ΕΕ: Ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε δημόσια διαβούλευση μέσω του EU Survey, καλώντας όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις όσον αφορά την προτεινόμενη αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών του 2008 σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις («κατευθυντήριες γραμμές για τους σιδηροδρόμους»). Τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να συμμετάσχουν στη διαβούλευση έως τις 16 Μαρτίου 2022.

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Σήμερα, καλούμε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να διατυπώσουν τις απόψεις τους σχετικά με τις προτεινόμενες στοχευμένες αλλαγές των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους. Θέλουμε να διευκολύνουμε τα κράτη μέλη να στηρίζουν λιγότερο ρυπογόνες και πιο βιώσιμες λύσεις μεταφορών σε σύγκριση με τις αποκλειστικά οδικές μεταφορές, όπως οι σιδηροδρομικές, οι εσωτερικές πλωτές και οι διατροπικές μεταφορές. Πράγματι, οι καταναλωτές χρειάζονται επιλογές όσον αφορά τους τρόπους μεταφοράς και την κινητικότητα χαμηλών εκπομπών. Το 2021, το Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων συνιστά ένα σημαντικό βήμα προς την απαλλαγή του ευρωπαϊκού τομέα μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές και την αύξηση της ελκυστικότητας των σιδηροδρόμων, περιορίζοντας παράλληλα τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.»

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τους σιδηροδρόμους καθορίζουν τους όρους υπό τους οποίους οι ενισχύσεις σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις μπορούν να θεωρηθούν συμβατές με την εσωτερική αγορά και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως βάσει του άρθρου 93 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Η μακροχρόνια έλλειψη διαλειτουργικότητας, παράλληλα με την έντονη ανάγκη για περαιτέρω ψηφιοποίηση, αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη απρόσκοπτων διασυνοριακών σιδηροδρομικών υπηρεσιών. Οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση αυτών των αδυναμιών της αγοράς και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των σιδηροδρόμων, διευκολύνοντας έτσι την αλλαγή του τρόπου εκτέλεσης των μεταφορών, μειώνοντας τις εκπομπές από τις μεταφορές και περιορίζοντας την οδική συμφόρηση.

Η Επιτροπή διενήργησε αξιολόγηση των ισχυουσών κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους στο πλαίσιο του ελέγχου καταλληλότητας των κρατικών ενισχύσεων. Η αξιολόγηση έδειξε ότι οι ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές συνέβαλαν σημαντικά στην ενθάρρυνση της στροφής προς τις σιδηροδρομικές μεταφορές, οι οποίες συνεπάγονται χαμηλότερο εξωτερικό κόστος σε σχέση με άλλους τρόπους μεταφοράς, όπως οι οδικές μεταφορές, και στην προώθηση της διαλειτουργικότητας ώστε να διασφαλιστεί η συνεργασία των διαφόρων τεχνικών συστημάτων των σιδηροδρόμων της ΕΕ. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την αξιολόγηση, η προσαρμογή των ισχυόντων κανόνων είναι αναγκαία ώστε να αποτυπωθούν οι τελευταίες εξελίξεις στην αγορά και οι κανονιστικές εξελίξεις και να δοθεί στον σιδηροδρομικό τομέα η δυνατότητα να ενστερνιστεί την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Επιτροπής, ιδίως τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Η δρομολόγηση της αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Σιδηροδρόμων, ως φυσική συνέχεια της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή δρομολογεί τη διαδικασία αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους. Η δημόσια διαβούλευση που δημοσιεύεται σήμερα λαμβάνει τη μορφή ερωτηματολογίου που θα βοηθήσει την Επιτροπή να εντοπίσει τις αναγκαίες αλλαγές και να σχεδιάσει καλύτερα τους νέους κανόνες.

Πιο συγκεκριμένα, η προτεινόμενη αναθεώρηση συνίσταται στα εξής:

Απλούστευση των κανόνων σχετικά με τις ενισχύσεις για τον συντονισμό των μεταφορών που στηρίζουν τη στροφή προς πιο βιώσιμες λύσεις στον τομέα των μεταφορών.
Επέκταση του πεδίου εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους, ιδίως ώστε να συμπεριληφθούν όλοι οι σχετικοί μεταφορείς της διατροπικής αλυσίδας που συμβάλλουν στη στροφή των εμπορευματικών μεταφορών από τις οδικές μεταφορές σε λιγότερο ρυπογόνους και πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς.

Άρση των φραγμών για την είσοδο στην αγορά ή την επέκταση νέων παραγόντων της αγοράς, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση σε κατάλληλο τροχαίο υλικό και σκάφη.
Διασφάλιση του εκσυγχρονισμού των στόλων και της διαλειτουργικότητας των δικτύων.

Συμβολή στην αποφυγή διασταυρούμενων επιδοτήσεων μεταξύ των εμπορικών δραστηριοτήτων και εκείνων που υπόκεινται σε υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας των καθετοποιημένων σιδηροδρομικών επιχειρήσεων.

Αξιολόγηση της ανάγκης θέσπισης κανόνων για τις δημόσιες υπηρεσίες μεταφορών σε όλους τους τομείς των σιδηροδρομικών μεταφορών που δεν καλύπτονταν ακόμη από τις ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές, ιδίως για τις εμπορευματικές μεταφορές.

Αξιολόγηση της ανάγκης για προσαρμοσμένους κανόνες διάσωσης και αναδιάρθρωσης που εφαρμόζονται στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις.
Τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να υποβάλουν τις απαντήσεις τους στο ερωτηματολόγιο στη διαδικτυακή πύλη της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας μέχρι τις 16 Μαρτίου 2022.

Επόμενα βήματα

Η αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις προτεραιότητες πολιτικής που καθορίζονται στη στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.

Η έγκριση των νέων κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους προβλέπεται για το τέλος του 2023.

Ιστορικό

Την 1η Οκτωβρίου 2021 η Επιτροπή δημοσίευσε αρχική εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους. Τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούσαν να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους μέχρι τις 29 Οκτωβρίου 2021.

Την ίδια ημερομηνία, η Επιτροπή δημοσίευσε χάρτη πορείας σχετικά με μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί να παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να εκδώσει νέο κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία για τις σιδηροδρομικές, τις εσωτερικές πλωτές και τις διατροπικές μεταφορές και να διευκολύνει τη χορήγηση ενισχύσεων για την προώθηση λιγότερο ρυπογόνων μορφών μεταφορών. Η εν λόγω πρωτοβουλία συνδέεται στενά με την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τους σιδηροδρόμους, καθώς ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω διαδικαστικές απλουστεύσεις που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ορισμένα μέτρα ενίσχυσης υπέρ των σιδηροδρομικών μεταφορών και των βιώσιμων λύσεων στον τομέα των μεταφορών χωρίς προηγούμενο έλεγχο της Επιτροπής. Η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο στις αρχές του 2022.