1 χρόνος Μετρό στον Πειραιά: πως η επέκταση στο λιμάνι άλλαξε την πόλη & όλο το δίκτυο

Ένας χρόνος πέρασε από την ημέρα που ξεκίνησε η λειτουργία σήμερα της επέκτασης του Μετρό μέχρι το Δημοτικό Θέατρο στον Πειραιά. Ήταν στις 10 Οκτωβρίου 2023 όταν τελείωσε η  αντίστροφη μέτρηση της αναμονής και έγιναν τα εγκαίνια της της επέκτασης της γραμμής 3 από τη Νίκαια μέχρι το Δημοτικό Θέατρο. Σε μια τελετή στο επίπεδο εισιτηρίων του σταθμού ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ, κόπηκε η “κορδέλα” που προσέθεσε τρεις νέους σταθμούς Μετρό και έβαλε τον Πειραιά στο επίκεντρο του δικτύου της πρωτεύουσας.

Αναλυτικά, οι Σταθερές Συγκοινωνίες εξυπηρέτησαν στον σταθμό «Μανιάτικα» συνολικά 1.079.659  επιβάτες/χρόνο με μηνιαίο μ.ο. τους 98.151 επιβάτες, στον σταθμό «Πειραιάς» 2.143.554 επιβάτες/χρόνο με μηνιαίο μ.ο. τους 194.869 επιβάτες και ο σταθμός «Δημοτικό Θέατρο» πρωταγωνίστησε με 3.355.363 επιβάτες/χρόνο και μηνιαίο μ.ο. τους 258.205 επιβάτες.

Κατά πολλούς η επέκταση του Μετρό στον Πειραιά είναι η σημαντικότερη του αθηναϊκού δικτύου εδώ και 20 χρόνια. Έξω από τους τρεις σταθμούς πλήθος κόσμου περίμενε να ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία των σταθμών για να έχουν μια ιδίοι όμμασι εμπειρία.

Η νέα επέκταση της Ελληνικό Μετρό ένωσε τους δύο σημαντικότερους αστικούς και οικονομικούς πόλους της πρωτεύουσας. Για πρώτη φορά ενώθηκε το διοικητικό, εμπορικό και επιχειρηματικό κέντρο του Πειραιά με το κέντρο της πρωτεύουσας δίνοντας μια νέα δυναμική στο μέσο. Φυσικά δεν ξεχνάμε ότι η γραμμή 1 του Μετρό, η αρχαιότερη των τριών καθώς λειτουργεί από το 1869, ενώνει το λιμάνι με το Μοναστηράκι και την Ομόνοια, όμως η γραμμή 3 ένωσε το κέντρο και το λιμάνι του Πειραιά με το κέντρο (Μοναστηράκι και Σύνταγμα) της Αθήνας.

Παράλληλα για πρώτη φορά ο Πειραιάς ενώθηκε με πολλά από τα προάστια του. Μανιάτικα, Νίκαια, Κορυδαλλός και κατ` επέκταση Νεάπολη ενώνονται με σταθμούς Μετρό που θα κάνει την μετακίνηση εύκολη και υπόθεση λίγων λεπτών.

Τα ορόσημα της επέκτασης μέχρι το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά

Το μακρινό 2006 ξεκίνησε η πρώτη δημοπράτηση για την επέκταση της γραμμής 3 με 7 σταθμούς, από την Αγία Μαρίνα μέχρι τον σταθμό Ευαγγελίστρια. Ο διαγωνισμός δεν ευδοκίμησε καθώς υπήρξαν αντιδράσεις για την κατασκευή του τελευταίου αυτού σταθμού επί της Γρηγορίου Λαμπράκη με αποτέλεσμα να ακυρωθεί.

Στις αρχές του 2009 επαναδημοπρατήθηκε έχοντας χάσει ένα σταθμό (ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ) και 600 μέτρα μήκος. Με την κρίση ο διαγωνισμός πάγωσε και μετά από πολλές δυσκολίες ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2012 σχεδόν 5,5 χρόνια μετά την πρώτη του δημοπράτηση με ανάδοχο την κοινοπραξία ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM.

Με έκπτωση 21,49% και ποσό 343,9 εκατ.ευρώ η σύμβαση υπογράφηκε την 1η Μαρτίου 2012. Ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 660εκ.ευρώ με ΦΠΑ. Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα η επέκταση με μήκος 7,6χλμ και 6 σταθμούς ήταν να ολοκληρωθεί σε 5,5 χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης δηλαδή στα τέλη του 2017.

Στην πορεία του έργου παρουσιάστηκαν προβλήματα τα οποία συνοψίζονται κυρίως στην κρίση που ταλαιπώρησε το έργο και στην μετατόπιση του σταθμού ΠΕΙΡΑΙΑΣ για τεχνικούς λόγους. Ο Μετροπόντικας που βαπτίστηκε Ιππόδαμος ήλθε μέσα στο καλοκαίρι του 2013, ξεκίνησε το ταξίδι του τον Σεπτέμβριο του 2013, φτάνοντας στις 16 Ιουνίου 2014 στον πρώτο σταθμό ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ.

