Γιώργος Στασινός: Τα δημόσια έργα όπως τα ξέραμε, πρέπει να τα ξεχάσουμε

Μία πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία-παρέμβαση έκανε χθες βράδυ ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, στην εσπερίδα που διοργάνωσε και είχε σχέση με τους νέους τρόπους χρηματοδότησης έργων.

Ξεκινώντας αναφέρθηκε στο γιατί έγινε η εσπερίδα και όπως είπε “η σημερινή εκδήλωση νομίζω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική και επίκαιρη γιατί επιλέξαμε να ασχοληθούμε με ένα ζήτημα που το βρίσκουμε συνεχώς μπροστά μας και θα το βρίσκουμε περισσότερο τα επόμενα χρόνια: Τη δημιουργική και καινοτόμα χρηματοδότηση έργων υποδομών, των δημοσίων έργων όπως τα λέγαμε μέχρι σήμερα”.

Σημείωσε με νόημα πως “τα δημόσια έργα όπως τα ξέραμε επί δεκαετίες πρέπει να τα ξεχάσουμε. Τα έργα που θα γίνονται, τα έργα υποδομών που θα γίνουν μελλοντικά, θα είναι έργα δημόσιας ωφέλειας. Θα είναι έργα δηλαδή που θα αφορούν την κοινωνία συνολικά, θα είναι δημόσιας χρήσης. Με τις συνθήκες όμως που επικρατούν ήδη, δεν θα μιλάμε για αμιγώς δημόσια έργα. Γιατί οι πόροι δεν θα προέρχονται απευθείας από το δημόσιο. Αποτελεί κοινό τόπο για όλους μας, το γνωρίζουμε, το συζητάμε μεταξύ μας σε κάθε σχετική συνάντηση…

Ακόμη και αν δεν το λέμε με έμφαση ή δεν το παραδεχόμαστε ή το περιγράφουμε με άλλο τρόπο, όλοι ξέρουμε την πραγματικότητα: οι εποχές άλλαξαν ήδη στα θέματα χρηματοδότησης των έργων. Δεν θα υπάρξει ξανά τα επόμενα χρόνια επανάληψη όσων έγιναν στο παρελθόν.

Και αυτή η αλλαγή εποχής πρακτικά σημαίνει ότι πλέον δεν θα υπάρχουν οι κλασικές δημόσιες επενδύσεις ή η γνωστή χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ. Και δεν ξέρουμε ακόμη αν στη δεκαετία του 2020 θα υπάρχει κάποιο ΕΣΠΑ ή άλλος αντίστοιχος μηχανισμός, λόγω των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Εμείς στο ΤΕΕ προσπαθούμε συνεχώς να ενημερώσουμε για αυτές τις αλλαγές”.

Στη συνέχεια ανέφερε τις ανάγκες εξεύρεσης ενός νέου μοντέλου “βλέπω αρκετούς συναδέλφους σήμερα εδώ που έχουμε βρεθεί το τελευταίο διάστημα και σε άλλες σχετικές εκδηλώσεις. Όπως οι τελευταίες για τα ΣΔΙΤ ή για τις υποδομές και τις μεταφορές στο αμφιθέατρο του αρμόδιου Υπουργείου.Παντού αναφέρω – και μπορούν και οι ίδιοι να το επιβεβαιώσουν – ότι χρειαζόμαστε σοβαρές αλλαγές: θεσμικές, νομοθετικές, διοικητικές. Και περιγράφω αυτές που σχετίζονται με τη θεματολογία κάθε συνεδρίου.

Γιατί οι κλασικές πηγές στερεύουν. Επομένως χρειάζεται να σκεφτούμε δημιουργικά, να αλλάξουμε όσα ξέραμε, να σκεφτούμε «έξω από το κουτί», να συνδυάσουμε διαφορετικά πράγματα και διαφορετικές φιλοσοφίες.

Για να δημιουργήσουμε χρηματοδοτικά σχήματα που θα μπορούν να στηρίξουν την μελέτη και υλοποίηση των αναγκαίων έργων στη νέα αυτή εποχή.

Ένα είναι το κυρίαρχο στοιχείο σε αυτή τη νέα φάση: Η συμμετοχή των ιδιωτικών πόρων στη χρηματοδότηση των έργων.

