Η Ανασκόπηση του 2018: Τα μεγάλα έργα που άλλαξαν τον ενεργειακό χάρτη τη χρονιά που πέρασε

Το 2018 τελειώνει έχοντας φέρει -ή δρομολογήσει- πολλές και μεγάλες αλλαγές στον εγχώριο κλάδο της Ενέργειας. Σε επίπεδο αγοράς, συνεχίστηκαν οι έντονες ζυμώσεις που σταδιακά μετασχηματίζουν τους όρους του παιχνιδιού -που ίσχυαν επί πολλά χρόνια- με επίκεντρο το Χρηματιστήριο Ενέργειας και τις ανταγωνιστικές διαδικασίες της ΡΑΕ (δημοπρασίες Ιουλίου και Δεκεμβρίου) για την προώθηση των ΑΠΕ, οι οποίες αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη προτεραιότητα στο ενεργειακό μείγμα, προσελκύοντας πλήθος επενδύσεων. 

Σε επίπεδο έργων, το 2018 ήταν επίσης μια ιδιαίτερα «δυνατή» χρονιά που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για ένα ακόμη πιο παραγωγικό 2019. Ξεκινώντας, στις αρχές του 2018 είδαμε την πλήρη ολοκλήρωση της Α’ Φάσης της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων και την ταχεία διεξαγωγή της διαγωνιστικής διαδικασίας για τη Β’ αλλά και την Γ΄Φάση (η οποία επισπεύθηκε κατά 2 χρόνια), με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού των Κυκλάδων, από τον ΑΔΜΗΕ.

Αναφορικά με τη Β΄Φάση, προϋπολογισμού 71 εκατ. ευρώ, η κοινοπραξία Ελληνικά Καλώδια ΑΕ-Fulgor ανέλαβε την κατασκευή των υποθαλάσσιων καλωδίων για τη σύνδεση της Νάξου με την Πάρο και τη Μύκονο, στην Prysmian ανατέθηκε η αναβάθμιση των υφιστάμενων καλωδιακών διασυνδέσεων Λιβαδιού (Εύβοια)-Ανδρου και Ανδρου-Τήνου ενώ η NARI Group Corporation επελέγη ως ανάδοχος για την κατασκευή του Υποσταθμού 150 KV στη Νάξο.

Η Β΄Φάση εισήλθε ήδη σε φάση υλοποίησης ενώ ο διαγωνισμός για τη Γ’ Φάση της διασύνδεσης (με προϋπολογισμό 111 εκατ. ευρώ), που περιλαμβάνει την πόντιση δεύτερου ενισχυτικού καλωδίου μεταξύ Λαυρίου και Σύρου, με στόχο την πλήρη εξασφάλιση της απαιτούμενης αξιοπιστίας ηλεκτροδότησης των διασυνδεδεμένων νησιών σε όλες τις λειτουργικές συνθήκες, ακολούθησε λίγους μήνες αργότερα, κατά τη θερινή περίοδο. Για τη Γ’ Φάση αναδείχθηκε μάλιστα ανάδοχος η εταιρεία Nexans επιτρέποντας την εκκίνηση της κατασκευαστικής φάσης το αμέσως επόμενο διάστημα.

Ένα άλλο σημείο-ορόσημο για τη χρονιά που μας πέρασε είναι και η συμβασιοποίηση ενός από τα μεγαλύτερα ενεργειακά project της χώρας, της περίφημης ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Πελοποννήσου ή αλλιώς της «μικρής» διασύνδεσης Κρήτης που αφορά τη Μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος υποβρυχίων και υπογείων καλωδίων 150 kV, δύο κυκλωμάτων, για τη διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό Σύστημα Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. 

Η εν λόγω διασύνδεση, με συνολικό κόστος 384 εκατ. ευρώ,  που θα κατακτήσει το παγκόσμιο ρεκόρ για το μεγαλύτερο καλώδιο εναλλασσόμενου ρεύματος στον κόσμο αναμένεται να καλύψει το 1/3 της ζήτησης ρεύματος της μεγαλονήσου. 