Στις 29 Νοεμβρίου 2017 έφτασε στον σταθμό ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ έχοντας πλέον διανοίξει και τους έξι σταθμούς. Το ταξίδι του ολοκληρώθηκε λίγους μήνες αργότερα όταν και τερμάτισε στον επίσταθμό της γραμμής, κάτω από την οδό Γρ.Λαμπράκη.

Ο Μετροπόντικας συνάντησε αρκετά δύσκολο έδαφος και η διάνοιξη της σήραγγας έγινε με δόσεις. Χρειάστηκε επίσης να σταματήσει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω της μετατόπισης του σταθμού ΠΕΙΡΑΙΑΣ και η καθυστέρηση αυτή έφερε και την τμηματική παράδοση της επέκτασης για να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος. Το 2017 αποφασίζεται να δοθεί πρώτα το τμήμα Αγία Μαρίνα-Νίκαια, πράγμα που επετεύχθη στις 6 Ιουλίου 2020. Με την πρώτη επέκταση έγινε εφικτή η σύνδεση των Δήμων του Πειραιά με το κέντρο της Αθήνας.

Σήμερα, προστίθενται ακόμα 3,5 χλμ και 3 νέοι σταθμοί που θα αλλάξουν το συγκοινωνιακό προφίλ ολόκληρης της πρωτεύουσας. Συνολικά η επέκταση από την Αγία Βαρβάρα μέχρι το Δημοτικό Θέατρο, εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί 130.000 νέους επιβάτες καθημερινά, θα μειώσει την κίνηση των ι.χ κατά 23.000 περίπου, η έκκληση ρύπων θα μειωθεί σημαντικά (115 τόνοι ημερησίως) ενώ η διαδρομή από το Δημοτικό Θέατρο μέχρι τον Κορυδαλλό θα διαρκεί περίπου 7 λεπτά. Με την λειτουργία η γραμμή 3 θα ξεκινά από τον Πειραιά και θα καταλήγει στο Ελ.Βενιζέλος με μήκος σχεδόν 50χλμ.

Ο σταθμός Πειραιάς θα γίνει ένας από τους μεγαλύτερους συγκοινωνιακούς κόμβους στην Αθήνα, θα διαθέτει τις Γραμμές 3 και την Γραμμή 1 του Μετρό ενώ μία είσοδος του θα βγάζει απευθείας στο λιμάνι του Πειραιά ενώ σε ακτίνα 50 μέτρων θα υπάρχει σταθμός Τραμ, Προαστιακού, ενώ θα περνούν δεκάδες γραμμές λεωφορείων και Τρόλεϊ.

Οι νέοι σταθμοί που άλλαξαν την πόλη

Με την λειτουργία για την επέκταση του Μετρό μέχρι το Δημοτικό Θέατρο ο Πειραιάς άλλαξε. Οι 3 νέοι σταθμοί βρίσκονται σε σημαντικά σημεία του Δήμου Πειραιά. Ο σταθμός ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ βρίσκεται στην διασταύρησ Αιτωλικού και Μαυρομιχάλη. Ο σταθμός ΠΕΙΡΑΙΑΣ είναι κάτω από την Ακτή Καλλιμασιώτη (σε σύνδεση με Γραμμή 1 και Προαστιακό Σιδηρόδρομο). Ο σταθμός ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ βρίσκεται στη διασταύρωση Ηρώων Πολυτεχνείου & Βασιλέως Γεωργίου (σε σύνδεση με το σταθμό Τραμ).

Ο νέος τερματικός σταθμός ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ είναι ένας επιβλητικός σταθμός ο οποίος θα παίζει και τον ρόλο αρχαιολογικού μουσείου. Σε τρεις διαφορετικές θέσεις θα τοποθετηθούν σημαντικά ευρήματα τα οποία βγήκαν στην επιφάνεια από τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου και φυλάσσονταν σε αποθήκη σε κοντινή απόσταση από τον σταθμό.

Στο σταθμό ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ έχουν προβλεφθεί τρεις είσοδοι-έξοδοι που θα καλύπτουν τις τρεις μεγάλες πλευρές του κέντρου. Η κεντρική είσοδος θα βρίσκεται επί της πλατείας και δύο ακόμα είσοδοι υπάρχουν προς το Δημοτικό Θέατρο και το Δημαρχείο. Με τον νέο σταθμό η πρόσβαση στον εμπορικό πεζόδρομο (Σωτήρος) και το Πασαλιμάνι είναι υπόθεση λίγων λεπτών. Ακόμα όμως και προς τα Δικαστήρια στη Φίλωνος θα απαιτείται χρόνος περπατήματος περίπου 5-7 λεπτά.

