Η κρισιμότητα της ασφαλιστικής κάλυψης στις νέες οικοδομές

Άρθρο του Ιωάννη Κούτσικου,   Ασφαλιστικός Πράκτορας.

Τα τελευταία 50 χρόνια η οικονομία της Ελλάδας στηρίχθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό στην οικοδομική δραστηριότητα. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 κινητήριος δύναμη της κατασκευαστικής δραστηριότητας ήταν η ανάγκη στέγασης του πληθυσμού λόγω της αστυφιλίας αλλά και γενικότερα της οικονομικής ανάπτυξης που υπήρξε στα μεγάλα αστικά κέντρα έναντι της υπαίθρου.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το 41% των κατοικιών στην Ελλάδα είναι πάνω από 50 ετών ενώ οι κατοικίες που έχουν κατασκευαστεί την τελευταία δεκαπενταετία (15 έτη) αντιστοιχούν μόλις στο 4%, προφανώς λόγω της οικονομικής κρίσης που βίωσε η χώρα.

Το τελευταίο διάστημα υπάρχει αύξηση στις οικοδομικές άδειες που εκδίδονται καθώς στην αγορά του Real Estate υπάρχει ανάγκη για νεόδμητα σπίτια ενώ αγοραστές δείχνει να είναι Έλληνες και ξένοι υπήκοοι.

Πλέον όμως η ανέγερση μιας οικοδομής γίνεται σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον σε σχέση με το παρελθόν. Οι μεγαλύτερες απαιτήσεις σημαίνουν αυτομάτως και περισσότερους και μεγαλύτερους κινδύνους για τον εργολάβο -κατασκευαστή. Σε αντίθεση με τα δημόσια έργα που ο Κύριος του Έργου, προϋποθέτει την ασφάλιση του έργου για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στα μικρά ιδιωτικά έργα εκ των πραγμάτων δεν υπάρχει η αντίστοιχη υποχρέωση και εδώ συναντάμε τη μεγαλύτερη παγίδα. Εξαίρεση ίσως αποτελέσει η σύμβαση δανειοδότησης από τα τραπεζικά ιδρύματα.

Ένα Ασφαλιστήριο Ανέγερσης Οικοδομών χωρίζεται σε δύο βασικά τμήματα

 Το πρώτο τμήμα έρχεται να καλύψει τις ζημίες που μπορεί να πάθει το ίδιο το έργο. Ουσιαστικά η ασφάλιση είναι μια εγγύηση ότι δεν θα ξεφύγει ο προϋπολογισμός του έργου από απρόβλεπτες δαπάνες που ο εργολάβος δεν είχε υπολογίσει.

 Το δεύτερο τμήμα αφορά τις Αστικές Ευθύνες προς τρίτους που μπορεί να προκύψουν από λάθη ή παραλείψεις αλλά και τα συχνά ατυχήματα στους εργάτες και το λοιπό προσωπικό. Δηλαδή το ασφαλιστήριο συμβόλαιο έρχεται σαν μια ομπρέλα κάλυψης στις δικαστικές αποφάσεις που κρίνεται υπεύθυνος ο Εργολάβος, οι υπεργολάβοι, ο Κύριος του Έργου και γενικότερα όσοι εμπλέκονται στο συγκεκριμένο έργο.
Αν αναλύσουμε λίγο περισσότερο τις ιδιαιτερότητες του κάθε τμήματος και για ποιον λόγο καθίσταται “απαραίτητη” η ασφάλιση της ανέγερσης μιας οικοδομής.

Τμήμα 1ο (Ζημιές στο Ίδιο το Έργο)

Μια οικοδομή στο στάδιο της κατασκευής της είναι περισσότερο ευάλωτη, ακόμα και στους συνηθισμένους κινδύνους, από ένα κτήριο που έχει αποπερατωθεί και είναι σε λειτουργία. Παραδείγματος χάριν τα Φυσικά Φαινόμενα μπορεί να προκαλέσουν μεγαλύτερες καταστροφές σε ένα ανοιχτό εργοτάξιο. Το ίδιο συμβαίνει και με την Καθίζηση εδάφους, την κλοπή και εννοείται με τον κίνδυνο του Σεισμού.

