Κομισιόν: Πρόοδος σε βασικές πρωτοβουλίες για την Κυκλική Οικονομία

Έναν χρόνο μετά την έγκριση της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία, η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα έκθεση σχετικά με την υλοποίηση και την πρόοδο των βασικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης που κατάρτισε το 2015.

Πέραν της έκθεσης, η Επιτροπή προχώρησε επίσης στις εξής ενέργειες:

έλαβε σήμερα περαιτέρω μέτρα δημιουργώντας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), πλατφόρμα για τη χρηματοδότηση της κυκλικής οικονομίας μέσω της οποίας θα έρθουν σε επαφή μεταξύ τους οι επενδυτές και οι φορείς καινοτομίας
εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές προς τα κράτη μέλη όσον αφορά τη μετατροπή των αποβλήτων σε ενέργεια
πρότεινε στοχευμένη βελτίωση της νομοθεσίας σχετικά με ορισμένες επικίνδυνες ουσίες σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού.
Ο πρώτος Αντιπρόεδρος κ. Frans Timmermans, αρμόδιος για τη βιώσιμη ανάπτυξη, δήλωσε τα εξής: «Η οικοδόμηση μιας κυκλικής οικονομίας για την Ευρώπη αποτελεί καίρια προτεραιότητα γι’ αυτήν την Επιτροπή. Έχουμε σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο και σχεδιάζουμε την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών εντός του 2017. Ενισχύουμε τη διασύνδεση ανάμεσα στον σχεδιασμό, την παραγωγή, την κατανάλωση και τη διαχείριση των αποβλήτων, και κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργούμε μια πράσινη, κυκλική και ανταγωνιστική Ευρώπη».

Ο Αντιπρόεδρος κ. Jyrki Katainen, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δήλωσε: «Χρησιμοποιώντας ως βάση τα επιτεύγματα του επενδυτικού σχεδίου Juncker, εκφράζω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι θα μπορέσουμε να συνεργαστούμε γι’ άλλη μία φορά με την ΕΤΕπ ώστε να συνδέσουμε τους επενδυτές με τους φορείς καινοτομίας. Στόχος μας είναι η αύξηση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων στην κυκλική οικονομία. Αυτό πολύ συχνά συνεπάγεται ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο και ενδέχεται να απαιτηθούν νέοι και καινοτόμοι τρόποι χρηματοδότησης. Η νέα αυτή πλατφόρμα αποτελεί ένα εξαιρετικό μέσο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις τεράστιες επιχειρηματικές δυνατότητες που ενέχουν τα έργα της κυκλικής οικονομίας και, κατά συνέπεια, για την προσέλκυση μεγαλύτερης χρηματοδότησης γι’ αυτά. Η κυκλική οικονομία συνιστά σημαντικό στοιχείο για τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο για την επίτευξη αυτής της βιώσιμης αλλαγής».

Ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ κ. Jonathan Taylor, αρμόδιος για τη χρηματοδότηση του περιβάλλοντος, της δράσης για το κλίμα και της κυκλικής οικονομίας, δήλωσε τα εξής: «Η ΕΤΕπ με ικανοποίηση ενώνει τις δυνάμεις της με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αξιοποιεί τον συνδυασμό χρηματοδοτικής δύναμης πυρός και εμπειρογνωμοσύνης με στόχο να καταστούν οι οικονομίες μας πιο κυκλικές. Ως ο μεγαλύτερος πολυμερής δανειοδότης παγκοσμίως στον τομέα της κλιματικής δράσης —πέρυσι διαθέσαμε περισσότερα από 19 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της κλιματικής δράσης— θεωρούμε ότι η κυκλική οικονομία έχει νευραλγική σημασία για την αντιστροφή της πορείας της κλιματικής αλλαγής, τη βιωσιμότερη χρήση των περιορισμένων πόρων του πλανήτη μας και τη συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης. Για να επιταχυνθεί η μετάβαση αυτή, θα συνεχίσουμε να παρέχουμε συμβουλές και να επενδύουμε ολοένα και περισσότερο σε καινοτόμα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα και σε σχετικές νέες τεχνολογίες, καθώς και σε πιο παραδοσιακά έργα για την αποδοτική χρήση των πόρων. Η νέα πλατφόρμα για τη χρηματοδότηση της κυκλικής οικονομίας θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα έργα της κυκλικής οικονομίας καθώς και της χρηματοδότησής τους».

Με βάση τη δυναμική του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, το οποίο ήδη έως το τέλος του 2016 κινητοποίησε επενδύσεις ύψους 164 δισ. ευρώ, η πλατφόρμα για τη χρηματοδότηση της κυκλικής οικονομίας θα ενισχύσει τον σύνδεσμο μεταξύ των υφιστάμενων μέσων, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) και η πρωτοβουλία InnovFin – Χρηματοδοτήσεις της ΕΕ για την Καινοτομία, η οποία υποστηρίζεται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», και ενδεχομένως θα αναπτύξει νέα χρηματοδοτικά μέσα για έργα της κυκλικής οικονομίας. Η πλατφόρμα θα προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, της ΕΤΕπ, των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών, των θεσμικών επενδυτών και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων, ενώ παράλληλα θα παρέχει ενημέρωση όσον αφορά τις επενδυτικές ευκαιρίες στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας και θα προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές στους δυνητικούς φορείς προώθησης, θα αναλύει τα σχέδια και τις ανάγκες τους για χρηματοδότηση, και θα παρέχει συμβουλές σχετικά με τη συγκρότηση και την τραπεζική ελκυστικότητα.

