Η σπουδαιότητα των εσωτερικών λιμενικών έργων στην ανάπτυξη του λιμένα Ηγουμενίτσας

Η Ηγουμενίτσα είναι η πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας και μια από τις σημαντικότερες παράλιες πόλεις της περιφέρειας Ηπείρου και της Δυτικής Ελλάδας γενικότερα.

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 στο λιμάνι της πόλης μπορούσαν να ελλιμενιστούν μόνο μικρά σκάφη. Με την εκβάθυνση του λιμανιού και την δημιουργία της πορθμειακής γραμμής Ηγουμενίτσας – Κέρκυρας αρχικά και Ηγουμενίτσας – Ιταλίας, στη συνέχεια η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία.

Σήμερα, ο Λιμένας Ηγουμενίτσας :
➢ Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς ανήκει στην κατηγόρια Α στην οποία περιλαμβάνονται οι θαλάσσιοι λιμένες διεθνούς σημασίας.

➢ Αποτελεί την κύρια Δυτική θαλάσσια πύλη της Βόρειας Ελλάδας αλλά και των Νοτίων Βαλκανίων στην Δυτική Ευρώπη.
➢ Εξυπηρετεί την εμπορευματική κίνηση της Βορείου Ελλάδος και των Νοτίων Βαλκανίων (κυρίως Βουλγαρίας, Τουρκίας) καθώς και των χώρων της Μέσης
Ανατολής.
➢ Είναι ένας από τους μεγαλύτερους λιμένες πλαγιοπρυμνοδέτησης (Ro – Ro) διεθνών μεταφορών της χώρας αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου.
➢ Η ετήσια διακίνηση μέσω του λιμανιού κυμαίνεται στους 2.000.000 tn εμπορευμάτων μέσω φορτηγών διεθνών μεταφορών.
➢ Είναι σημαντικότατος συγκοινωνιακός κόμβος λόγω της σύγκλισης των αξόνων της Εγνατίας και της Ιόνιας Οδού.
➢ Το λιμάνι της Ηγουμενίτσας τέλος, προσφέρει λιμενικές υποδομές που πραγματικά προωθούν τις συνδυασμένες μεταφορές όπως προκύπτει από την
παρακάτω καταγραφή και ανάλυση.

Υφιστάμενες Λιμενικές Υποδομές
▪ Παλαιός Λιμένας Εξωτερικού
▪ Λιμένας Εσωτερικού (Περιοχή Ακτοπλοΐας)
▪ Νέος Λιμένας – Υποδομές Α’ Φάσης
▪ Νέος Λιμένας – Υποδομές Β’ Φάσης
▪ Προβλήτα Τσιμέντων

Κρηπιδώματα
Έχουν κατασκευαστεί στον Παλαιό Λιμένα Εξωτερικού, στον Λιμένα Εσωτερικού (Περιοχή Ακτοπλοΐας), στον Νέο Λιμένα – Υποδομές Α’ Φάσης καθώς και στον Νέο Λιμένα – Υποδομές Β’ Φάσης.

Τα εν λόγω κρηπιδώματα δύναται να εξυπηρετήσουν οχηματαγωγά πλοία, αμιγώς Ro-Ro, Ferry Boats, καθώς και κρουαζιερόπλοια. Τέλος, η ανωδομή των κρηπιδότοιχων είναι εξοπλισμένη με δέστρες, προσκρουστήρες και κανάλια διελεύσεως δικτύων παροχών για την εξυπηρέτηση των ελλιμενιζόμενων πλοίων.