Όμως τα Ασφαλιστήρια Συμβόλαια Κατά Παντός Κινδύνου Εργολάβου, εκτός των ζημιών που οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες όπως αυτές που προαναφέραμε, καλύπτουν και τις ζημιές που μπορεί να βγάλει το ίδιο το έργο και εκεί έγκειται η πλήρης χρησιμότητα τους.

Τα Ασφαλιστήρια Συμβόλαια Κατά Παντός Κινδύνου Εργολάβου εξαιτίας της φύσης τους (Καλύπτουν τα πάντα εκτός των Εξαιρέσεων τους – Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα συμβόλαια που έχουν κατονομαζόμενες καλύψεις) είναι συμβόλαια που μπορούν να καλύψουν ακόμα και τις ζημιές που θα δημιουργηθούν από μια κακοτεχνία κατά την κατασκευή του έργου ή από μια παράληψη του προσωπικού ή ενός υπεργολάβου. Δηλαδή καλύπτονται οι ιδίες ζημιές στο έργο από οποιαδήποτε αιτία (πλην ελαχίστων συγκεκριμένων εξαιρέσεων). Κάνοντας ένα παραλληλισμό είναι σαν τη μικτή Ασφάλιση που ξέρουμε στις Ασφαλίσεις αυτοκινήτων. Σε πολλές περιπτώσεις μια κακοτεχνία ή παράληψη δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή με αποτέλεσμα να βγαίνει η ζημιά μεταγενέστερα στο χρονοδιάγραμμα του έργου προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερες ζημιές.

Επίσης πέρα από τις ζημίες στο Ασφαλισμένο Έργο πολύ συχνό φαινόμενο είναι οι ζημιές που προξενούνται στην Παρακείμενη Περιουσία του Κυρίου του Έργου κατά τη διάρκεια της κατασκευής της οικοδομής. Ο Ασφαλιστικός Πράκτορας που θα αναλάβει την διαχείριση του Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου, σε συνεργασία με τον Εργολάβο, πρέπει να διερευνήσει επακριβώς την αξία της παρακείμενης περιουσίας και να ορίζεται ρητά στο Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο ώστε να μπορεί να αποζημιωθούν οι παραπάνω καταστροφές.

Βέβαια οι παραπάνω περιπτώσεις που αναλύθηκαν είναι μερικές από τους καλυπτόμενους κινδύνους ενός συμβολαίου. Επιγραμματικά καλύπτονται ακόμα οι ζημιές από Φωτιά, Κεραυνό, Έκρηξη, Κλοπή, Ζημιές από διάρρηξη, Βραχυκύκλωμα, Τρομοκρατικές Ενέργειες, Δοκιμαστική Λειτουργία κ.α.

Επίσης βασική επέκταση που μπορεί να δοθεί είναι η κάλυψη για τον εργοταξιακό εξοπλισμό που έχει ο εργολάβος όπως κοντέινερ, σκαλωσιές, παροχές νερού και ρεύματος κτλ. Ακόμα σαν επέκταση δίνεται και ο μηχανικός εξοπλισμός που μπορεί να υπάρχει όπως χωματουργικά μηχανήματα, γερανοί, εκσκαφείς κτλ.

Κλείνοντας το 1ο τμήμα Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου πρέπει απαραιτήτως να αναφερθεί η σημασία της Ασφαλιστικής κάλυψης της κατά τη διάρκεια της Συντήρησης του Έργου. Η κάλυψη της Συντήρησης αφορά την περίοδο μετά την παράδοση του έργου και έχει να κάνει με τις συμβατικές υποχρεώσεις του εργολάβου. Ζημιές που έχουν ως γενεσιουργό αιτία την περίοδο της κατασκευής, αποζημιώνονται στο σύνολο τους, μέχρι το χρονικό διάστημα που έχει προαποφασιστεί κατά την έναρξη της Ασφάλισης.

Τμήμα 2ο (Γενική Αστική Ευθύνη & Εργοδοτική Αστική Ευθύνη)

Στα εργοτάξια γινόντουσαν ανέκαθεν ατυχήματα και –δυστυχώς- θα συνεχίσουν να γίνονται. Παρόλο που τα μέτρα ασφαλείας είναι ολοένα και πιο αυστηρά, παρόλο που η εμπειρία ετών λειτουργεί αποτρεπτικά στις κακοτοπιές, είναι τέτοια η φύση του εργοταξίου που το παραπάνω γεγονός δεν θα αλλάξει ποτέ. Όμως αυτό που έχει αλλάξει είναι η συχνότητα των απαιτήσεων για τα ατυχήματα που συμβαίνουν αλλά και οι οικονομικές απαιτήσεις που επιδικάζονται από τα δικαστήρια.