Η σημερινή ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τον ρόλο των διεργασιών μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη αυτού του μικρού αλλά καινοτόμου μέρους του εθνικού ενεργειακού μείγματος. Το εν λόγω έγγραφο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές προς τα κράτη μέλη ώστε να επιτευχθεί η σωστή αναλογία της ικανότητας παραγωγής ενέργειας από απόβλητα, δίνοντας έμφαση στον ρόλο της ιεράρχησης των αποβλήτων, στο πλαίσιο της οποίας οι επιλογές για τη διαχείριση των αποβλήτων κατατάσσονται σύμφωνα με τη βιωσιμότητά τους και δίνεται απόλυτη προτεραιότητα στην πρόληψη και την ανακύκλωση των αποβλήτων. Επίσης, η ανακοίνωση βοηθά στη βελτιστοποίηση της συμβολής των αποβλήτων για την Ενεργειακή Ένωση και στην αξιοποίηση των ευκαιριών για διασυνοριακές εταιρικές σχέσεις, όπου αυτό είναι σκόπιμο και σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς μας στόχους.

Η δέσμη μέτρων που εγκρίθηκε σήμερα από την Επιτροπή περιέχει επίσης πρόταση για την επικαιροποίηση της νομοθεσίας σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε είδη ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (οδηγία RoHS). Η πρόταση προωθεί την υποκατάσταση των επικίνδυνων ουσιών ώστε να καταστεί πιο αποδοτική η ανακύκλωση των κατασκευαστικών μερών. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις θα διευκολύνουν περαιτέρω τις λειτουργίες της αγοράς μεταχειρισμένων προϊόντων (π.χ. μεταπώληση), καθώς και την επισκευή ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Εκτιμάται ότι χάρη στα μέτρα αυτά θα αποφεύγονται πάνω από 3 000 τόνοι επικίνδυνων αποβλήτων ετησίως στην ΕΕ και θα καταστεί δυνατή η εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας. Μόνο στον τομέα της υγείας, θα μπορούσε να επιτευχθεί εξοικονόμηση δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη της τάξεως των 170 εκατ. ευρώ κατ’ εκτίμηση.

Τέλος, η Επιτροπή, στην έκθεσή της σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε από το περασμένο έτος, απαριθμεί τα βασικά μέτρα που ελήφθησαν σε τομείς όπως τα απόβλητα, ο οικολογικός σχεδιασμός, η σπατάλη τροφίμων, τα οργανικά λιπάσματα, οι εγγυήσεις για τα καταναλωτικά αγαθά, καθώς και η καινοτομία και οι επενδύσεις. Οι αρχές της κυκλικής οικονομίας ενσωματώθηκαν σταδιακά στις βέλτιστες πρακτικές του κλάδου, στις «πράσινες» δημόσιες συμβάσεις, στη χρήση των κονδυλίων της πολιτικής για τη συνοχή, καθώς και στους τομείς των κατασκευών και των υδάτων μέσω νέων πρωτοβουλιών. Για να υλοποιηθεί η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να προχωρήσουν στην έγκριση των νομοθετικών προτάσεων για τα απόβλητα, σύμφωνα με την κοινή δήλωση για τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ εντός του 2017. Η Επιτροπή έχει αναλάβει τη δέσμευση το επόμενο έτος να παραγάγει περισσότερα αποτελέσματα σε σχέση με το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, μεταξύ άλλων με στρατηγική για τις πλαστικές ύλες, πλαίσιο παρακολούθησης για την κυκλική οικονομία και πρόταση για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης του νερού.

Ιστορικό
Στις 2 Δεκεμβρίου 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία. Η δέσμη μέτρων αποτελείται από ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ με μέτρα που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων: από τον σχεδιασμό, την προμήθεια πρώτων υλών, την παραγωγή και την κατανάλωση μέχρι τη διαχείριση των αποβλήτων και την αγορά δευτερογενών πρώτων υλών.

Η μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες για την Ευρώπη και τους πολίτες της. Πρόκειται για ουσιαστικό μέρος των προσπαθειών μας για τον εκσυγχρονισμό και τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας, με στόχο τη στροφή της προς μια πιο βιώσιμη κατεύθυνση. Η μετάβαση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία από επιχειρηματικής άποψης, καθώς θα σημειωθούν σημαντικά οικονομικά οφέλη και θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα. Χάρη σε αυτήν επιτυγχάνονται περιβαλλοντικά οφέλη και σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας. Δημιουργούνται τοπικές θέσεις εργασίας και ευκαιρίες για κοινωνική ένταξη. Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία συνδέεται στενά με τις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ για την απασχόληση και την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την κοινωνική ατζέντα και τη βιομηχανική καινοτομία.

Για να αναδειχθούν τα βασικά παραδοτέα που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής και για να συζητηθούν τα μελλοντικά παραδοτέα με τους ενδιαφερόμενους φορείς, η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θα διοργανώσουν διάσκεψη για την κυκλική οικονομία στις 9-10 Μαρτίου 2017. Στη διάσκεψη αυτή θα ανακοινωθεί η πλατφόρμα ενδιαφερόμενων μερών για την κυκλική οικονομία.