Ηλεκτρονικός οδηγός από το Μετσόβιο για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και το ποδήλατο

Η 3η Ιουνίου καθιερώθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως «Παγκόσμια ημέρα ποδηλάτου». Με αφορμή αυτό το μεγάλο γεγονός η Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ, δημιούργησε έναν ηλεκτρονικό οδηγό για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας ΣΒΑΚ και την ένταξη του ποδηλάτου στις ελληνικές πόλεις που απευθύνεται στους πολίτες και στους ενδιαφερόμενους φορείς.

Με καθυστέρηση 15 ετών, που στην ουσία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη, αν σκεφτούμε ότι προηγήθηκε, από το 1984, η μεγάλη καμπάνια στην Γαλλία για τα PDU (Plans des Déplacements Urbains), των οποίων οι στόχοι ήταν εξίσου φιλόδοξοι, οι Στρατηγικές Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας – ΣΒΑΚ και η ένταξη του ποδηλάτου στις αστικές μετακινήσεις έρχονται στην Ελλάδα.

Η πρώτη επαφή με τους Δήμους και τον μελετητικό κόσμο δεν ήταν ευχάριστη και φυσικά ούτε ενθάρρυνε, ούτε ενέπνευσε πολλούς ως προς την μεγάλη προοπτική που πραγματικά επαγγέλλονται. Αντίθετα συνδέθηκαν με μια απίστευτη γραφειοκρατία και τρομερές καθυστερήσεις από πλευράς κεντρικής διοίκησης.

Συνδέθηκαν επίσης με την συνειδητοποίηση ότι η οργάνωση της τελευταίας, λόγω σύγκρουσης αρμοδιοτήτων, και του νομικού καθεστώτος το οποίο αντανακλά την κυριαρχούσα νοοτροπία στην ελληνική κοινωνία, είναι απολύτως ανέτοιμη, ώστε να ανταποκριθεί στη δρομολόγηση σχεδιασμών και πολιτικών που θα ξέφευγαν από την ρουτίνα, δηλαδή από τη συντήρηση των γνωστών συνθηκών που επικρατούν στις πόλεις μας, και θα εισήγαγαν αλλαγές, μειώνοντας κάπως το χάσμα που χωρίζει την ελληνική από την ευρωπαϊκή.

Στόχος του νέου οδηγού www.svak.gr που δημιούργησε η Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας, είναι να σταθεί μακριά από αυτή τη μιζέρια. Δεν θα προσέφερε και πολλά το να δοθεί μεγαλύτερη σημασία από αυτή που αξίζουν, στις γνωστές αδράνειες και αγκυλώσεις. Αντίθετα απευθύνεται σε εκείνους που θέλουν να ονειρεύονται μια διαφορετική Ελλάδα, πιο χαρούμενη και κεφάτη, πιο υγιή, ζωντανή και εμπνευσμένη, πιο ανθρώπινη.

Είναι όσοι παρακολουθώντας τις πολιτικές που ασκούνται στην Ευρώπη παίρνουν το θάρρος να φαντάζονται και βλέποντας τώρα ότι η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής οικογένειας, καλείται και αυτή να τις εφαρμόσει, αρχίζουν και να ελπίζουν.

Ποιοι είναι οι στόχοι των Στρατηγικών Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας;

Η σχετική με τα ΣΒΑΚ Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (17.12.13) θέτει ξεκάθαρα έναν νέο στόχο: «Πρέπει να τελειώνουμε με τους αποσπασματικούς και κοντόφθαλμους σχεδιασμούς … κάθε πόλη, μικρή ή μεγάλη, να αποκτήσει μια στρατηγική ουσιαστικής στροφής προς καθαρότερους και πιο βιώσιμους τρόπους μετακίνησης, όπως το περπάτημα, το ποδήλατο, η δημόσια συγκοινωνία, και προς νέα μοντέλα χρήσης και ιδιοκτησίας αυτοκινήτου».

Πρόκειται για ένα στόχο «για τον άνθρωπο και τις τοπικές κοινωνίες». Δίνει έμφαση «… στην συμμετοχή στον σχεδιασμό όλων των κατοίκων καθώς και στην αλλαγή της συμπεριφοράς και των επιλογών τους ως προς την κινητικότητα».

Πρόκειται για ένα στόχο που φέρνει τα πάνω κάτω: λιγότερα αυτοκίνητα στις πόλεις. Όσα θα κυκλοφορούν θα χρησιμοποιούνται συλλογικά ή ακόμη και θα ανήκουν σε περισσότερους από έναν ιδιοκτήτες (car sharing, car pooling κ.λπ.). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας λέει ότι η ευρωπαϊκή πόλη δεν είναι δεδομένη.

Στο χέρι μας είναι να την αλλάξουμε για να κερδίσουμε χώρο και να μειώσουμε το κόστος των μετακινήσεων. Να μοιραστούμε το δρόμο πιο ισόρροπα, πιο δίκαια, γιατί όλοι έχουν δικαίωμα στο δρόμο, όλοι πρέπει να είναι παρόντες, είναι ζήτημα απλής λογικής, αφού με τις σημερινές επιλογές απλά δεν χωράμε.

Το υπέρτατο ζητούμενο για τις πόλεις μας έχει να κάνει με την κοινωνική, δημοκρατική και ηθική τους ταυτότητα. Ή θα λειτουργήσουν ως πραγματικά κοινωνικά τοπία, τοπία που προάγουν την αστικότητα, την ανθρώπινη εμπειρία και τη βίωση της πόλης με όλες τις αισθήσεις, τοπία συνάντησης και συνεργασίας, ή οι κάτοικοί τους θα καταλήξουν να συμπεριφέρονται ως περαστικοί, αδιάφοροι και εκτοπισμένοι, επιθετικοί.

Η πόλη θα πρέπει να είναι τρόπος ζωής, συλλογικός και στον αντίποδα της μοναχικής στάσης του ερημίτη, στάσης όλων αυτών που είναι αποκλεισμένοι στα διαμερίσματα. Πόλη που ενσωματώνει είναι πόλη με γειτονιές που αλληλοσυνδέονται, με αστικά τοπία ανοικτά και πορώδη για την ώσμωση και απορρόφηση των διαφορών στα εισοδήματα, στην κουλτούρα, στις θεωρήσεις, πόλη που συνδέει.

Ο όρος ‘βιώσιμη κινητικότητα’ περιγράφει ενεργητικές επιλογές που προάγουν το κορμί και τις αισθήσεις. Προϋποθέσεις της είναι η απόλαυση, η ικανοποίηση και η ευχαρίστηση του μετακινούμενου χάρις σε όσα συλλαμβάνουν οι κεραίες του από το περιβάλλον, από τους ανθρώπους που συναντά και από όσες ποιότητες θα πρέπει να χαρακτηρίζουν την ίδια την μετακίνηση.

Η βιώσιμη κινητικότητα είναι ένα ταξίδι στις λεπτομέρειες της πόλης. Με το νέο οδηγό για τα ΣΒΑΚ www.svak.gr η Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ εορτάζει την παγκόσμια ημέρα ποδηλάτου και μοιράζεται την τεχνογνωσία με τους ενδιαφερόμενους φορείς και πολίτες όπως το κάνει τα τελευταία 20 χρόνια.