Τεχνικά Χαρακτηριστικά Έργων
Νέος Λιμένας – Υποδομές Α’ Φάσης
Οι κατασκευές που πραγματοποιήθηκαν περιελάμβαναν τα ακόλουθα έργα:
1. Την δημιουργία μετώπου λιμένα, δηλαδή του κρηπιδώματος για την πρυμνοδέτηση Επιβατηγών Οχηματαγωγών (Ε/Γ – Ο/Γ) πλοίων.
2. Την δημιουργία χερσαίων χώρων πίσω από το κρηπίδωμα και την διαμόρφωση της νέας χερσαίας ζώνης με συνολική επιφάνεια 210.000 m2
. Την κατασκευή των αναγκαίων κτιρίων για την λειτουργία του λιμένα, που είναι τα εξής:
• Κτίριο Κεντρικού Τερματικού Επιβατικού Σταθμού Τ1 (σχέδιο 1, Α/Α 5) συνολικής επιφάνειας 6.326 m2
• Κτίρια Κεντρικής (Νότιας) Πύλης Λιμένα (σχέδιο 1, Α/Α 4).
Η νότια πύλη αποτελείται από δύο κτίρια και τέσσερα φυλάκια ελέγχου οχημάτων πάνω στις νησίδες εισόδου και εξόδου και περιλαμβάνει επίσης, το Τελωνείο και το Τμήμα Διαβατηριακού Ελέγχου της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσπρωτίας.
• Κτίριο Η/Μ εγκαταστάσεων (σχέδιο 1, Α/Α 6) το οποίο στεγάζει την δεξαμενή και το μηχανοστάσιο πυρόσβεσης, τις δεξαμενές ύδρευσης και καυσίμων, τη γεννήτρια, τους μετασχηματιστές, τους πίνακες μέσης και χαμηλής τάσης και τον χώρο της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού.
• Κτίριο Πυροσβεστικού Σταθμού (σχέδιο 1, Α/Α 8), εμβαδού 612 m2, για τη στέγαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Λιμένα Ηγουμενίτσας, το οποίο περιλαμβάνει ισόγειο και ημιυπαίθριο αμαξοστάσιο εμβαδού 224 m2 για την στάθμευση των πυροσβεστικών οχημάτων.
• Κτίρια για την προστασία των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του λιμένα.

Nέος Λιμένας – Υποδομές Β’ Φάσης
Αναλυτικά τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου έργου είναι τα εξής:
1. Χερσαία επιφάνεια 118 στρεμμάτων, σε τμήμα της οποίας θα λειτουργεί η μόνιμη υπηρεσία διαχείρισης ασυνόδευτων φορτίων.
2. Διάνοιξη ευθύγραμμου διαύλου πλάτους 170,0 m και ωφέλιμου βάθους -10,50 m και μήκους 1.800 m.
3. Κτίριο Τερματικού Επιβατικού Σταθμού Τ2: 3.041,46 m2 (σχέδιο 1, Α/Α 7)
4. Κτίριο Τερματικού Επιβατικού Σταθμού Τ3: 2.324,80 m2(σχέδιο 1, Α/Α 13) , ο οποίος θα εξυπηρετεί τους ελέγχους που υπαγορεύει η Συνθήκη Schengen και θα
αποτελεί τον Τερματικό Σταθμό Υποδοχής Κρουαζιεροπλοίων (Cruise Terminal).
5. Μία προβλήτα πλαγιοπρυμνοδέτησης μήκους 197,60 m ικανή για πρόσδεση πλοίων 300.000 DWT (μήκους δηλαδή, 227 m και μέγιστου έμφορτου βυθίσματος 9,40 m).
6. Συνδετήριο Κρηπίδωμα μήκους 371,0 m με ωφέλιμο βάθος 10,50 m

Η σταδιακή ανάπτυξη του λιμένα από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 μέχρι και σήμερα, γίνεται με βάση τις προβλέψεις του Προγραμματικού Σχεδίου του Οργανισμού Λιμένος Ηγουμενίτσας. Παράλληλα επιτεύχθηκε σημαντική οικιστική ανάπτυξη και εμπορική και οικονομική δραστηριότητα σε νέους τομείς της πόλης (εντός Γ.Π.Σ.), ιδιαίτερα στο χώρο όπισθεν (ανατολικά) των έργων της Α’ Φάσης.

Ακολούθως αναλύονται οι σημαντικότεροι λόγοι και χωροταξικές παράμετροι που συντελούν, αλλά και θα εξασφαλίσουν μελλοντικά, την εύρυθμη λειτουργία του λιμένα, χωρίς να προκαλούνται πιέσεις στην πόλη.
✓ Ο τομέας του λιμένα που προβλέπεται για τη λειτουργία των Γραμμών Εξωτερικού, χωροθετείται στο σημείο κατάληξης της Εγνατίας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συγκεκριμένος τομέας εμφανίζει τη μεγαλύτερη δραστηριότητα και φόρτους μεταφορικού έργου του λιμένα, η συγκεκριμένη επιλογή χαρακτηρίζεται απολύτως επιτυχής, αφού τα εισερχόμενα και εξερχόμενα οχήματα έχουν άμεση πρόσβαση στην Εγνατία Οδό, χωρίς ουδεμία επιβάρυνση του αστικού συγκροτήματος.

