμηλού ρυθμού προσέλκυσης και υλοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων, βασική διέξοδο για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη των μελετητικών επιχειρήσεων συνιστά η εξωστρέφεια.

Όμως, η δραστηριοποίηση στο εξωτερικό έχει κι αυτή ιδιαίτερες δυσκολίες και προβλήματα για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Καλούμαστε, λοιπόν, να ζήσουμε και να επιχειρήσουμε σ’ έναν κόσμο που αλλάζει. Αλλάζει ραγδαίως στο εσωτερικό και, μάλιστα, με αβέβαιες προβλέψεις.

Σε έρευνα που διενεργεί ο ΣΕΓΜ για την κατάσταση του κλάδου, της οποίας τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν τον Δεκέμβριο, στην ερώτηση «ποιες οι προβλέψεις σας για την πορεία του μελετητικού κλάδου το επόμενο 12μηνο» το 72% απάντησε ότι προβλέπει χειρότερη κατάσταση. Αλλάζει, από την άλλη πλευρά, ραγδαίως και στο εξωτερικό όπου διαδραματίζονται σημαντικές μεταβολές στο ευρωπαϊκό και στο παγκόσμιο πολιτικό, γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.

Προφανώς, σε ένα διήμερο συνέδριο δεν μπορούν να αναλυθούν και να συζητηθούν όλα τα θέματα που απασχολούν τις ελληνικές μελετητικές – συμβουλευτικές επιχειρήσεις. Γι’ αυτό επιλέξαμε να πραγματευτούμε κάποια βασικά θέματα, τα οποία πιστεύουμε ότι καλύπτουν σφαιρικά τα πεδία ενδιαφέροντος του κλάδου, όπως είναι οι προοπτικές της εγχώριας αγοράς, η σύνδεση και οι συνέργειες με άλλους κλάδους της οικονομίας, οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες εξωστρεφούς δραστηριοποίησης, καθώς και οι σύγχρονες απαιτήσεις και τάσεις στις διεθνείς αγορές.

Στους κύριους στόχους του προγράμματος του συνεδρίου περιλαμβάνονται:
Η ρεαλιστική περιγραφή της σημερινής κατάστασης και η ανάδειξη της αναγκαιότητας οικειοθελούς υλοποίησης όλων εκείνων των μεταρρυθμίσεων και πολιτικών που θα διασφαλίσουν ταχύρρυθμη και στέρεα ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, με εναγκαλισμό και προώθηση θεμελιωδών αξιών και εννοιών όπως η αριστεία, η αξιοκρατία, η υγιής επιχειρηματικότητα και η ιδιωτική πρωτοβουλία σε όλα τα επίπεδα.

Η ανάδειξη της αναγκαιότητας γόνιμης συνεργασίας κράτους και ιδιωτικού τομέα και δημιουργίας θεσμικού και διοικητικού περιβάλλοντος που να είναι φιλικό και προσελκυστικό στις ιδιωτικές επενδύσεις. Όπως έχει πει ο ΣΕΒ που συμμετέχει στο συνέδριο «Η χώρα, εάν σέβεται τον εαυτό της, πρέπει να γίνει ένα επενδυτικό Ελντοράντο, ένα εφαλτήριο για τους χιλιάδες άνεργους νέους που ψάχνουν μάταια για αξιοπρεπή δουλειά».

Και προφανώς, δεν μιλάμε για Eldorando ανομίας και αυθαιρεσίας, αλλά για Eldorando με την έννοια της προσέλκυσης μεγάλου αριθμού επενδύσεων που θα πληρούν, βεβαίως, τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Παρεμπιπτόντως, εύχομαι να βρεθεί κοινός τόπος μεταξύ Υπουργείου Περιβάλλοντος και Eldorando Gold, ώστε η χορηγία της στο συνέδριό μας να μην είναι η τελευταία σε ελληνικό δρώμενο.

Περαιτέρω, στόχος μας είναι η ανάδειξη της αναγκαιότητας αλλαγής σελίδας για τις μελετητικές επιχειρήσεις, αφήνοντας πίσω τη νοοτροπία της κρατικοδίαιτης και της ευκαιριακής επιχειρηματικότητας, και στροφής προς μοντέλα ανάπτυξης εταιρειών με σύγχρονη οργάνωση και υποδομές και με πραγματικές δυνατότητες παροχής ποιοτικών και ανταγωνιστικών υπηρεσιών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η ανάδειξη της αναγκαιότητας διεύρυνσης των δραστηριοτήτων των μελετητικών επιχειρήσεων σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας, συνυφασμένους με την ανάπτυξη, όπως ο τουρισμός, η βιομηχανία και ο αγροτικός τομέας.

Η ανάδειξη των δυνατοτήτων συμμετοχής στην αλυσίδα παραγωγής και αξιοποίησης της γνώσης και της αναγκαιότητα ενεργού συμμετοχής του κλάδου στην Έρευνα και στην Καινοτομία. Η ανάδειξη της αναγκαιότητας χρήσης των δημοσίων συμβάσεων και ως εργαλείο αναπτυξιακής πολιτικής, ως εργαλείο προστασίας και προώθησης της υγιούς, οργανωμένης και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας.

