Απολιγνιτοποίηση: Η χρηματοδοτική «κάνουλα» και το «επενδυτικό σοκ» των 4,4 δισ. ευρώ

Χρηματοδοτική κινητικότητα καταγράφεται στο μέτωπο των λιγνιτικών περιοχών, οι οποίες προορίζονται να καταστούν μείζον επενδυτικός προορισμός εν όψει της πλήρους απολιγνιτοποίησης η οποία -σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Κυβέρνησης- θα έχει ολοκληρωθεί με ορίζοντα το 2028.

Η στήριξη των περιοχών που φιλοξενούν λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και επί χρόνια διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στη σταθερότητα του εγχώριου ενεργειακού συστήματος αποτελεί ένα σύνθετο και άνευ προηγουμένου εγχείρημα το οποίο θα πρέπει να γίνει με δίκαιους όρους για τις τοπικές κοινωνίες ενώ είναι βέβαιο ότι η διάδοχη κατάσταση θα απαιτήσει ένα «επενδυτικό σοκ» με στροφή στην καινοτομία προκειμένου να υπερκαλυφθούν οι απώλειες.

Ενδεικτικές των τεκτονικών αλλαγών που αναμένεται να επιφέρουν οι αποφάσεις για την αποσύνδεση της χώρας από το λιγνίτη, είναι οι εκτιμήσεις για την περιφερειακή οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας, όπου αναμένεται να «χαθεί» περίπου το 45% του ΑΕΠ της και άνω των 25.000 θέσεων εργασίας.

Γι΄αυτόν τον λόγο άλλωστε οι επενδύσεις στις λιγνιτικές περιοχές (δηλ. και στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας, πέραν της Δυτ. Μακεδονίας) σύμφωνα με το Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης, υπολογίζεται ότι θα αγγίξουν τα  3,7 έως 4,4 δισ. ευρώ.

Σε αυτή τη βάση, σημαντική ήταν και η απόδοση του λιγνιτικού πόρου της ΔΕΗ (Τέλος Ανάπτυξης Βιομηχανικών Περιοχών Ηλεκτρικού Ρεύματος) προς τις τοπικές κοινωνίες, η οποία αποφασίστηκε χθες στο ΥΠΕΝ, με την οποία κατανεμήθηκαν κονδύλια ύψους περίπου 101,4 εκατ. ευρώ περίπου που αφορούν στην περίοδο 2015-2018.

Σημειώνεται ότι στις αρχές του μήνα η ΔΕΗ είχε μεταφέρει στους ειδικούς λογαριασμούς των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας κονδύλια 34,6 εκατ. ευρώ, με τα οποία το συνολικό ποσό για τον λεγόμενο λιγνιτικό πόρο ανέρχεται σε 136 εκατ. ευρώ.

Και το Πράσινο Ταμείο όμως μέσα στο 2020 θα εκδώσει Πρόγραμμα για τη Δίκαιη Μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ, με εξασφαλισμένο πόρο 31,4 εκατ. ευρώ από τον υφιστάμενο προϋπολογισμό, και περί τα 28 εκατ. ευρώ ως μερίδιο του Ταμείου από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων αερίων ρύπων που θα πραγματοποιηθούν μέσα 2020, ανεβάζοντας το «ταμείο» της απολιγνιτοποίησης από τις αρχές του χρόνου σε κάτι λιγότερο από 200 εκατ. ευρώ.

Πέραν των παραπάνω χρηματοδοτήσεων, βασικός άξονας για την στροφή των λιγνιτικών περιοχών στη νέα εποχή παραμένεί ένα ισχυρό κύμα επενδύσεων σε υποδομές που θα τις μετασχηματίσει σε πόλους καινοτομίας, διατηρώντας παράλληλα τον νευραλγικό τους ενεργειακό χαρακτήρα.

Όπως σημείωσε υφυπουργός ΠΕΝ, Γεράσιμος Θωμάς τα 34,6 εκατ. ευρώ της ΔΕΗ θα διοχετευθούν σε έργα, όπως η «ώριμη» τηλεθέρμανση του Αμυνταίου. Στην «ουρά» όμως ακολουθεί πλήθος «πράσινων» mega-projects όπως η κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων 2 GW στα λιγνιτικά πεδία της ΔΕΗ, η ανάπτυξη δικτύων διανομής φυσικού αερίου καθώς και δικτύων τηλεθέρμανσης, μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύση απορριμμάτων (waste-to-energy).

Τα σχέδια για τις παραπάνω περιοχές όμως δεν εξαντλούνται εκεί καθώς εξετάζονται σενάρια για επενδύσεις με επίκεντρο το υδρογόνο ενώ η  πρόσφατη συμφωνία των ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες με τη Juwi (σ.σ. η οποία αναμένεται να υπογραφεί στις 17/2) για φωτοβολταϊκό ισχύος 205 MW 15 χλμ. έξω από την Κοζάνη, επιβεβαιώνει ότι υπάρχει έμπρακτο ενδιαφέρον.