✓ Δεδομένου ότι η κύρια δραστηριότητα του λιμένα είναι η εξυπηρέτηση Επιβατηγών Οχηματαγωγών (Ε/Γ-Ο/Γ) πλοίων (Ferry Terminals, είτε πρόκειται για τις Γραμμές Εξωτερικού είτε για τις ακτοπλοϊκές γραμμές) και για την αποφυγή συγκέντρωσης οχημάτων εκτός ζώνης λιμένα, διατίθενται επαρκείς χώροι αναμονής οχημάτων (περίπου 148 στρέμματα).
✓ Η σταδιακή απελευθέρωση της περιοχής του Παλαιού Λιμένα με την διαμόρφωση χώρων πρασίνου και αναψυχής και γενικότερα ήπιων χρήσεων, σε συνδυασμό με την απομάκρυνση των μεταλλικών περιφράξεων, θα συμβάλλει σημαντικά στην αναβάθμιση του κέντρου της πόλης.
✓ Η διατήρηση του Λιμένα Εσωτερικού (Περιοχής Ακτοπλοΐας) στη σημερινή της θέση αποτελεί μία ορθή επιλογή, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα χωροθετείται πλησίον του κέντρου της πόλης, από όπου προέρχεται (ή προορίζεται) ένα σημαντικό ποσοστό των επιβατών από και προς Κέρκυρα.
✓ Η επιλογή χωροθέτησης της δραστηριότητας της κρουαζιέρας σε μία «ενδιάμεση» περιοχή μεταξύ των Γραμμών Εξωτερικού (νότια) και Εσωτερικού (βόρεια) είναι σωστή, αφού η χωροθέτηση της εγκατάστασης γίνεται σε κοντινή απόσταση από το κέντρο της πόλης και έτσι δίνει τη δυνατότητα εύκολης πρόσβασης των επιβατών σε αυτό, με τα επακόλουθα προφανή οικονομικά οφέλη.
✓ Η αρχική πρόβλεψη κατασκευής μίας νέας εξωτερικής οδού διπλής κυκλοφορίας κατά μήκος της διαμήκους λιμενικής εγκατάστασης και η κατασκευή πλήθους ισόπεδων αλλά και ενός ανισόπεδου κόμβου στο σημείο σύνδεσης της οδού με την Εγνατία Οδό διασφαλίζουν την ομαλή διαχείριση των κυκλοφοριακών φόρτων από και προς τις πύλες του λιμένα. Επίσης, ο σημαντικός αριθμός νέων πυλών, δίνει τη δυνατότητα ανεξάρτητης λειτουργίας των επιμέρους τερματικών εγκαταστάσεων και βελτιστοποίησης της κατανομής των κυκλοφοριακών φόρτων.
✓ Η διαμήκης ανάπτυξη των λιμενικών εγκαταστάσεων σε θαλάσσιο μέτωπο περίπου 2,5 km σε συνδυασμό με τον «επιβατικό» χαρακτήρα του λιμανιού επιβάλουν τη δημιουργία ανεξάρτητων Τερματικών Επιβατικών Σταθμών, για λειτουργικούς λόγους.

Με βάση όλα τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι οι προοπτικές ανάπτυξης του Λιμένα της Ηγουμενίτσας είναι πολύ μεγάλες σε όλα τα επίπεδα. Ενώ, χαρακτηριστικό είναι  ότι το λιμάνι, με βάση όλα τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, τα τελευταία 5 χρόνια εξελίσσεται στη βασική Δυτική Πύλη Εισόδου των Βαλκανίων και της Ανατολής γενικότερα.

Αποκλειστικό Άρθρο για το ypodomes.com από τους:
-Νικόλαο Τάτση, Πολιτικό μηχανικό Τ.Ε, Msc Σύγχρονες Τεχνολογίες Έργων Διαχείρισης Περιβάλλοντος.
-Νικόλαο Αλαμανή, Πολιτικό μηχανικό Ε.Μ.Π, D.E.A ECP. Καθ.Εφαρμογών Τμήματος Πολιτικών Τ.Ε ,Τ.Ε.Ι Θεσσαλίας.