Η σημασία των ηλεκτρικών διασυνδέσεων για το ενεργειακό σύστημα

Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των κατοικημένων νησιών της Ελλάδας, μέσω υποβρυχίων καλωδίων, με το ηπειρωτικό σύστημα ή με κάποιο άλλο γειτονικό νησί, αποτέλεσαν μέρος της προσπάθειας που άρχισε η ΔΕΗ ήδη από τη δεκαετία του 1950 για την δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το σχέδιο, στην πράξη, προέβλεπε την κατάργηση των περίπου 400 ΑΣΠ (Αυτόνομων Σταθμών Παραγωγής) που μέχρι τότε ηλεκτροδοτούσαν τα απομονωμένα ενεργειακά συστήματα και χρησιμοποιούσαν ορυκτά καύσιμα.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η τεχνολογική πρόοδος στα υποβρύχια καλώδια κατέστησε τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις όχι μόνο τεχνικά εφικτές αλλά και συμφέρουσες σε οικονομικό επίπεδο. Αυτή η διαπίστωση επηρέασε τον σχεδιασμό της ΔΕΗ, η οποία τις ενέταξε στο Πρόγραμμα Ανάπτυξής της, τις επόμενες δεκαετίες.

Έτσι, στις αρχές του ’60, διασυνδέθηκαν τα νησιά του Αργοσαρωνικού και οι Σποράδες με το δίκτυο Μέσης Τάσης (ΜΤ 15 kV), ενώ το 1964 με το δίκτυο Υψηλής Τάσης (66 kV) η Κέρκυρα. Με ταχύ ρυθμό προχώρησε η διασύνδεση πολλών νησιών με δίκτυα Μέσης Τάσης, με αποτέλεσμα το 1990 να βρίσκονται σε λειτουργία πάνω από 50 διασυνδεδεμένα νησιά.

Στις αρχές της  δεκαετίας 1980 διασυνδέθηκαν με δίκτυο 150 kV και τα λοιπά νησιά του Ιονίου (Κεφαλονιά, Ζάκυνθος), ενώ άρχισε και η κατασκευή της διασύνδεσης τεσσάρων εκ των μεγαλύτερων νησιών των Κυκλάδων (Άνδρος, Τήνος, Μύκονος και Νάξος-Πάρος), με επέκταση του δικτύου από τη Ν. Εύβοια, καθώς και η εκπόνηση μελετών για την διασύνδεση της Κρήτης, από τη Νότια Πελοπόννησο (Μονεμβασιά). Τα σχέδια αυτά φυσικά έμελλε να καθυστερήσουν αισθητά, αν αναλογιστεί κανείς ότι μόλις προς τα τέλη της δεκαετίας του 2010 πέρασαν ουσιαστικά σε φάση υλοποίησης.

Έργα σε τροχιά υλοποίησης

Ηλεκτρική διασύνδεση Κυκλάδων

Η ηλεκτρική διασύνδεση του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων με την ηπειρωτική χώρα ήταν ένα έργο που έμεινε στάσιμο για τουλάχιστον 2 δεκαετίες από τότε που ξεκίνησαν οι αρχικές μελέτες. Τον Νοέμβριο του 2006 χαρακτηρίστηκε με Υπουργική Απόφαση ως έργο «γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας» ωστόσο έπρεπε να παρέλθει μια ακόμη οκταετία για να περάσει σε φάση υλοποίησης.

Τον Σεπτέμβριο του 2014 υπογράφηκε η σύμβαση για την Α’ Φάση που αφορούσε τη σύνδεση της Σύρου με το Λαύριο, καθώς και με τα νησιά Πάρο, Μύκονο και Τήνο με υποβρύχια καλώδια συνολικού μήκους 222 χλμ. και κόστος 240 εκατ. ευρώ και η οποία ολοκληρώθηκε (πλην ελάχιστων εκκρεμοτήτων) το πρώτο τρίμηνο του 2018.

Η Β’ Φάση, με κόστος περί τα 71 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει τη σύνδεση της Πάρου με τη Νάξο και της Νάξου με τη Μύκονο με υποβρύχια καλώδια συνολικού μήκους 47,6 χλμ. Επίσης προωθείται η αναβάθμιση των υφιστάμενων καλωδιακών συνδέσεων μεταξύ Άνδρου-Λιβαδιού (14,5 χλμ.) και Άνδρου-Τήνου (4 χλμ.). Η επόμενη φάση του έργου, περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της διασύνδεσης με την πόντιση και δεύτερου καλωδίου μεταξύ Λαυρίου και Σύρου ενώ η πρόσφατα επισημοποιημένη «Δ’ Φάση» του έργου, θα συμπεριλάβει ακόμα περισσότερα νησιά. Η διαγωνιστική διαδικασία για τη Β΄Φάση βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη.

Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης (Μικρή και Μεγάλη)

Στο μέτωπο της Κρήτης, οι απαραίτητες διεργασίες για την υλοποίηση της αντίστοιχης, Α’ Φάσης ή «μικρής» διασύνδεσης (Πελοπόννησος-Κρήτη) βρίσκονται πλέον σε αρκετά ώριμο στάδιο. Μέσα στον Απρίλιο δημοπρατήθηκε η περίφημη «μικρή» διασύνδεση της Κρήτης και, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, εκτιμάται ότι μάλιστα θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Δείκτης της παραπάνω εκτίμησης είναι και η εμπειρία του Διαχειριστή από την εξέλιξη παρόμοιων έργων. Η «μικρή» διασύνδεση, με εκτιμώμενο κόστος τα 330 εκατ. ευρώ είναι ιδιαίτερα συμφέρουσα από οικονομικής άποψης καθώς εκτιμάται ότι θα αποσβέσει το κόστος κατασκευής της μόλις σε 2 χρόνια.

Στην περίπτωση της «μεγάλης» διασύνδεσης με την Αττική, θα απαιτηθούν καλώδια συνεχούς ρεύματος, μεγάλου μήκους τα οποία θα κατασκευαστούν κατά παραγγελία και με πολύ αυστηρές προδιαγραφές, που σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη μορφολογία του βυθού αναμένεται να ανεβάσουν αισθητά τον βαθμό δυσκολίας αλλά και το κόστος της λεγόμενης Β’ Φάσης, το οποίο θα προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ. 

Όπως είναι γνωστό τα περισσότερα από τα νησιά του Αιγαίου διαθέτουν αξιόλογο δυναμικό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, το οποίο είναι μάλιστα υπεραρκετό για την κάλυψη των τοπικών αναγκών.

Δεδομένου ότι τα ενεργειακά έργα θα υλοποιηθούν με σεβασμό προς το περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες των εκάστοτε περιοχών, τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες θα είναι πολλαπλά εφόσον θα διαμορφωθεί ένα ξεκάθαρα θετικό ενεργειακό ισοζύγιο που θα έχει θετικό αντίκτυπο και σε οικονομικό επίπεδο. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με υπολογισμούς, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς του δυναμικού των ΑΠΕ θα είναι τριπλάσια περίπου της μέγιστης ετήσιας ζήτησης στα νησιά, γεγονός που είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για την ασφάλεια προμήθειας και, εν γένει, την ανάπτυξη της εγχώριας ενεργειακής αγοράς.

Ypodomes.com (με πληροφορίες από e-mc2.gr)