Η οποία μπορεί να αφορά συγχρηματόδοτηση ή ακόμη και εξολοκλήρου χρηματοδότηση από ιδιωτικά κεφάλαια. Υπάρχει όμως και ακόμη ένα χαρακτηριστικό: Ακόμη και οι πόροι που θα προέρχονται από το δημόσιο ή από θεσμικούς επενδυτές που σε άλλες χώρες είναι δημόσιοι ή από ευρωπαϊκά σχήματα, θα έχουν τα επόμενά ένα κοινό χαρακτηριστικό: οι αποφάσεις θα λαμβάνονται κυρίως με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.

Αν θέλουμε να έχουμε χρηματοδότηση για τα έργα υποδομής που χρειάζεται η χώρα τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να φροντίσουμε, λόγω των περιορισμένων πόρων που έχει πλέον η Ελληνική Πολιτεία, να μην υπάρχουν έργα που δεν ενδιαφέρουν τον ιδιωτικό τομέα. Και αυτό αφορά αφενός αυτό που είπα πριν: τη βιωσιμότητα των έργων. Αλλά αφορά και κάτι ακόμη, πολύ σημαντικό:

Πρέπει πλέον η Πολιτεία να μπορεί να προσφέρει ένα ενδιαφέρον «πακέτο» επενδύσεων ή έργων προς χρηματοδότηση που θα περιλαμβάνει και έργα δεν μπορούν από μόνα τους να προσελκύσουν επενδυτές. Αυτός είναι και ο λόγος που δίνουμε έμφαση στο value engineering”.

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ μίλησε για μία πρόταση που έχει ήδη καταθέσει: “Πρότεινα πρόσφατα δημοσίως τον σχεδιασμό ενός καινοτόμου εργαλείου με εμπροσθοβαρή χρησιμοποίηση, με όρους προεξόφλησης, των χρημάτων που υπάρχουν στο Πράσινο Ταμείο – δεσμευμένα, λόγω μνημονίου – για χρηματοδότηση αναγκαίων περιβαλλοντικών έργων.

Τέτοια έργα συνήθως γίνονται με δημόσιους πόρους. Με ένα έξυπνο χρηματοοικονομικό εργαλείο μπορούμε να φέρουμε πιο μπροστά τη διαθέσιμη χρηματοδότηση – η εκτίμηση είναι για τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ διαθέσιμα το 2018 – να εμπλέξουμε ιδιωτικούς πόρους και να προσελκύσουμε νέους, διεθνείς και ιδιωτικούς.

Τέτοια εργαλεία χρειαζόμαστε. Και η γνώση υπάρχει. Και τα παραδείγματα. Θυμίζω ότι η κυβέρνηση ανακοίνωσε στα τέλη του έτους ένα αντίστοιχο εργαλείο, το Equifund, που μέσω μόχλευσης και προσέλκυσης πόρων από διεθνείς εταίρους πολλαπλασιάζει, επί τρεις φορές περίπου, τα διαθέσιμα κεφάλαια από το ΕΠΑΝΕΚ.

Σκεφθείτε να μπορούσαμε με έναν παρόμοιο τρόπο να εκμεταλλευτούμε τους πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ή του ΥΜΕΠΕΡΑΑ ή ακόμη και ολόκληρου του ΕΣΠΑ. Εκτός ίσως από τα έργα phasing.

Αρκεί να φεύγαμε από την πεπατημένη και να αποφεύγαμε την ευκολία… Για το παράδειγμα που ανέφερα, με το Πράσινο Ταμείο, θα μπορούσαμε με εφόδιο αυτά τα περίπου 4 δις ευρώ, με τη χρηματορροή που προβλέπεται και τις δεσμεύσεις που υπάρχουν, μέσα σε ένα πλάνο έως 10ετίας από σήμερα να έχουμε κινητοποιήσει τριπλάσιους πόρους.
Δηλαδή 12 δις ευρώ για περιβαλλοντικά έργα!

Αναφορικά με το κλίμα της χώρας, ανέφερε ότι χρειάζεται “ένα φιλικό και ευνοϊκό επενδυτικό περιβάλλον” όπως και ότι “πρέπει να εφαρμοσθούν άμεσα μέτρα για απλοποίηση της αδειοδότησης, με ηλεκτρονικά συστήματα και εκ των υστέρων ελέγχους”.