Ο μεγαλύτερος συγκοινωνιακός κόμβος της πρωτεύουσας βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα. Ο νέος σταθμός Μετρό ΠΕΙΡΑΙΑΣ της γραμμής 3, με την λειτουργία του θα συμπληρώσει ένα κόμβο που σε απόσταση 150 μέτρων θα συνδυάζει όλα τα διαθέσιμα μέσα μεταφοράς. Δύο γραμμές Μετρό, ακριβώς από πάνω (ή απέξω αν θέλετε) λεωφορειακές και γραμμές τρόλεϊ, απέναντι τα πλοία της ακτοπλοϊας, στα 100 μέτρα τον τερματικό σταθμό του Προαστιακού και στα 150 μέτρα τον τερματικό σταθμό του Τραμ.

Την τριάδα των σταθμών πλαισιώνει ο σταθμός Μανιάτικα ο οποίος βρίσκεται σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή βόρεια του λιμανιού. Εδώ έχουν προβλεφθεί δύο είσοδοι-έξοδοι. Ο σταθμός δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος λόγω της στενότητας της περιοχής στην οποία κατασκευάζεται (έγινε σχεδόν εξ`ολοκλήρου υπόγεια). Η αποβάθρα ακολουθεί τον κλασικό σχεδιασμό των σταθμών Μετρό, παρόμοια με τους σταθμούς Νίκαια και Κορυδαλλός.

Ανασχεδιασμός των συγκοινωνιών

Ο ερχομός του Μετρό στο λιμάνι και το κέντρο του Πειραιά σήμανε την μείωση του κυκλοφοριακού προβλήματος της πόλης αλλά και μεγάλες συγκοινωνιακές αλλαγές με λιγότερες λεωφορειακές γραμμές. Στον Πειραιά σήμερα καταλήγουν πολλές λεωφορειακές γραμμές από τους γειτονικούς Δήμους. Με την απευθείας σύνδεση του Πειραιά με Μανιάτικα, Νίκαια, Κορυδαλλό αρκετές από αυτές τις γραμμές (όπως έγινε και με την Αθήνα) έγιναν τροφοδοτικές προς το Μετρό και θα έχουν διαδημοτική χρήση. Ο ανασχεδιασμός αναμένεται να γίνει κατά τους πρώτους μήνες λειτουργίας της νέας επέκτασης.

Πλέον οι επιβάτες από τη Νίκαια θα είναι στο κέντρο του Πειραιά σε λιγότερο από 5 λεπτά και από τον Κορυδαλλό σε 6 λεπτά, όταν σήμερα απαιτούνται ακόμα και 40 λεπτά σε ώρες αιχμής.

Παράλληλα με τη λειτουργία της η νέα επέκταση της γραμμής 3 συνδέθηκε με το δίκτυο Τραμ. Στο Δημοτικό Θέατρο η σύνδεση των δύο μέσων θα είναι άμεση ενώ στο λιμάνι θα απαιτείται το περπάτημα για περίπου 3-4 λεπτά.

Το σημαντικότερο όλων όμως είναι πως με την επέκταση αυτή το κέντρο του Πειραιά εκτιμάται έχει συμβάλλει στο να κυκλοφορούν λιγότερα οχήματα. Η νέα επέκταση θεωρείται πως θα λειτουργήσει καταλυτικά στο να επιλέγεται το Μετρό και όχι το ιδιωτικό όχημα για την μετακίνηση από/προς το επίνειο της πρωτεύουσας.

Άνετη σύνδεση με κέντρο, αεροδρόμιο, παραλία

Με την λειτουργία για την επέκταση του Μετρό μέχρι το Δημοτικό Θέατρο, ολοκληρώθηκε ο σχεδιασμός του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την κάλυψη του Πειραιά με Μετρό και Τραμ. Πλέον το μεγάλο λιμάνι της πόλης θα συνδέεται με το Μετρό άνετα με το κέντρο της Αθήνας και απευθείας με το αεροδρόμιο σε περίπου μία ώρα και με το Τραμ με την παραλιακή ζώνη της πόλης το -μελλοντικό- πάρκο στο Φάληρο, τον -επίσης μελλοντικό- πόλο του Ελληνικού, τη Γλυφάδα και μέχρι τις πλαζ στη Βούλα.

Τέλος η λειτουργία της γραμμής 3 μέχρι τον Πειραιά, ανοίγει τον δρόμο για το -εδώ και χρόνια αίτημα του Δήμου Πειραιά- για την υπογειοποίηση του τμήματος της γραμμής 1 Φάληρο-Πειραιάς, καθώς η πόλη θα καλύπτεται από δύο μέσα σταθερής τροχιάς.