Παλαιότερα για ένα μικρό ατύχημα μπορεί κάποιος να μην κινούταν νομικά για τις ζημιές που είχε υποστεί, πλέον όμως όλοι θα διερευνήσουν αυτό το ενδεχόμενο. Αυτό ίσως έχει να κάνει με την οικονομική κρίση, ίσως με την αυξημένη εξάρτηση που έχει ο κόσμος από την καθημερινή του εργασία, ίσως με το ότι οι δικηγόροι είναι όλο και πιο συχνά στο κοντινό περιβάλλον ενός ατόμου, ίσως και με όλα τα παραπάνω μαζί. Άξιο αναφοράς είναι ότι και τα δικαστήρια πλέον και σωστά, σε σοβαρότερα ατυχήματα που συμβαίνουν σε κάποιον τρίτο, επιδικάζουν μεγαλύτερες αποζημιώσεις καθώς λαμβάνονται υπ όψιν τους πολλοί παράγοντες όπως η σοβαρότητα της σωματικής βλάβης, η ηλικία του παθόντα, η οικογενειακή του κατάσταση, η απουσία από την εργασία του, η ψυχική οδύνη και οτιδήποτε άλλο κρίνει εύλογα η έδρα του δικαστηρίου.

Εφόσον λάβουμε υπ όψιν όλα τα παραπάνω και καθώς οι οικοδομές συνήθως γίνονται σε αστικό περιβάλλον που έχει έντονη κινητικότητα, είναι συχνό φαινόμενο να γίνονται ατυχήματα σε κάποιον διερχόμενο πολίτη ή γενικότερα σε κάποιον τρίτο όπως μπορεί να είναι ένας γείτονας, μια παρέα νεαρών που θα μπει το βράδυ εντός της οικοδομής κτλ.
Το βασικότερο όλων όμως και εκεί που πρέπει να δοθεί ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή είναι η κάλυψη της Εργοδοτικής Ευθύνης. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το 2017 πραγματοποιήθηκαν 4.954 εργατικά ατυχήματα. Δυστυχώς οι εργάτες είναι από τα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα και αυτό φαίνεται από το ότι ο Κατασκευαστικός κλάδος ήταν ο δεύτερος πιο θανατηφόρος κλάδος στην Ελλάδα μετά τον κλάδο των μεταφορών (επαγγελματίες οδηγοί). Η σωματική κόπωση, οι καιρικές συνθήκες (ήλιος, ζέστη, κρύο, βροχή), οι εκάστοτε συνθήκες εργασίας όπως είναι τα μεγάλα ύψη, επικίνδυνα και βαριά υλικά, συνθέτουν ένα μίγμα που σαν αποτέλεσμα έχει τα βαριά ή/και θανατηφόρα ατυχήματα.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω το συμπέρασμα είναι ότι, συνεργασία με τον Ασφαλιστικό Πράκτορα, πρέπει να καλύψουμε τις Αστικές και Εργοδοτικές Ευθύνες που απορρέουν από ένα κατασκευαστικό έργο αλλά και να διαμορφωθεί το κατάλληλο όριο κάλυψης για αυτές τις περιπτώσεις. Το συχνότερο λάθος που υφίσταται σε τέτοιου είδους συμβόλαια είναι το μικρό όριο κάλυψης που την κρίσιμη στιγμή δεν επαρκεί για να καλύψει την αποζημίωση που έχει επιδικάσει το εκάστοτε δικαστήριο.

Σχετικά με τα παραπάνω δυο τμήματα (Ιδιές Ζημιές – Γενική Αστική Ευθύνη & Εργοδοτική Αστική Ευθύνη) έγινε στο μέτρο του δυνατού μια αναλυτική παρουσίαση με σκοπό μια αρχική ενημέρωση. Για να ενημερωθείτε αναλυτικά για τα παραπάνω αλλά και να σας εκδώσουμε μια δωρεάν προσφορά Ασφάλισης εφόσον το επιθυμείτε, παρακαλώ συμπληρώστε τα στοιχεία σας στην κατάλληλη φόρμα.