Για το πρώτο κύκλωμα της υποβρύχιας διασύνδεσης Πελοποννήσου-Κρήτης και τις υπόγειες διασυνδέσεις της Πελοποννήσου  ανάδοχος ανακηρύχθηκε η εταιρεία Fulgor έναντι τιμήματος 140,2 εκατ. ευρώ, για το δεύτερο κύκλωμα της υποβρύχιας διασύνδεσης η εταιρεία Prysmian Powerlink έναντι 125,9 εκατ. ευρώ ενώ για τις υπόγειες διασυνδέσεις της Κρήτης στο πλαίσιο της διασύνδεσής της με την Πελοπόννησο, η εταιρεία Ελληνικά Καλώδια  με 41,09 εκατ. ευρώ.

Έπειτα από άκαρπες προσπάθειες εξεύρεσης μιας κοινά αποδεκτής λύσης με τον Euroasia Interconnector για την υλοποίηση της «μεγάλης» διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, με προϋπολογισμό που αγγίζει το 1 δισ. ευρώ, ο ΑΔΜΗΕ ίδρυσε την εταιρεία ειδικού σκοπού «ΑΡΙΑΔΝΗ Interconnection», με μετοχικό κεφάλαιο 200 εκατ. ευρώ, ανακοινώνοντας μάλιστα πως έχουν ωριμάσει οι συζητήσεις με τους βασικούς κατασκευαστές (υποθαλάσσια καλώδια, σταθμοί μετατροπής), οι οποίοι έχουν εκφράσει έντονο ενδιαφέρον για συμμετοχή στη διαγωνιστική διαδικασία. Το έργο κρίνεται απαραίτητο για την ενεργειακή ασφάλεια της Κρήτης, εφόσον από το 2020 θα τεθούν σε ισχύ περιβαλλοντικοί περιορισμοί που θα σημάνουν την δραστική μείωση των  ρυπογόνων Σταθμών Παραγωγής που χρησιμοποιούν πετρέλαιο.

Παράλληλα, σε μια ιδιαίτερα παραγωγική χρονιά για τον ΑΔΜΗΕ, τέθηκαν οι βάσεις για την αναβάθμιση της «ραχοκοκαλιάς» του Συστήματος Μεταφοράς προς την Πελοπόννησο με την ανάθεση των υποβρυχίων και υπόγειων καλωδιακών διασυνδέσεων 400 kV στην περιοχή Ρίου-Αντιρρίου (τμήμα του λεγόμενου «Διαδρόμου Α») σε Fulgor και Ελληνικά Καλώδια, ενός εμβληματικού έργου ύψους 105 εκατ. ευρώ.

Επιπρόσθετα, ξεκίνησαν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τον «Διάδρομο Β» (Γραμμή Μεταφοράς 400 kV Μεγαλόπολη-Κόρινθος-Αττική), με ορίζοντα πλήρους ολοκλήρωσης το 2024. Για τις εναέριες Γραμμές Μεταφοράς, (έργο ύψους 32,7 εκατ. ευρώ) μάλιστα κατατέθηκαν 3 προσφορές το προηγούμενο διάστημα από 3 ενδιαφερόμενα σχήματα ενώ στις αρχές του νέου έτους ολοκληρώνεται η υποβολή προσφορών και για το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Κορίνθου (προϋπολογισμού 32,7 εκατ. ευρώ).

Ο λιγνιτικός σταθμός της ΔΕΗ, «Πτολεμαΐδα 5» στη Βόρεια Ελλάδα, ένα τεράστιο ενεργειακό project ύψους 1,39 δισ. ευρώ έφτασε στο μέσο περίπου της κατασκευαστικής φάσης. Η νέα μονάδα υπολογίζεται ότι θα παραδοθεί σε λειτουργία μεταξύ των τελών του 2020 και των μέσων του 2021.

Στο μέτωπο του φυσικού αερίου, τα γεγονότα που σημάδεψαν το 2018 ήταν επίσης πολλά. Η πρόοδος του αγωγού TAP, όπως ήταν αναμενόμενο, υπήρξε θεαματική και ευλαβικά προσηλωμένη στα χρονοδιαγράμματα· η διάνοιξη και διαμόρφωση της Ζώνης Εργασίας σε ελληνικό έδαφος ολοκληρώθηκε σε ποσοστό 100%, δηλαδή σε όλο το μήκος των συνολικά 550 χλμ.

Σύμφωνα με στοιχεία που αφορούσαν την κατασκευαστική πρόοδο του ελληνικού τμήματος, περί τα τέλη Νοεμβρίου οι συγκολλήσεις των σωληναγωγών βρίσκονταν μία ανάσα πριν την ολοκλήρωση, η τάφρος είχε διανοιχθεί σε μήκος 540 χλμ., η καταβίβαση των σωλήνων στην τάφρο είχε επίσης ολοκληρωθεί σε μήκος 538 χλμ. ενώ είχαν επιχωματωθεί τα 534 χλμ. εκ των οποίων τα 488 ήταν ήδη σε στάδιο αποκατάστασης ή ήταν πλήρως αποκατεστημένα.

Ένα ακόμη σημείο-ορόσημο του έργου ήταν και η σύνδεση του TAP με τον Αγωγό Φυσικού Αερίου της Ανατολίας (TANAP), με την τελική, «χρυσή συγκόλληση» που ενώνει τους δύο αγωγούς. Αυτή τη στιγμή έχουν ξεκινήσει οι εργασίες για το υποθαλάσσιο τμήμα του αγωγού που θα ενώσει το αλβανικό τμήμα με τον Τερματικό της Ιταλίας.

«Πράσινο φως» έλαβαν  από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα σχέδια για την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου «IGB», μήκους 182 χιλιομέτρων, μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Ο αγωγός σχεδιάζεται να μεταφέρει 3 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από τη Κομοτηνή στη γειτονική χώρα, με δυνατότητα αναβάθμισης της χωρητικότητας σε 5 δισ. κ.μ. Το έργο έχει προϋπολογισμό 240 εκατ. ευρώ και πλέον θεωρείται ιδιαίτερα ώριμο για την υλοποίησή του.

Ενθαρρυντικά νέα είχαμε όμως και στο μέτωπο του FSRU Αλεξανδρούπολης έπειτα από μία άκρως επιτυχημένη φάση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για το τεχνικό κομμάτι του ενεργειακού έργου που αφορά τον πλωτό Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη.

Συνολικά συμμετείχαν πάνω από 10 σχήματα, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με αξιόλογη εμπειρία στο αντικείμενο, επιβεβαιώνοντας για ακόμα μία φορά τη στρατηγική σημασία και δυναμική του, υπό ανάπτυξη, έργου από την Gastrade. Το Market Test, που αφορά το εμπορικό σκέλος του έργου, έλαβε μικρή παράταση για το τέλος του έτους (η οποία εκπνέει τυπικά σήμερα). Σύμφωνα με  ασφαλείς πληροφορίες το ενδιαφέρον για την αξιοποίηση της ενεργειακής υποδομής, σε εμπορικό επίπεδο, είναι αντίστοιχα ζωηρό.

Έντονη κινητικότητα παρατηρήθηκε και στο μέτωπο του αγωγού Poseidon. Όπως διαπιστώθηκε και από την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στη Ρωσία, η Ελλάδα αναδεικνύεται σε προτιμητέο ενεργειακό διάδρομο φυσικού αερίου προς τις αγορές της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης, κάτι που θα μπορούσε να μεταφραστεί με επέκταση του Turkish Stream προς Ιταλία, μέσω της χώρας μας, με την ανάπτυξη του IGI Poseidon (760 χλμ. χερσαίο και 216 χλμ. υποθαλάσσιο τμήμα). 

Κλείνοντας την ανασκόπηση των ενεργειακών έργων δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε ένα από τα σημαντικότερα έργα έργα της χώρας, την 3η δεξαμενή φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα, η οποία κατασκευάστηκε από τον ΔΕΣΦΑ στα πλαίσια της 2ης αναβάθμισης του Τερματικού Σταθμού που είναι εγκατεστημένος στο νησί.

Με τη νέα δεξαμενή, η συνολική χωρητικότητα του Τερματικού Σταθμού, ανέρχεται πλέον σε 225 χιλ. κ.μ., από 130 χιλ. κ.μ. σήμερα, αυξημένη δηλαδή κατά 73%. Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν σε ένα κομβικό, χρονικά, σημείο για τον Διαχειριστή, εφόσον λίγες εβδομάδες αργότερα, πριν τη λήξη του έτους, θα ολοκληρωνόταν η μεταβίβαση του 66% των μετοχών του στην κοινοπραξία Senfluga Energy, που απαρτίζεται από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς «παίκτες» στον συγκεκριμένο τομέα ενέργειας: την ιταλική Snam (με 60%), την ισπανική Enagas (με 20%) και τη βελγική Fluxys (με 20%), οι οποίοι αντίστοιχα είναι μέτοχοι και στην πολυεθνική κοινοπραξία που διαχειρίζεται τον αγωγό TAΡ (TAP AG).

Ενδεικτικό των αλλαγών που θα επέλθουν στον τομέα της Ενέργειας, είναι, τέλος, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το τέθηκε τον Νοέμβριο σε δημόσια διαβούλευση. Όπως είχε σχολιάσει χαρακτηριστικά ο Υπουργός Ενέργειας, κος Γιώργος Σταθάκης, κατά την εισήγησή του, «για πρώτη φορά στα χρονικά η Ελλάδα αποκτά μακρόπνοο ενεργειακό σχεδιασμό».

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου  όχι μόνο θα ικανοποιήσει αλλά θα υπερκαλύψει τις δεσμεύσεις της χώρας για συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, την εξοικονόμηση ενέργειας και την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, εμπεριέχοντας παράλληλα ένα ισχυρό πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 32,7 δισ. ευρώ με αναδιάρθρωση του ενεργειακού μίγματος της χώρας μέχρι το 2030, με αύξηση συμμετοχής των ΑΠΕ (στο 32% της συνολικής κατανάλωσης, που συνεπάγεται 57% στην παραγωγή ενέργειας από 29% σήμερα), διείσδυση των αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων σε ποσοστό 10%, περιορισμό του ειδικού βάρους του λιγνίτη και αξιοποίηση του φυσικού αερίου ως σταθεροποιητικό παράγοντα για τη μεταβατική περίοδο.

Έγινε μάλιστα γνωστό ότι σύντομα έπεται νέα προκήρυξη εξοικονόμησης ενέργειας για 50 χιλ. νοικοκυριά καθώς και συμπληρωματικές πρωτοβουλίες για την εξοικονόμηση σε δημόσια κτήρια, βιομηχανικές μονάδες, τουριστικές εγκαταστάσεις αλλά και τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών.

Με έναν ικανοποιητικό αριθμό έργων να βρίσκονται πλέον σε υλοποίηση και την ωρίμανση της «νέας γενιάς» ενεργειακών έργων, υπάρχει βάσιμη αισιοδοξία για ένα 2019 που θα μετασχηματίσει αισθητά των ενεργειακό χάρτη της Ελλάδας, προετοιμάζοντας την με πολύ θετικές προοπτικές για την επόμενη δεκαετία που βρίσκεται προ των πυλών.

Φίλιππος Παναγόπουλος-ypodomes.com