Κ.Καρατσώλης: Ηλεκτρονική διαδικασία έκδοσης αδειών δόμησης

Γραμμή εκκίνησης για μια νέα εποχή στο πεδίο εφαρμογής του πολεοδομικού δικαίου αποτελεί η έναρξη του ηλεκτρονικού συστήματος έκδοσης οικοδομικών αδειών από την 3η Σεπτεμβρίου σε πιλοτικό στάδιο και σε πλήρη λειτουργία από τα μέσα Οκτωβρίου. Σε μια οργανωμένη προσπάθεια της πολιτείας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και των παθογενειών του παρελθόντος η απάντηση μέσω εφαρμογών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης οδηγεί από νομικής άποψης σε ένα μεγαλύτερο επίπεδο ασφάλειας δικαίου, ενιαίας και συνολικής αντιμετώπισης των θεμάτων πολυνομίας, οδηγεί εν τέλει σε ένα καλύτερο επίπεδο Δημοκρατίας.Τo ζήτημα της δόμησης στη χώρα μας αποτελούσε και αποτελεί πεδίο άσκησης κρατικής πολιτικής που με βάση το θεσμικό κανονιστικό πλαίσιο συνδέεται με τον πολιτισμό μας, τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν, τον τρόπο ζωής και έκφρασής μας.

Η οικοδομική άδεια δεν είναι μόνο μια διοικητική πράξη. Αποτελεί την άδεια παρέμβασης στο περιβάλλον, η οποία παραμένει για πολλά χρόνια ως πολιτιστική μαρτυρία για τις συνθήκες και την αντίληψη μιας κοινωνίας και τις επιρροές της στον χρόνο που εκδίδεται.
Γιατί όμως η ηλεκτρονική έκδοση αδειών αποτελεί τομή και σηματοδοτεί μια νέα εποχή στο πεδίο του πολεοδομικού δικαίου;

Πρώτον, στερούμαστε στην Ελλάδα ενός κωδικοποιημένου συστήματος πολεοδομικών κανόνων – διαδικασιών εφαρμογής των ρυθμίσεων κοινά αποδεκτών για όλες τις πολεοδομικές υπηρεσίες.

Μόνο μια ηλεκτρονική διαδικασία καταγραφής μπορεί να αναδείξει τα κενά, τις διαφορετικές ερμηνείες του δικαίου και να οδηγήσει σε συνολική και οριζόντια αντιμετώπιση των ζητημάτων. Βεβαίως πρέπει να επισημανθεί ότι με την έναρξη του ηλεκτρονικού συστήματος και την ανάδειξη των κενών και των λαθών του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι τίθενται υπό αμφισβήτηση παλαιές πράξεις και αποφάσεις των υπηρεσιών οι οποίες συντάχθηκαν με την Α΄ ή Β΄ ερμηνεία, οι οποίες καλύπτονται από το τεκμήριο νομιμότητας και παράγουν όλα τα έννομα αποτελέσματα.

Αντιθέτως, πρέπει να καταστεί σαφές ότι χαράσσουμε μια γραμμή και εντασσόμαστε σε ενιαίους και σαφείς κανόνες για το μέλλον.

Δεύτερον, η βάση δεδομένων και η ηλεκτρονική καταγραφή στα ζητήματα δόμησης και αξιοποίησης της περιουσίας στηρίζεται σε μία και μοναδική αρχή «δικαίου»: Τοποθετεί τη συζήτηση και την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας για όλους με καθαρότητα «πάνω στο τραπέζι». Τα στοιχεία υποβολής και τα αιτήματα των πολιτών καταγράφονται ως προς το περιεχόμενο και τον χρόνο υποβολής ηλεκτρονικά. Ο έλεγχος της διοίκησης καταγράφεται ως προς το περιεχόμενο και τον χρόνο διενέργειας ηλεκτρονικά. Η εφαρμογή των κανόνων δικαίου και η διοικητική διαδικασία έκδοσης των πράξεων καταγράφονται ως προς το περιεχόμενο και τον χρόνο έκδοσης ηλεκτρονικά.

Μάλιστα πρώτη φορά θα εφαρμοστούν συνολικά ρυθμίσεις πολύ σημαντικές για την προστασία της ασφάλειας των πολιτών και την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος όπως: το πλαίσιο επαγγελματικών δικαιωμάτων μηχανικών, η απαίτηση έκδοσης παράλληλων εγκρίσεων υπηρεσιών (γνωμοδοτήσεις φορέων, εγκρίσεις του υπουργείου Πολιτισμού για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, πράξεις χαρακτηρισμού κατά τη δασική νομοθεσία) και μάλιστα κατά τρόπο ενιαίο και στη βάση κωδικοποίησης.

Τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης προχωρούν με ταχύτητα προγράμματα ηλεκτρονικής καταγραφής και δημιουργίας βάσεων δεδομένων, όπως κτηματολόγιο, δασικοί χάρτες, σύστημα e-poleodomia, αρχαιολογικό κτηματολόγιο, ηλεκτρονική έκδοση άδειας λειτουργίας επιχειρήσεων. Είναι τομή με το παρόν σύστημα η συγκέντρωση και η διασύνδεση πληροφοριών υπηρεσιών με έναν τελικό σκοπό, όπως προβλέπεται στις σχετικές διατάξεις. Αυτόν της τελικής πράξης αδειοδότησης πριν από την επέμβαση στο περιβάλλον και τη δόμηση. Μιας πράξης που θα θυμίζει για πάντα τις επιλογές μας. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι η ηλεκτρονική έκδοση αδειών αποτελεί σήμερα τομή, ωστόσο θα χαρακτηριστεί μικρό βήμα αύριο αν όλο το υπόλοιπο φάσμα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης δεν ολοκληρωθεί και δεν ενσωματωθεί στη διαδικασία.

Με την έναρξη της e-αδειοδότησης στα πολεοδομικά ζητήματα, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα επιβληθεί ως μια κατεύθυνση για τη διαμόρφωση κουλτούρας κωδικοποίησης και τη δημιουργία ενός συστήματος κανόνων. Αυτό με τη σειρά του θα οδηγήσει σε μια νέα αντίληψη για τον τρόπο αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας, της αρχιτεκτονικής μας αξίας και επιλογής, τη στάση μας και την ηθική μας απέναντι στο περιβάλλον.

* Ο κ. Κων/νος Δ. Καρατσώλης είναι δικηγόρος, επ. συνεργάτης Πανεπιστημίου NEAPOLIS Κύπρου «Δίκαιο Πολεοδομίας».