Νίκος Μαντζούφας: ο χάρτης των επενδύσεων

του Νίκου Μαντζούφα

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ο πυρήνας του μέσου NextGenerationEU, με 672,5 δισ. ευρώ σε διαθέσιμα δάνεια και επιχορηγήσεις για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που πραγματοποιούν οι χώρες της ΕΕ. Σκοπός είναι να μετριαστούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού και να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το ελληνικό σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 32 δισ. φιλοδοξεί να πυροδοτήσει μια αλλαγή προτύπου στην ελληνική οικονομία και τους θεσμούς προς ένα πιο εξωστρεφές, παραγωγικό, πράσινο, ψηφιακό οικονομικό μοντέλο. Το Ταμείο δεν αφορά μόνο χρηματοδοτήσεις αλλά συνδυάζει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις αλληλένδετες με τις επενδύσεις προκειμένου επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις να αλλάξουν ουσιαστικά το οικονομικό περιβάλλον.

Το σχέδιο βασίζεται σε τέσσερις στρατηγικούς πυλώνες: Πράσινο, Ψηφιακό, Απασχόληση, δεξιότητες – κοινωνική συνοχή και ιδιωτικές επενδύσεις και οικονομικός και θεσμικός μετασχηματισμός. Σημαντικός επιπλέον στόχος είναι η αξιοποίηση των 13 δισ. περίπου δανείων που περιλαμβάνονται στο συνολικό πακέτο, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν επιπλέον κυρίως ιδιωτικές επενδύσεις που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

1. Ως προς την πράσινη μετάβαση περιλαμβάνονται επενδύσεις όπως η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών, εγκατάσταση έξυπνων τηλεμετρητών ενέργειας, πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, στρατηγικές αναπλάσεις, σύγχρονα δίκτυα άρδευσης μέσω ΣΔΙΤ, πρόγραμμα αναδασώσεων, προστασίας βιοτόπων, σημαντικά έργα πολιτικής προστασίας.

2. Για την ψηφιακή μετάβαση, επενδύσεις όπως η προεγκατάσταση υποδομής οπτικών ινών στα κτίρια για τη διευκόλυνση της μετάβασης στη χρήση δικτύων οπτικών ινών από επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ανάπτυξη διαδρόμων δικτύου 5G στους ελληνικούς αυτοκινητοδρόμους, ψηφιακό μετασχηματισμό επιχειρήσεων, ευρείες επενδύσεις σε ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες καθώς και επενδύσεις στην ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης.

3. Ως προς τον πυλώνα απασχόλησης, δεξιοτήτων και συνοχής, περιλαμβάνονται η προώθηση σύγχρονων ενεργητικών και μη πολιτικών στην αγορά εργασίας, σύγχρονα προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης με έμφαση στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, επενδύσεις που ενδυναμώνουν το δίκτυο κοινωνικής προστασίας, μέσω προγραμμάτων ένταξης ευάλωτων ομάδων.

Για την Υγεία περιλαμβάνεται ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης, αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η εισαγωγή θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και η δημιουργία ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας για κάθε ασθενή.

4. Για τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον θεσμικό μετασχηματισμό, το Σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: σημαντικές επενδύσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, με περαιτέρω ψηφιοποίηση των φορολογικών υπηρεσιών, κωδικοποίηση και εκσυγχρονισμό της φορολογικής νομοθεσίας, δράσεις κατά του λαθρεμπορίου, ηλεκτρονική διασύνδεση των ταμειακών μηχανών και των POS με τις φορολογικές αρχές και χρήση τεχνητής νοημοσύνης για τη διευκόλυνση των φορολογικών ελέγχων.

5. Η Ελλάδα δικαιούται να αντλήσει από το Ταμείο δάνεια ύψους περίπου 13 δισ. ευρώ. Το ελληνικό Σχέδιο σκοπεύει να αξιοποιήσει αυτά τα κεφάλαια προκειμένου να προωθήσει και να συγχρηματοδοτήσει σημαντικές επιπρόσθετες ιδιωτικές επενδύσεις και έτσι να περιορίσει το μεγάλο παραγωγικό κενό της οικονομίας, χρησιμοποιώντας και το μοντέλο των συμπράξεων δημοσίου – ιδιωτικού τομέα και συγχρηματοδοτήσεις μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε να προσελκύσει σημαντικά επιπρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια.

Τέλος και η ίδια η δομή του Ταμείου Ανάκαμψης περιέχει στον πυρήνα της μια ουσιαστική μεταρρύθμιση. Η αποδέσμευση των πόρων θα γίνεται στη βάση επίτευξης αποτελεσμάτων και οροσήμων. Αυτό σημαίνει όχι έργα για τα έργα αλλά έργα που φέρνουν απτά και συγκεκριμένα αποτελέσματα στην οικονομία, την κοινωνία. Και αποτελεί την επιπρόσθετη αφορμή να δράσουμε με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, συλλογικότητα, αποτελεσματικότητα.

*Ο κ. Νίκος Μαντζούφας είναι διοικητής Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης στο υπουργείο Οικονομικών.