Αδιαμφισβήτητα, το μοντέλο διαχείρισης των δημοσίων συμβάσεων κάθε χώρας έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της εσωτερικής αγοράς και, συνακολούθως, επηρεάζει τις ανταγωνιστικές δυνατότητες και τα εφόδια που διαθέτουν οι επιχειρήσεις για δραστηριοποίηση στις διεθνείς αγορές. Δυστυχώς, μέχρι και σήμερα, παρά την πρόσφατη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, δεν διαφαίνεται στη χώρα μας πρόθεση εφαρμογής πολιτικών προς αυτήν την κατεύθυνση.

Επιπροσθέτως, για τον τομέα των δημοσίων συμβάσεων οφείλω να σημειώσω ότι έχουμε την τιμή και τη χαρά της πρώτης δημόσιας εμφάνισης και παρουσίασης της νέας ανεξάρτητης Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, η οποία οσονούπω θα μπει και στη ζωή του μελετητικού και του κατασκευαστικού κλάδου (από το νέο έτος).

Έτερος σημαντικός στόχος του συνεδρίου είναι η παρουσίαση των προοπτικών, των απαιτήσεων και των δυνατοτήτων δραστηριοποίησης στο εξωτερικό, καθώς και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές μελετητικές επιχειρήσεις. Επίσης, η παρουσίαση των δράσεων που υλοποιούν ή προγραμματίζουν τα υπουργεία που σχετίζονται με την οικονομική διπλωματία και η ανάδειξη των αναγκαίων βελτιωτικών ενεργειών
και μέτρων.

Πρέπει να σημειώσω ότι σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες ο μελετητικός και συμβουλευτικός κλάδος είναι από τους πλέον ξωστρεφείς, συνιστά σημαντικό κλάδο της οικονομίας και κατατάσσεται στις υψηλές προτεραιότητες της οικονομικής διπλωματίας, όχι για τη λογιστική συμμετοχή του στο Α.Ε.Π., αλλά για τη μεγάλη προστιθέμενη αξία του στους λοιπούς τομείς της οικονομίας, όπως οι κατασκευές, το εμπόριο δομικών υλικών, η ενέργεια, κ.ά.).

Πολύ απλά, ο μελετητικός κλάδος είναι ο προπομπός διείσδυσης στις αναπτυσσόμενες αγορές. Επιπλέον στην ενότητα της εξωστρέφειας, θα παρουσιαστούν δύο διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης εταιρειών – μελών του ΣΕΓΜ με επιτυχή, συστηματική δραστηριοποίηση στο εξωτερικό.

Άλλοι προσδοκώμενοι στόχοι του συνεδρίου είναι:
Η ανάδειξη της αναγκαιότητας προσαρμογής των μελετητικών επιχειρήσεων στις απαιτήσεις των εναλλακτικών μοντέλων χρηματοδότησης μεγάλων έργων υποδομής και της αναζήτησης συνεργειών/συνεργασιών με τον κατασκευαστικό κλάδο. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η υλοποίηση δημοσίων έργων με τους κλασσικούς τρόπους χρηματοδότησης μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ή της απευθείας συγχρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα είναι πλέον η συνήθης διαδικασία, αλλά η εξαίρεση.

Οι σημερινές συνθήκες, αλλά και η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβάλλουν πλέον τον σχεδιασμό έργων με εμπορική αξία, ώστε να υπάρχει ενδιαφέρον συμμετοχής επενδυτών και ιδιωτικών κεφαλαίων και να επιτυγχάνεται παραγωγική και αποδοτική σύμμειξη πόρων (το λεγόμενο blending).

Η χώρα μας, στο πλαίσιο και της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής 2021 που δημοσιοποίησε προς διαβούλευση η κυβέρνηση, πρέπει τάχιστα να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα μεγάλων έργων υποδομών προς αναζήτηση επενδυτών και ιδιωτικών κεφαλαίων, το οποίο θα εισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της χώρας, και παράλληλα στην ανάκαμψη του μελετητικού και του κατασκευαστικού κλάδου και στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, συμβάλλοντας και στην αναχαίτιση της εντεινόμενης μετανάστευσης επιστημόνων.

Στο σημείο αυτό θεωρώ χρέος μου να ακουστεί και στην εκδήλωση αυτή ότι το φαινόμενο του brain drain, όπως συνηθίζεται να λέγεται, είναι από τα πλέον κρίσιμα εθνικά θέματα, διότι όσο συνεχίζεται τόσο εντείνεται η μετριοκρατία και μειώνονται οι ροοπτικές ανάπτυξης και εξόδου από την πολυδιάστατη κρίση.

Κι αυτό ισχύει σε όλα τα επίπεδα: πολιτική, δημόσια διοίκηση, παιδεία, υγεία, πολιτισμός, αλλά και για την ιδιωτική οικονομία. Τέλος, στους στόχους του συνεδρίου είναι η ανάδειξη της αναγκαιότητας προσαρμογής και ένταξης στην εταιρική κουλτούρα σύγχρονων απαιτήσεων και εργαλείων σε τομείς όπως η ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης, η διαχείριση ανθρώπινων πόρων, η πιστοποιημένη διαχείριση έργου (certified project management), οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών.